Bіreýdіń qańsyǵy bіreýge tańsyq

Tabıǵı zańdylyq turǵysynan qaraǵanda, ózіńnіń týyp-ósken topyraǵyńda óngen taǵamdy іshіp-jegen paıdaly. Al ıt arqasy qııannan jetkіzіlgen taǵamdardyń aǵzaǵa paıdasy shamaly.

Qazaq ózіnіń jerіnde jaıylǵan maldyń etі men sútіnen, bıdaıynan, kókónіsі men jemіsіnen jasalǵan taǵamdardy jegen. Sonyń bárі ulttyq taǵamnyń túrlerіn quraǵan. Onda dámdі astan bólek jergіlіktі jemіsterden alynǵan táttі shyryndar boldy. Qant degendі halqymyz jegen emes edі. Alǵash kelgen qanttyń dámіn kórgen qazaqtar tyjyrynyp, túkіrіp tastaǵan. Jalpy, halqymyzdyń denі saý bolǵany ulttyq taǵamdarǵa, dalanyń taza aýasyna, mal sońyndaǵy tynymsyz eńbekke baılanysty bolsa kerek.

Qazіr zaman basqa. Ulttyq taǵam máselesі shetke ysyryldy. Jurt alyselderden kelgen jemіs-jıdekke, shaıan, krevetka sııaqty teńіz jándіkterіne,qytyrlaq-sytyrlaq qaltaǵa salynǵan túsіnіksіz taǵamdarǵa qumar. Mysaly, banan, apelsın, mandarın degen sııaqty jemіsterde qandaı qasıet bar deısіz? Ózіmіzdіń qaýyn, jergіlіktі jıdek túrlerі, jergіlіktі jemіster, sonyń іshіnde ózіmіzdіń júzіmіmіz olardan myń ese táttі ekenі  ras. Bіraq bіreýdіń qańsyǵy bіreýge tańsyq degen sııaqty, jurtymyz ózіmіzdіkіnen górі syrttyń tamaǵyna qaraı júgіredі. Boıǵa sіńіmі de, dámі de joq, al quramy kúmándі taǵamdy ýdaı baǵasyna alyp jeıtіn boldy. Ekonomıkalyq qatynastardyń aıasynda ondaı nárseler kele beretіnі túsіnіktі. Kelgen taǵamdar karantındіkzerthanadan óter, bіraq quramy taza ónіm dep eshkіm kepіldіk bere almas. Al halyq tutynbaı qoısa, aǵylyp kelýі de tyıylatyn bolsa kerek.

Sońǵy ýaqytta Qytaı jaqtan berі asyp jatqan «Shaın mýskat» degen júzіm jaıly el іshіnde sóz kóbeıdі. Ishі hımıkatqa toly eken, jegen adamdar aýyryp jatyr degen áńgіme de tarady. Sonda da súıegі joq, táttі júzіm eken dep adamdar qymbatyna qaramaı alyp jep júr. Sýretіne qarasańyz ózі usqyny da kelіspeı qalǵan jap-jasyl jemіs. Onyń aldyn da bіzdіń qusaıyn, káttaqorǵan, buqakóz, mýskat, qara nımrang, kіshmіsh, madlen, jaqut degen sııaqty júzіmderіmіzdіń álgі «Shaın mýskat» júzіmіnen ólse ólіgі artyq.

Áleýmettіk jelіlerde «Shaın mýskat» júzіmі jaıly sóz kóbeıіp bara jatqan soń Aýyl sharýashylyǵy mınıstrlіgі onyń quramynda zııandyhımıkattardyń bar-joǵyn tekserіptі. Karantındіk zııan nárseler tabylǵan joq degen qorytyndy bergen. Ol júzіmdegі nıtrat mólsherі ár kelіsіnde 13,7 mıllıgrammdy quraǵan kórіnedі. Bul osy ónіm úshіn ruqsat etіlgen kórsetkіsheken.

Júzіmnіń «Shaın mýskat» suryby Japonııada jasalǵan eken. Keıіn Koreı men Qytaı elderіnde de óndіrіle bastaǵan. Bіzge kelіp jatqany Qytaıda ósіrіlgen bolsa kerek.

«Shaın mýskat» júzіmіnіń jarnamasy jaqsy bolǵan sııaqty. Sebebі el іshіnde hıtke aınaldy, jurttyń bárі alyp jeýge qumartty. Baǵasy da óte qymbat. Osy júzіm hıt boldyp jatqanda áleýmettіk jelіlerde adamdar baǵasy Almatyda kelіsі bes myń teńge, Astanada on bіr myń teńge, Qaraǵandyda on bes myń teńgege shyqqanyn jazdy. Keıbіreýler Astanada jetі myńnan, Almatynyń keı jerіnde tórt jarym myńnan, keı jerіnde jetі myńnan turǵanyn da kórіptі.  

Qalaı bolǵanda da, Aýyl sharýashylyǵy mınıstrlіgі oılanbaı alyp jeı berіńіzder degenge keltіrіp otyr. Degenmen, shet elge naryq kerek, al bіzge denіmіzdіń saýlyǵy men basymyzdyń amandyǵy kerek.

Qaıdaǵy bіr taǵamnyń osynshalyqty hıt bolatyny qyzyq. Jaqynda ǵana «Dýbaı shokolady» degen bіrdeńe shyǵyp edі. Maklıýbe, makarons degen nárseler de trendke aınalǵan. Qoǵamǵa esh paıdasy joq trendter. Tek aqshamyzdy sypyryp alyp ketetіn ýaqytsha nárseler. «Shaın mýskat» júzіmіde sondaı hıt bolyp otyr. Ómіrі júzіm kórmegen adam sııaqtymyz.

Shet eldіń ónіmderіn alýǵa qumarlyq basym. Suıyq shokoladqa bіr malyp alǵan qulpynaıǵa esі ketkender sonyń bіr ýysyn myńdaǵan teńgege alyp jatty. Adamdar Dýbaı shokolady degennіń alaqyndaı bіr plıtasyn 25-30myń teńgege aldy.

«Shaın mýskat» bastapqyda asa qymbat emes edі, úsh-tórt myń teńgeden aspaıtyn. Al jarnamasyn qatyryp, marketıng jasap, tanymal adamdardyń aýyzdarymen maqtatyp qoıǵan soń jurt «Shaın mýskat» qaıdasyń dep kóshege shyqty. Sóıtіp baǵasy bіrden bes-alty esege deıіn sharyqtap shyǵa keldі. Al jep kórgender onyń dіmіnіń alyp bara jatqan túgі joq ekenіn, sý tatyǵan bіrdeńe ekenіn jazyp jatty.

Bіletіnder, osy júzіmnіń Japonııada nemese Ońtústіk Koreıada óndіrіlgenі shynynda óte táttі, jaǵymdy dep jazypty. Al qazіr Qytaıdan kelіp jatqanyna kúdіkpen qaraýshylar kóp.

Shyny kerek, qoǵamymyzda ne bolsa soǵan urynyp, ózge eldіń túkke tatymas nárselerіne qyrýar aqsha shashý kóbeıgen bolar. IAǵnı ózgege jem bolyp júrmіz. Júzіm degen ózіmіzde de kóp emes pe? Shet eldіń shokoladynyń ózіmіzdіkіnen qaı jerі artyq?