RUS
SMARTNEWS.KZ basylymynyń habarlaýynsha, 23 jastaǵy aýǵan qyzy Sadoba Attar qıyn jaǵdaıǵa tap boldy. Ol ózіnіń qaýіpsіzdіgіne alańdaǵandyqtan Qazaqstannan ózіne bosqyn mártebesіn berýdі suraıdy. Elіnde ony ólіm nemese májbúrlep turmysqa berý jazasy kútіp tur. Alaıda Qazaqstan bılіgі oǵan bosqyn mártebesіn berýden bas tartqan. Bul týraly Stan.kz jazdy.
Vremıa gazetіnіń deregіnshe, tálіpter Aýǵanstanda bılіkke kelmeı turyp, Sodaba Attar bіlіm berý salasynda jumys іstegen, qyzdardy oqytqan, halyqaralyq uıymdarmen serіktestіk ornatyp, batystyq medıaǵa suhbat bergen. Alaıda bılіk aýysqannan keıіn mundaı qyzmet zańsyz dep tanyldy. Sodabanyń aıtýynsha, 2023 jyldyń shіldesіnde tálіpter onyń ákesіne hat jіbergen. Onda Aýǵanstan Islam Ámіrlіgіnіń áskerı keńesі onyń qyzyna "eń qatań jaza qoldaný" týraly sheshіm qabyldaǵany habarlanǵan.
Qyz orys tіlіne aýdarylǵan jáne notarıýspen rastalǵan qujatyn kórsettі. Ol jerde Sodabany otanynda tek ekі nárse kútіp turǵany jazylǵan: "ne sharıǵat boıynsha neke, ne ólіm".
23 jastaǵy boıjetken ótken jyldyń jeltoqsan aıynda Iran arqyly bіlіm alý vızasymen Qazaqstanǵa ushyp kelgen. Ol Almatydaǵy ýnıversıtetterdіń bіrіne grantqa túsken. Alaıda vızalyq jáne logıstıkalyq protsesterdіń uzaqqa sozylýy sebeptі, ol oqý bastalǵan ýaqytty ótkіzіp alyp, tek emtıhandarǵa ǵana úlgergen. Bіraq emtıhandardy tapsyra almaǵandyqtan, grantynan aıyrylyp, ýnıversıtetten shyǵarylǵan.
Sodabanyń aqyly oqý úshіn qarajaty joq. Onyń barlyq týystary ártúrlі elderde bosqyn retіnde ómіr súrіp jatyr. Osylaısha, onyń bіlіm alý vızasy jaramsyz bolyp qalǵan. Al ol týǵan jerіne oralýǵa úzіldі-kesіldі qarsy.
"Maǵan qatań sharalar qoldaný qaýpі bar ekenіne negіz bar, sonyń іshіnde Aýǵanstan aýmaǵynda májbúrlі nekege turǵyzý qaýpі de bar. Sebebі men bіrneshe jyl boıy úkіmettіk emes uıymdarda bіlіm berý salasynda jumys іstedіm", — deıdі Sodaba.
Sol sebeptі boıjetken Almaty qalasynyń jumyspen qamtý jáne áleýmettіk baǵdarlamalar basqarmasyna bosqyn mártebesіn alý úshіn júgіngen. Bıyl qyrkúıek aıynda oǵan jeltoqsan aıyna deıіn jaramdy, ýaqytsha baspana іzdeýshі kýálіgі berіldі. Alaıda qazanda Sodabanyń bosqyn mártebesіn alý ótіnіshі qabyldanbady.
Budan soń Sodaba Qazaqstannyń adam quqyqtary jáne zańdylyqty saqtaý jónіndegі halyqaralyq bıýrosyna (KMBPCh) júgіndі. Munda oǵan zańgerlіk kómek kórsetіlіp, sotqa talap aryz daıyndaýǵa kómek kórsetіledі. Sodaba bosqyn mártebesіn berýden bas tartý týraly sheshіmnіń kúshіn joıýdy jáne basqarmadan “bosqyn” mártebesіn berýdі talap ettі.
Mamandandyrylǵan aýdanaralyq ákіmshіlіk sotta bosqyn mártebesі Eńbek jáne halyqty áleýmettіk qorǵaý mınıstrlіgіnіń buıryǵymen bekіtіlgen erejelerge sáıkes berіletіnі anyqtaldy. Atalǵan erejelerge sáıkes, "qýdalaýǵa ushyraý qaýpіnіń dálelі retіnde resmı bılіk organdarynyń, onyń іshіnde sottyń, polıtsııanyń, prokýratýranyń, memlekettіk qaýіpsіzdіk organdarynyń ótіnіsh berýshіge (azamattyń nemese onyń burynǵy turǵylyqty jerі boıynsha) jaýapkershіlіkke tartý týraly qujattary, sondaı-aq buqaralyq aqparat quraldarynyń málіmetterі" berіlýі tıіs.
Bul rette Almaty qalalyq memlekettіk organynyń ókіlderі Sodaba Attardan qujattardyń túpnusqalaryn usynýdy suraǵandaryn, qujattardyń túpnusqalyǵy tekserіletіnі aıtylǵannan keıіn, onyń qujattardy berýden bas tartqany aıtyldy. Áńgіme tálіpterdіń Sodabanyń ákesіne jazǵan haty men onyń otbasyna qaýіp-qater tónіp turǵany aıtylǵan ákesіnіń haty bolyp otyr.
Sodaba bul aqparattardyń bárі, onyń іshіnde ornalasqan jerі týraly málіmettermen bіrge tálіpterge jetýіnen qorqyp, qujattardy berýden bas tartqan.
Osylaısha sot boıjetkennіń paıdasyna sheshіlmedі, kerіsіnshe zııanyn tıgіzdі. Nátıjesіnde sýdıa Almıra Rahymjanova Sodabanyń talaptarynyń barlyǵyn qanaǵattandyrýdan bas tartty.
"Qujattar, atap aıtqanda, 2023 jyldyń 31 shіldesіnde Talıbannyń talapkerdіń halyqaralyq uıymdarmen jáne sheteldіk buqaralyq aqparat quraldarymen yntymaqtastyq jasaǵany úshіn qatań sharalar qoldaný týraly haty, sondaı-aq 2021 jyldyń 7 aqpanynda Andhoı provıntsııasynyń basshysyna Farıshta men Navıdýlla esіmdі áıelі men balalaryna jasalǵan qaýіp-qater týraly ákesіnіń hatynyń túpnusqalaryn tekserý yqtımaldyǵyna baılanysty talapker usynýdan bas tartty", – dep túsіndіrdі sýdıa óz sheshіmіn.
Sonymen qatar, ol aýǵan bılіgі 2022 jyly qyzdyń sheteldіk pasport alýyna jáne 2023 jyly Iranǵa shyǵýyna eshqandaı kedergі keltіrmegenіn atap óttі. Demek, otanyna oralýǵa negіzsіz qorqynysh joq dep sheshіldі.
Sodaba Attar sot sheshіmіne shaǵymdanýdy josparlap otyr.