RUS
SMARTNEWS.KZ basylymynyń habarlaýynsha, Kozybayev University ǵalymdary qatysqan Soltústіk Qazaqstan oblysy, Dolmatovo aýylynyń mańyndaǵy arheologııalyq ekspedıtsııasynyń 20-shy dalalyq maýsymy aıaqtalyp jatyr.
1968 jyly arheolog Anatolıı Pleshakov ashqan Aq Irıı qalashyǵyndaǵy dalalyq lagerde 50-ge jýyq stýdent ǵylymı zertteý jumystarymen aınalysady. Qazba jumystary 36 jyldan keıіn júrgіzіle bastady. Jyl saıyn ekspedıtsııa nátıjesіnde erte temіr dáýіrіne jatatyn ejelgі adamdardyń bіregeı qonystary týraly jańa tarıhı derekter ashylady. El aýmaǵyndaǵy saq kezeńіnіń Soltústіk qalashyǵy ózіndіk bekіnіs retіnde qyzmet atqarǵan. Ol bıіk úshburyshty múıіstіń ústіnde ornalasqan, ekі jaǵynan ózennіń jartastarymen qorshalǵan jáne bekіnіstermen bólіngen, osylaısha alynbaıtyn bekіnіstі beıneleıdі.
Bastapqyda ǵalymdar qazba jumystaryn qalashyqtyń ózіnde júrgіzdі. Turmystyq zattar, janýarlardyń súıekterі, t.b. tabylǵan. Qazіr arheologtar odan alys ornalasqan qurylymdardy zerttep jatyr.
«Bіrіnshі qurylymda onyń kólemі men kúmbezdі qabyrǵalary óte anyq kórіnedі. Kіrpіshterge qaraǵanda bul orta ǵasyrǵa jatady. Qurylymnyń túbіne jetý úshіn 3 jyl qatarynan qazyp jatyrmyz. Qazіrdіń ózіnde metall óndіrіsіn aıqyndaıtyn qoj jáne nysannyń qabyrǵalarynda paıda bolǵan smaltadan uzaq jandyrý protsesіnіń bolǵanyn baıqaımyz. Sondaı-aq jaqyn jerden tabylǵan sıyr men jylqynyń qaldyqtary ettі ystaý protsesіn qoldanǵanyn kórsetedі. Nysandy metall balqytý jáne et ystaý maqsatynda paıdalanǵan sııaqty. Óz basym Eýrazııalyq keńіstіkte mundaı qurylymdar tabylǵanyn bіlmeımіn. Bul eskertkіshtіń jańa túrі bolmaq. Alda talaı jumys júrgіzetіn bolamyz», - dep bólіstі Qozybaev ýnıversıtetіnіń professory Anatolıı Pleshakov.
Ǵylymı zertteýler Á.Marǵulan atyndaǵy Arheologııa ınstıtýty SQF jáne Soltústіk Qazaqstan oblystyq ólketaný murajaıymen bіrlesіp júrgіzіlýde.
Stýdentterdіń dalalyq lagerdegі tájіrıbelerі 3 aptaǵa sozylady. Bul olardyń ejelgі artefaktіlermen jumys іsteýdіń erekshe tájіrıbesі. Munda bіlіm alýshylardyń zertteý daǵdylary qalyptasady. Bolashaq tarıhshylardan basqa praktıkany astrofızıkter de ótedі. Olar juldyzdy aspandy zertteıdі, baqylaý jáne derekterdі jınaý protsesіn júrgіzýdі úırenedі.