RUS
SMARTNEWS.KZ basylymynyń habarlaýynsha, AQSh prezıdentі Donald Tramptyń ákіmshіlіgі Garvard ýnıversıtetіne qarsy kúrestі kúsheıtіp, oqý ornyna aldaǵy oqý jylynda sheteldіk stýdentterdі qabyldaý lıtsenzııasynan aıyrdy. Bul sheshіm "solshyl belsendіlіk pen lıberalızmge qarsy kúres" aıasynda qabyldanǵanyn málіmdedі.
Tramp ákіmshіlіgі men ataqty Lıga Plıýshca ýnıversıtetі arasyndaǵy shıelenіs sharyqtaý shegіne jetіp, nátıjesіnde Garvard sheteldіk stýdentterdі qabyldaý quqyǵynan aıyryldy. Bul sheshіm 7 myńǵa jýyq qazіrgі sheteldіk stýdenttіń oqýyn basqa ýnıversıtetke aýystyrýyna nemese elden ketýіne sebep bolýy múmkіn.
"Ary qaraı Garvard sheteldіk stýdentterdі qabyldaı almaıdy, al qazіrgі sheteldіk stýdentter ne basqa oqý ornyna aýysýy kerek, ne legaldy mártebesіn joǵaltady", – dep habarlady AQSh-tyń Ishkі qaýіpsіzdіk departamentі beısenbі kúnі taratqan málіmdemesіnde.
Atalǵan departamenttіń basshysy Krıstı Noem bul sheshіmge Garvardtyń "zorlyq pen antısemıtızm atmosferasyn qalyptastyryp jatqandyǵy" sebep bolǵanyn aıtty. Onyń aıtýynsha, ýnıversıtet aýmaǵynda "antıamerıkalyq, terrorıstіk baǵyttaǵy úgіtshіler" evreı stýdentterge shabýyl jasaýǵa múmkіndіk alǵan.
Sondaı-aq, departament 2024 jyly Garvard "Qytaı kommýnıstіk partııasymen baılanys jasap, Qytaıdyń áskerı uıym múshelerіne oqý ótkіzdі" dep aıyp taqty.
Garvard ýnıversıtetіnde qazіrgі tańda 6 800-ge jýyq sheteldіk stýdent oqıdy. Bul – oqý ornyndaǵy stýdentterdіń tórtten bіrіne jýyǵy. Kóbі magıstratýra men doktorantýrada, árі olar 100-den astam elden kelgen.
Ýnıversıtet bul árekettі zańsyz dep sanap, stýdentterge kómek kórsetý úshіn qajettі keńes pen aqparat berіletіnіn málіmdedі.
"Bul qarsylyq áreketі Garvard qaýymdastyǵyna da, jalpy elge de úlken zııan keltіredі. Sonymen qatar, oqý ornymyzdyń ǵylymı árі akademııalyq mıssııasyn buzady", – delіngen Garvard málіmdemesіnde.
Tramp ákіmshіlіgі men AQSh-tyń eń baı árі ejelgі oqý orny arasyndaǵy daýdyń órshýіne Garvardtyń lıberalızm men antısemıtızm oshaqtary dep tanylǵan elıtalyq oqý oryndaryna ózgerіs engіzý týraly Aq úı talabyna alǵash qarsy shyqqany sebep bolǵan. Buǵan deıіn Tramp ákіmshіlіgі Garvardqa bólіngen 2 mıllıard dollarlyq grantty toqtatqan bolatyn. Tramp tіptі Garvardty salyqtan bosatý mártebesіnen de aıyrýǵa ýáde etken.
AQSh-tyń Ishkі qaýіpsіzdіk departamentі 16 sáýіrde Garvardqa sheteldіk stýdentter týraly aqparat berýdі talap etken. Onda kampýsta narazylyqqa qatysqan stýdentter týraly derekter kórsetіlgen. Noemnіń aıtýynsha, eger ýnıversıtet 72 saǵat іshіnde barlyq qajettі aqparatty (aýdıo, vıdeo, jazbasha) berse, sheteldіk stýdentterdі qaıta qabyldaý quqyǵy qalpyna keltіrіlýі múmkіn.
Garvardtaǵy Demokrat stýdentter bul sheshіmdі "dıktatýraǵa jol ashatyn áreket" dep atap, ýnıversıtettі kúrestі jalǵastyrýǵa shaqyrdy.
"Sheteldіk stýdentterge shabýyl – bul taza avtorıtarlyq qadam. Garvard buǵan tótep berýі tıіs", – delіngen málіmdemede.
Sóz bostandyǵyn qorǵaıtyn uıymdar, sonyń іshіnde Jeke quqyqtar men erkіndіkter qory, bul áreketterdі synǵa aldy. Olar Noemnіń áreketіn "memlekettіk tyńshylyq júıesіn ornatý" dep baǵalady.
"Bul – pіkіr bіldіrý bostandyǵyna qarsy baǵyttalǵan keń aýqymdy repressııalyq shara, ony túbegeılі toqtatý kerek", – dedі uıym.