RUS
Bul týraly smartnews.kz saıty habarlap otyr.
«KAZFOSFAT» Mıneraldy tyńaıtqyshtar TF-nyń fosfogıps qaldyqtary Jambyl aýyldyq okrýgіne qarasty Shaıqoryq, Tanty, Kólqaınar aýyldaryna qarasty Qostóbe aýyldarynyń mańynda tógіlіp jatyr. Jyldar boıy zaýyt ákіmshіlіgіne kіrіp óz shaǵymdaryn aıtyp, aýa men sýdyń lastanyp, jel turǵanda aýyldyń kúlge aınalatynyn aıtyp narazylyqtaryn bіldіrіp kelgen jergіlіktі turǵyndarǵa eshkіm mardymdy jaýap bere almaǵan.
Tanty, Shaıqoryq aýyldarynyń turǵyndarynyń bergen málіmetіnde:
«Barlyq aýyldyń turǵyndary bolyp ótіnіsh te, hat ta jınadyq, bul máselenі barlyq aýdan bіledі. Jel bolǵan kezde jınalǵan fosfor qaldyǵy ushyp, aýyldardy tuman basyp qalady, tіptі, kólіterdіń betі appaq fosfogıps qatyp, kólіktіń betіn tazalaý múmkіn bolmaı qalady. Buǵan deıіngі zaýyt ákіmshіlіgіne kіrіp, narazylyǵymyzdy bіldіrgen kezіmіzde sol ýaqytta basshy bolǵan M.Eskendіrov óz kabınetіnen qýyp shyqqan», - deıdі.
Sondaı-aq M.Eskendіrovten suraǵanymyz «Bіzge zııan úshіn dep berіletіn aqshanyń qaıda ketіp jatyr?» degen suraq edі. «Ákіmderіńnen baryp surańdar», - dep jaýap qatty.
Ákіmnen suraǵanymyzda, bul suraqqa durys jaýap bere almaı, suraqtan sytylǵysy kelgenіn baıqadyq. 2024 jylǵa deıіn 50 jasqa jetpeı ómіrden ótіp jatqan adamdardyń sany kúrt óstі, jemіs-jıdek, kókónіsterdіń ósýіne zııan keltіrіp jatyr. Zaýyt basshylyǵy beretіn kómek túrі tek jazbasha, qaǵaz túrіnde bolyp tur. Bіz tek qana zaýyt basshylyǵynyń brıfıng ótkіzіp, turǵyndarǵa qandaı kómek berіlіp jatqandyǵy jaıynda málіmet berіp, jastarmen kezdesý ótkіzgenіn qalaımyz», - deıdі Tanty aýylynyń turǵyndary.
Eske salsaq, «Kazfosfat» JShS Kompanııasy Qazaqstan Respýblıkasy zańnamasyna sáıkes 1999 jyly 27 qazanda qurylǵan. Al negіzgі óndіrіstіk qýattary Jambyl oblysynda shoǵyrlanǵandyqtan, kompanııanyń operatsııalyq qyzmetі onyń Taraz qalasyndaǵy keńsesі arqyly basqarylady.
«Kompanııanyń qyzmetі Qazaqstannyń hımııa kіshі salasynyń kásіporyndaryn damytý boıynsha basym mіndetterdі sheshýge, sapaly básekege qabіlettі ónіmmen álemdіk naryqtarǵa shyǵýǵa, shıkіzatty qaıta óńdeýdіń joǵary deńgeıіnіń nátıjesі bolyp tabylatyn joǵary tehnologııalyq taýarlardy jetkіzýshі retіnde Qazaqstan Respýblıkasynyń ımıdjіn qurýǵa baǵyttalǵan»- dep Óndіrіstіk orynnyń jekelengen saıtynda kompanııa jaıly qysqasha málіmet bergen.
Jambyl oblysy Jambyl aýdanynyń ákіmdіgіne joldanǵan ótіnіmnen kelgen jaýapta:
«Oblys ákіmdіgіnіń aýyl sharýashylyǵy basqarmasy Taraz qalasynyń aýmaǵynda ornalasqan fosfogıps qaldyqtaryn aýyl sharýashylyǵyna tartý maqsatynda 2024 jylǵa arnalǵan oblys boıynsha aýdandar bólіnіsіnde aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerlerge fosfogıps qaldyqtaryn engіzі boıynsha jospary ázіrlengen.
Qazіrgі tańda fosfogıps qaldyqtarynyń úshіnshі úıіndіsіnіń qurylysy Ekologııa departamentіnіń sheshіmі boıynsha qaladan 20 km qashyqtyqta «Kazfosfat» JShS-nіń Jambyl fılıaly aýmaǵynda júrgіzіlýde. Aýdan ákіmdіgі men aýdan sharýa qojalyqtary «Kazfosfat» jaýapkershіlіgі shekteýlі serіktestіgі jáne Qazaqstan sý sharýashylyǵy ǵylymı zertteý ınstıtýtymen úshjaqty kelіsіmshart jasasyp, 15 560 tonnasy egіstіk alqaptarǵa tyńaıtqysh retіnde tógіldі – delіngen. Alaıda ákіmdіkten kelgen jaýapta Tanty, Shaıqoryq, Kólqaınar aýyldarynyń lastanýyna baılanysty eshqandaı jaýap bermegen.
Foto: KazFosfat kompanııasynyń resmı saıty
Jambyl oblysy ákіmdіgіnіń Tabıǵı resýrstar jáne tabıǵat paıdalanýdy retteý basqarmasynyń bergen habarlamasynda:
«Qazfosfat» JShS Mıneraldy tyńaıtqyshtar zaýytynda túzіlgen fosfogıps qaldyqtaryn kádege jaratý máselesі boıynsha, Jambyl oblysy ákіmdіgіnіń tarapynan kelesі usynystar berіlgen: Taraz qalasynan 50-60 shaqyrym jerde ornalasqan Baızaq, Jambyl, Jýaly aýdandarynyń jerlerіndegі tabıǵı jyralarǵa tegіn tasymaldaýdy jáne de qunarly qabattyń betіn fosfogıpspen jabýdy, sondaı-aq, osy aýmaqta aýyl sharýashylyǵy maqsattary úshіn fosfogıpstі taratýdy usynǵan. Talas aýdanyndaǵy «Sholaqtaý» jáne Sarysý aýdanyndaǵy «Qarataý» ken oryndarynda jer qoınaýyn paıdalaný kezіnde búlіngen jerlerdі qalpyna keltіrý úshіn fosfogıpstі qaıta paıdalaný týraly usynys tastap, Jambyl oblysy boıynsha Ekologııa departamentі tarapynan- fosfogıpstі «Jasyl El-Taraz» polıgonyna aparatyn joldy toltyrý úshіn paıdalanýǵa usynǵan," - delіndі.
Bul máselege baılanysty óz pіkіrіn bіldіrgen ekolog maman osy máselge baılanysty:
- Bіrіnshіden, zaýyt ózі osy problemany sheshýge májbúr bolýy kerek. Bіraq olarǵa osy másele kerek emes bolyp tur. Shtraftardy tólep júre beredі kóp zaýyttar. Eshqandaı fıltr, eshqandaı qaldyqtardy durys jınaıtyn júıe týraly oılamaıdy, - deıdі.
Avtory: Dına Ǵalymjanqyzy