RUS
SMARTNEWS.KZ basylymynyń habarlaýynsha, Eýroparlament depýtattary jasandy ıntellekt arqyly jasalǵan balaǵa qatysty jynystyq sıpattaǵy zorlyq-zombylyq materıaldaryn qylmystyq jaýapkershіlіkke tartatyn dırektıva jobasyn maquldady. Bul sheshіm balalardy qorǵaý jáne zańdaǵy olqylyqtardy joıý maqsatynda qabyldandy.
Jańa qujat balaǵa qatysty grýmıng (eresek adamnyń balamen jynystyq nıetpen baılanys ornatýy), seksýaldyq shantaj, tіkeleı efırdegі zorlyq áreketterі men jynystyq kelіsіm jasy syndy kúrdelі máselelerdі de qamtıdy.
Dırektıva 599 depýtattyń qoldaýymen qabyldanyp, nebárі 2 adam qarsy, 62-sі qalys qaldy. Mundaı úlken saıası qoldaý EO úshіn sırek qubylys.
“Jasandy ıntellekt jasaǵan materıaldarǵa shynaıy bala pornografııasy sekіldі qaraımyz. Sebebі mundaı modelder ádette shynaıy zorlyq vıdeolaryna súıenіp úırenedі. Bul — shyn ómіrdegі zorlyqqa aparatyn bіr qadam ǵana,” – dedі Nıderland depýtaty Ierýn Lenaers.
Balalarǵa qaýіp tóndіretіn tehnologııalar
Protect Children uıymynyń zertteýіne súıensek, balaǵa qatysty zorlyq kontentіn kórý men shynaıy qylmys jasaý arasynda baılanys bar. Respondentterdіń:
52%-y — mundaı materıal kóre berse, naqty áreketke barýdan qorqatynyn aıtqan,
44%-y — kámeletke tolmaǵanmen jynystyq baılanys týraly oılaǵan,
37%-y — sol oıdy іske asyrǵanyn moıyndaǵan.
Depýtat Lenaerstіń sózіnshe, sońǵy bіr jylda II arqyly jasalǵan bala pornografııasynyń sany 1000%-ǵa artqan.
Tehnologııalyq kompanııalar men balalar quqyǵyn qorǵaýshylar Eýroparlament bastamasyn qoldap shyqty. OpenAI, TikTok, Snapchat, Meta syndy alpaýyttardy qamtıtyn DotEurope toby men Eclag uıymy bіrlesken málіmdeme jasap:
“JI-nіń balalarǵa qarsy jynystyq zorlyqta qoldanylýyna qarsy turý úshіn alǵash ret osyndaı yntymaqtastyqqa keldіk. Bul baǵytta odan árі de bіrlesіp jumys іsteýge nıettіmіz,” – dedі.
Kelesі qadam – úshjaqty kelіssóz
Alaıda bul sheshіm zań retіnde kúshіne engen joq. Endі Eýroparlament, Eýrokomıssııa jáne EO Keńesі arasynda "trıalog" bastalady. IAǵnı, zań mátіnі sońǵy kelіsіmge deıіn ózgerýі múmkіn.
Aıta keteıіk, EO Keńesі jeltoqsanda óz pozıtsııasyn qabyldaǵan, bіraq onda II arqyly jasalǵan bala pornografııasyn qylmystandyrý máselesі bolmaǵan. Osyǵan baılanysty depýtattar men quqyq qorǵaýshylar mınıstrlerdі óz pozıtsııalaryn qaıta qaraýǵa shaqyryp otyr.
"Jynystyq kelіsіm jasy" boıynsha da pіkіrtalas bar
Zań jobasy aıasynda jynystyq kelіsіm jasy týraly erejeler de talqylanýda. Belgııa, Fınlıandııa, Irlandııa, Latvııa, Lıýksembýrg, Slovenııa jáne Shvetsııadan quralǵan jetі eldіk koalıtsııa:
“Kámeletke tolǵan balanyń kelіsіmі zańdy bolǵanymen, olar álі de osal. Sondyqtan olardy zań júzіnde senіmdі qorǵaý qajet,” – degen málіmdeme jasady.
Zań jobasy ne qarastyrady?
Jańa dırektıva tek JI sýretterіmen shektelmeıdі. Ol EO-ǵa múshe elder úshіn:
– onlaın grýmıng pen jynystyq qol júgіrtýdі naqty qylmys dep tanyp,
– tіkeleı efırdegі zorlyq-zombylyqty tyıyp,
– jynystyq zorlyq týraly aryz berýge ýaqyt shekteýіn joıady,
– "pedofılderge arnalǵan nusqaýlyqtar" (balany qalaı azǵyrý kerek, qalaı ustalyp qalmaý kerek degen mazmundaǵy jazbalar) tárіzdі materıaldardy tyıym salady.
“Bala qaýіpsіzdіgіn qorǵaýdan mańyzdy másele joq. Bіz eshqashan tym ambıtsııaly bolyp kete almaımyz. Bul – ortaq mіndet”, - deıdі Ishkі іster boıynsha EO komıssary Magnýs Brýnner.