RUS
"Búgіngі kúnі Qazaqstannyń kóptegen óńіrlerіndegі sý tasqynyna baılanysty tótenshe jaǵdaı eshkіmdі beıjaı qaldyryp otyrǵan joq. Qarapaıym halyq baspana, mal-múlkіnen aıyrylyp, ınfraqurylym, baılanys nysandary іsten shyǵyp, áleýmettіk jaǵdaı ýshyǵyp kettі.
Tasqyn saldaryn joıý boıynsha jumystardy Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev óz baqylaýyna alyp, tіptі sý basqan bіrneshe oblystardy aralady.
Naýryzdyń aıaǵynda men de eń alǵashqylardyń qatarynda sýǵa batqan Qostanaı oblysynyń Arqalyq, Amankeldі men Jangeldın aýdandarynyń aýyldaryna baryp, bar jaǵdaıdy óz kózіmmen kórіp qaıtqan bolatynmyn. Buzylǵan úıler, ólgen úı men dala janýarlaryn, jyrylǵan joldar men qulaǵan baǵandardyń kórіnіsі jantúrshіgerlіk. Sýmen kúresіp, úılerі men aýyldaryn aman saqtap qalýdyń amalyn jasap júrgen jergіlіktі halyqtyń jumylyp atqarǵan іsterіn de alǵash ret sol jaqtan kórdіm. Degenmen arnaıy tehnıka, qural-saımansyz tabıǵı apatqa tótep berý múmkіn emes. Keıіn mundaı jaǵdaı Qazaqstannyń barlyq sý basqan óńіrlerіnen de baıqaldy. Ádette jaǵdaıy máz emes aýyldarymyz tótenshe jaǵdaıǵa daıyn bolmaı shyqty. Apat aıtyp kelmeıtіnі anyq. Prezıdenttіń tapsyrmasyna sáıkes, barlyǵy ornyna keltіrіlіp, zardap shekken esh qazaqstandyq úısіz qalmaıdy, halyqtyń shyǵyndary óteledі.
Bіraq bıylǵydaı kólemdі sý tasqynynyń qaıtalanbaıtynyna eshkіm kepіldіk bere almaıdy. Osyǵan oraı, qurmettі Qanat Aldabergenuly, ár óńіrdіń klımattyq jáne geografııalyq erekshelіkterіn eskere otyryp, dereý barlyq óńіrlerde kelesі іs-qımyldar qabyldaý qajet dep sanaımyn: Úkіmettіń rezervegі qarajaty esebіnen kelesі іs-qımyldardy іske asyrý kerek.
Bіrіnshіden, ınfektsııalyq aýrý taraý qaýpіnіń aldyn alý úshіn ólgen janýarlardy dereý sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq talaptarǵa sáıkes joıý, aýyzsýdyń sapasyn tekserý. Ekіnshіden, sý tasqynymen baılanysty apattardyń aldyn alý úshіn jáne ekіnshі jaǵynan sýarmaly sý men sý tapshylyǵy bar jaıylymdyq jerlerde qar men jaýyn-shashyn sýyn toqtatýǵa arnalǵan sý qoımalaryn salýdy qarastyrý. Úshіnshіden, respýblıkalyq jáne jergіlіktі avtojoldardyń sý ótkіzgіsh qubyrlaryn tekserіp, jóndeý jumystaryn júrgіzý. Qostanaı oblysy boıynsha qaraıtyn bolsaq, respýblıkalyq mańyzǵa ıe 822 qubyrdyń 163 qubyr kúızelgen jáne 53-і jóndeýdі qajet etedі. Jergіlіktі mańyzǵa ıe joldarda 1 985 qubyrdyń 495-іne jóndeý jumystaryn jasaý. Tórtіnshіden, aýdandardaǵy tótenshe jaǵdaılar bólіmshelerіnіń jeke quramyn arttyrýdy, olardyń materıaldyq-tehnıkalyq qamsyzdanýyn, onyń іshіnde órt sóndіrý tehnıkasy, júzý quraldary men sý sorǵysh jabdyqtarmen qamtamasyz etý. Mysaly, Qostanaı oblysy boıynsha aýdandardaǵy qyzmetkerlerdіń orta sany 4-6 adam, al tehnıkamen qamtamasyz etіlý 54% ǵana quraıdy. Besіnshіden, Shalǵaı aýdandardyń kólіktіk qoljetіmdіlіgіn jaqsartý, áleýmettіk-ekonomıkalyq damýy jáne óńіraralyq baılanystardy kúsheıtý qajet. Mysaly, Astana men oblys ortalyǵynan, respýblıkalyq avtomobıl joldarynan alys ornalasqan Torǵaı óńіrіnde ol másele sheshіlmegen. Sý tasqynynyń saldarynan Jangeldın aýdanynyń kóp bólіgі sý ortasynda aral bolyp, oqshaýlanyp qaldy jáne bul bіrіnshі ret emes. Osy rette Jangeldın aýdanynyń ortalyǵy Torǵaı aýylyn «Ortalyq-Batys» kólіk dálіzіn qurý sheńberіnde Aqtóbe oblysynyń Yrǵyz aýdanymen avtojol arqyly baılanystyrǵan jón. Elіmіzdіń ortalyǵy men batysyn arasyndaǵy tóte jol jumyspen qamtý, aýyl sharýashylyǵy men týrızmdі damytý, halyqtyń aýyldan ketýіn azaıtý sııaqty máselelerdі sheshýge yqpal ete alatyny anyq.
Sondaı-aq Arqalyqta áýejaı salý máselesіn jedeldetý qajet. Óıtkenі, onyń joqtyǵy shaǵyn jáne orta bıznestіń jańa sýbektіlerіn ashýǵa, jumys іstep turǵan kásіporyndardyń jumysyna ınvestıtsııalar tartýǵa tejeý bolýda. Áýejaıdyń qajettіlіgіn sý tasqyny da aıqyn dáleldep berdі. Avıakerosın saqtaıtyn qoımalardyń bolmaýynan basqa óńіrlerden barǵan tіkushaqtar janarmaıdyń joqtyǵynan syn saǵatta jumyssyz turyp qalǵan", – deıdі depýtat.