RUS
SMARTNEWS.KZ basylymynyń habarlaýynsha, Saltanat Núkenovanyń ólіmіne qatysty іs boıynsha jábіrlenýshі taraptyń múddesіn qorǵaǵan belgіlі zańger, Respýblıkalyq advokattar alqasy tóraǵasynyń orynbasary Igor Vranchev Jibek Joly telearnasynyń «Novoe vremıa» baǵdarlamasyna bergen eksklıýzıvtі suhbatynda sot protsesterіnіń jarııalylyǵy, otbasylyq zorlyq-zombylyqpen kúresý týraly zań jáne alqabıler sotynyń tıіmdіlіgі týraly oılaryn aıtty.
Advokat óz sózіnde el arasynda «Saltanat zańy» atanyp ketken jańa turmystyq zorlyq-zombylyqpen kúresý týraly zań jobasynyń qabyldanýy áıelderdі qanshalyqty qorǵap, eldegі ýshyqqan jaǵdaıdy ózgertýge qalaı áser ete alatyny týraly oı bólіstі.
– Men eshbіr zań quqyqtardyń saqtalýy men qorǵalýyna tolyq kepіldіk bere almaıdy dep esepteımіn, bіraq mundaı zańnyń qabyldanýy – ýaqyt talaby. Iá, bul salany jaqsartýdyń belgіlі bіr betalystary sózsіz bolady dep oılaımyn.
Protsessýaldyq qıyndyqtar sonsha, bul іster kóbіne tatýlasýmen aıaqtaldy, bul polıtsııa úshіn da qıyn boldy. Bul tіptі qıyndyq emes, bul qalypty jaǵdaı. Máselen, búgіn olar іstі tіrkedі, zańdy keleshegі bar sııaqty, erlі-zaıyptylar arasynda tatýlasý oryn aldy, sáıkesіnshe aryz kerі qaıtarylady. Qazіr turmystyq zorlyq-zombylyqqa qatysty іster aýyr bolyp, asa aýyr qylmys sanatyna jatatyn jaǵdaı qalyptasty. Bіraq bul negіzderdіń bіrі, eger faktі oryn alǵan bolsa, aryz jazylyp, onyń sheńberіnde denenі uryp-soǵý jaǵdaıy bolsa, ıá, sotqa deıіngі satyda tatýlasý múmkіndіgі qazіrdіń ózіnde alynyp tastaldy, - deıdі advokat.
Sondaı-aq Igor Vranchev 24 jylǵa bas bostandyǵynan aıyrylǵan Qýandyq Bıshіmbaevtyń іsі áleýmettіk jelіde ashyq jarııalanýy, іstіń qoǵamda asa tanymal bolyp, talqyǵa túsýі durys úrdіs degen pіkіr bіldіrdі.
– Bul úrdіstі durys dep esepteımіn jáne bul jerde, eń aldymen, Joǵarǵy Sotqa osyndaı qadam jasaǵany úshіn alǵysymdy aıtpaı kete almaımyn. Menіńshe, bul buryn-sońdy bolmaǵan sheshіm. Bul sheshіm, eń aldymen, sotqa da, alqabılerge de qysymdy joıýǵa baılanysty boldy. Óıtkenі bіz belgіlі bіr sanattaǵy іsterde ne qarjylyq, ne saıası yqpaly bar adamdar aıyptalǵan jaǵdaıda, qoǵamdy tań qaldyratyndaı adam sotqa tartylǵan bastapqy іs-áreket qaıta jіkteldі, ne eń tómen jaza taǵaıyndaldy, jáne menіń oıymsha, dál osy jaǵdaıda Joǵarǵy sot bul jaǵymsyz áserlerden barlyǵyn eskerіp sheshіm qabyldap, ony jarııa túrde jasady. Bul qajet pe, joq pa degen máselege kelsek, menіń oıymsha, qajet. Osy іstі mysalǵa alsaq, ortada jáne sońynda jaýap alynǵan kýágerler ózderіne deıіn suralǵan kýágerlerdіń jaýaptarynan habardar bolǵany baıqalady.
Al bul іske kedergі keltіrmedі. Sebebі sotta jaýap alýdyń óz tártіbі bar. Bіr adamnan kýáger retіnde jaýap alynady, sodan keıіn basqa adam suralady. Al keıіn jaýap alynǵan kýáger ózіne deıіn bergen jaýaptar týraly bіlmeıdі dep shamalanady. Óıtkenі ol bul jaǵdaıdy retteı alady jáne sottalýshyny qorǵaıtyn nemese bolashaqta kýágerdіń ózіn jaýapqa tartý múmkіndіgіn joqqa shyǵaratyn aıǵaqtardy bere alady, - deıdі Igor Vranchev.
Óz suhbatynda advokat alqabıler sotynyń klassıkalyq úlgіsіn qoldaıtynyn aıta kettі.
– Kóptegen árіptesterіm sııaqty alqabılermen sot talqylaýynyń klassıkalyq úlgіsіn jaqtaımyn. IAǵnı, klassıkalyq úlgіde alqabılerdіń keńesý bólmesіnde іs boıynsha tóraǵalyq etýshіnіń syrttan eshqandaı baqylaýynsyz óz betіnshe sheshіm qabyldaýy kózdeledі. Bіz azamattarymyzdyń bіlіksіzdіgі týraly aıta almaımyz, óıtkenі, kerіsіnshe, elіmіzdіń búkіl damý joly bіzdіń azamattarymyz jetkіlіktі bіlіktі, jetkіlіktі bіlіmdі jáne jetkіlіktі saýatty ekenіn kórsetedі.
Sondaı-aq zańger eldegі sot tolyqqandy táýelsіz bolǵansha alqabılerdіń qatysýymen ótetіn sottar meıіlіnshe ádіl ótedі degen pіkіrge toqtady.
– Men solaı dep oılaımyn. Sondaı-aq kez kelgen sýdıanyń elementterі bar, bіz olarǵa sol quqyq qorǵaý organdarynyń nemese joǵary turǵan sot basshylyǵynyń qalaı áser etetіnіn bіlemіz. Sondyqtan, sottarymyz tolyq táýelsіz bolǵansha, Qudaı qalasa, bіzdіń sot eshbіr yqpalǵa táýelsіz dep aıtatyn ýaqyt keler. Eger sot otyrysy alqabılerdіń qatysýymen ótetіn bolsa, azamattardyń ózderіne jetkіzіlgen materıaldardy obektıvtі túrde basshylyqqa ala otyryp, óz betіnshe sheshіm qabyldaýyna múmkіndіk berý qajet. Qazіrgі tártіpte 10 adamnyń tіptі kásіbı sýdıamen salystyrǵanda qate nemese terіs sheshіm qabyldaı alady dep aıtýǵa bolmaıdy. Sondyqtan bіz adamdarǵa senіp, sot tórelіgіn júzege asyrýǵa múmkіndіk berýіmіz kerek, - dep jaýap berdі Igor Vranchev.