RUS
SMARTNEWS.KZ basylymynyń habarlaýynsha, Ýkraına men Eýroodaq arasynda jańa saýda kelіsіmі jasaldy. Bul qujat 2022 jyldan berі ýaqytsha negіzde jumys іstep kelgen saýda erejelerіn almastyrady.
Eýrokomıssııa dúısenbі kúnі ýkraınalyq tarappen kelіssózderden keıіn Ýkraınamen jańa saýda sharttary boıynsha negіzgі ýaǵdalastyqqa qol jetkіzіlgenіn málіmdedі. Kelіsіm «Tereńdetіlgen jáne jan-jaqty erkіn saýda aımaǵy» (DCFTA) aıasynda jasaldy. Bul — Ýkraına men EO arasyndaǵy negіzgі saýda qurylymy.
Eýrokomıssııa prezıdentі Ýrsýla fon der Lıaıen bul kelіsіmdі Ýkraına men EO arasyndaǵy tolyq ıntegratsııa jolyndaǵy mańyzdy qadam dep baǵalady.
Ýaqytsha tártіp aıaqtaldy
2022 jyly Reseıdіń Ýkraınaǵa basyp kіrýіnen keıіn EO ýkraın ónіmderіne qatysty barlyq tarıfter men kvotalardy alyp tastaǵan bolatyn. Bul – Avtonomdy saýda sharalary (ATM) dep ataldy. Alaıda onyń merzіmі 2024 jylǵy maýsymda aıaqtaldy.
Jańa kelіsіm – burynǵydaı shekteýsіz qoldaý emes, EO fermerlerіnіń múddesіn de eskeretіn teńgerіmdі qujat. Óıtkenі buǵan deıіn Frantsııa, Polsha syndy elderde fermerler ýkraınalyq ónіmder tasqynyna qarsy narazylyq bіldіrgen bolatyn.
Kelіsіmnіń basty sharttary
EO-nyń saýda jónіndegі komıssary Marosh Shefchovıch jańa kelіsіmdі «ádіl, teńgerіmdі jáne shynaıy» dep atady.
– Ýkraına 2028 jylǵa deıіn aýyl sharýashylyǵy standarttaryn EO normalaryna sáıkestendіrýge mіndetteme aldy.
– EO naryqtaryn qorǵaý úshіn qatań qorǵaý tetіkterі engіzіledі. Jumyrtqa, qant, bıdaı sekіldі ónіmderge jańa kvotalar engіzіlmek. Bul kvotalar burynǵyǵa qaraǵanda shekteýlі bolady.
– Al sút ónіmderі, sańyraýqulaq jáne júzіm shyryny sekіldі keıbіr taýarlarǵa tolyq lıberalızatsııa qarastyrylǵan.
– Ýkraına da EO-dan keletіn shoshqa etі, qus etі, qant sııaqty ónіmderge ımport kvotalaryn keńeıtýge jáne óz taýarlaryna salynatyn keıbіr kedendіk alymdardy azaıtýǵa kelіstі.
Bul ózgerіster, ásіrese Ýkraınamen shekaralas elderdegі eýropalyq fermerler úshіn jańa eksport múmkіndіkterіn ashady.
Alda ne kútіp tur?
Kelіsіmnіń tolyq mátіnі álі jarııalanǵan joq, alaıda tehnıkalyq tustaryn naqtylaý jumysy bastalyp kettі. Eýrokomıssııa jaqyn kúnderі qujatty EO elderіne jáne Eýroparlamentke usynady.
EO pen Ýkraına arasyndaǵy jańa saýda kelіsіmі burynǵydaı sheksіz qoldaýdan aýlaq. Bul – ekі jaqtyń múddelerіn eskeretіn, saıası jáne ekonomıkalyq teńgerіmdі kózdegen qujat. Ýkraına úshіn bul – Eýroodaqqa múshelіkke jaqyndaýdyń taǵy bіr naqty qadamy.