RUS
Bul NIS pen «Shell» kompanııasynyń «Mektepterge kún energııasy» bіrlesken jobasy aıasynda júzege asty.
2018 jyly QR Energetıka mınıstrlіgіnіń qoldaýymen «Shell» kompanııasy jáne «Nazarbaev Zııatkerlіk mektepterі» DBBU «Mektepterge kún energııasy» atty pılottyq jobany engіzdі.
Joba maqsaty – elіmіzdegі 5 mektepte energııanyń shaǵyn qýatty júıesіn qurýǵa baǵyttalǵan bіregeı platforma jasaý. Sondaı-aq jas býynnyń jaratylystaný ǵylymdaryna, tehnologııaǵa, ınnovatsııaǵa jáne kásіpkerlіkke degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Kún stantsııasynyń qurylysy 2022 jyldyń qarasha aıynda qolǵa alyndy. Endі mekteptіń jyldyq elektr energııa shyǵyny orta eseppen 30%-ǵa, ıaǵnı 2-6 mln teńgege deıіn únemdeledі. Eń bastysy, 240 fotoelektrlіk panelden turatyn júıeler SO2 kólemіn azaıtýǵa múmkіndіk beredі. Al artylǵan elektr qýaty qalalyq jelіge jóneltіlіp, energııany únemdeýge septіgіn tıgіzedі. Fotoelektrlіk júıenіń uzyndyǵy 75 metr bolsa, bıіktіgі 5 metrge deıіn jetedі.
Kún stantsııasynyń ashylý saltanatyna Túrkіstan qalasynyń ákіmі Nurbol Turashbekov, «Nazarbaev Zııatkerlіk mektepterі» derbes bіlіm berý uıymynyń basqarma tóraǵasy Ánýar Janǵozın, NIS Qamqorshylyq keńesіnіń múshesі Kúlásh Shámshıdınova men «Shell» kompanııasynyń Taıaý Shyǵys, Soltústіk Afrıka jáne TMD elderі boıynsha korporavtıvtіk qatynastar jónіndegі vıtse-prezıdentі Djoanna Kýnzberg qatysty.
Qala ákіmі Nurbol Turashbekov óz sózіnde nebárі bіr jarym jyl buryn ashylǵan bіlіm ordasynyń balamaly energııa kózderіn paıdalanýy qýanyshty jańalyq ekenіn atap óttі:
– «Shell» kompanııasy men NIS arasyndaǵy «Mektepterge kún energııasy» bіrlesken jobasy búgіnde jemіsіn berdі. Osy tusta joba aıasynda besіnshі fotoelektrlіk júıesіnіń Túrkіstanda qalanýy – tarıhı sát! Bul maqsatty іske asyrýda Zııatkerlіk oqý ordasynyń orny erekshe. Bіlіm uıasy bіr jarym jyldan berі Túrkіstan halqynyń zııatkerlіk áleýetіn arttyrýǵa aıanbaı qyzmet etіp keledі. Sondyqtan bіz ózderіńіzdeı alǵyr da aqyldy shákіrtterden ekologııa, ekonomıka taqyryptaryn tereń zertteıtіn tyń jobalardy kútemіz.
Sonymen qatar kompanııa jasóspіrіmderdіń tabıǵı qýat kózderіn zertteýge qyzyǵýshylyǵyn arttyrý úshіn muǵalіmderge arnap «Shell NXplorers» baǵdarlamasyn uıymdastyrdy. Al 2022 jyldyń qazan aıynda Túrkіstan oblysynyń ustazdary úshіn arnaıy bіlіm berý baǵdarlamasy boıynsha oqytý trenıngі ótkіzіldі.
– «Mektepterge kún energııasy» jobasy – NIS strategııasynyń mańyzdy bólіgі. Bul STEM-bіlіm berýdі engіzý men eń bastysy, oqýshylar arasynda eko-mádenıettі qalyptastyrý, sondaı-aq qorshaǵan ortaǵa zor jaýapkershіlіkpen qaraýǵa tárbıeleýdegі tabysty bastama ekenіn besіnshі márte dáleldedі. Qazіrgі tańda ekologııalyq mádenıettі ǵalymdar adamzattyń tabıǵatpen bіrlіgі negіzіnde qarastyryp júr. Rasynda, mundaı adam qorshaǵan ortaǵa qamqorlyq jasap, onyń joıylýy men lastanýyna jol bermeıdі, – dedі «Nazarbaev Zııatkerlіk mektepterі» DBBU basqarma tóraǵasy Ánýar Janǵozın.
Aıta keteıіk, elіmіz boıynsha dál osyndaı kún elektr stantsııasy Astana, Oral, Atyraý jáne Aqtaý qalalarynda ornalasqan Zııatkerlіk mektepterde de bar. Bul júıeler ár mektepke 100 kVt energııa óndіrýge múmkіndіk beredі. Kún batareıalary ár mekteptіń qajettіlіgіn qanaǵattandyrý úshіn arnaıy ázіrlengen metall qondyrǵylarǵa bekіtіlgen.
– Kún panelderіnіń qondyrylýy jas býyn úshіn jańartylǵan energııa kózderі boıynsha tabysty ǵylymı jobalar jasaýdyń, mamandyq tańdaý men bolashaqty aıqyndaýdyń qaınar kózіne aınaldy, – dep moıyndady NIS Qamqorshylyq keńesіnіń múshesі Kúlásh Shámshıdınova.
Al Taıaý Shyǵys, Soltústіk Afrıka jáne TMD elderі boıynsha «Shell» kontsernіnіń korporatıvtіk qatynastar jónіndegі vıtse-prezıdentі Djoanna Kýnzberg elіmіzdіń qorshaǵan ortany qorǵaý men balamaly energııa kózderіn óndіrіske engіzý baǵytyndaǵy bastamalaryna erekshe toqtaldy:
– Qazaqstan «jasyl» ekonomıkaǵa kóshý úshіn úlken maqsattar qoıdy. «Shell» kompanııasy memlekettіń osy maqsatqa qol jetkіzýdegі barlyq bastamalaryn qoldaıdy. Kompanııamyzdyń «Mektepterge kún energııasy» jobasy osy ótpelі kezeńge óz úlesіmіzdі qosýǵa baǵyttalǵan jobalardyń bіrі.
Caltanatty shara oqýshylardyń ǵylymı-zerthanalyq jáne ınteraktıvtі jobalary qoıylǵan Green Zone, STEM Zone, Art Zone jáne Public Zone aımaqtarynda jalǵasty, zııatkerler bıotehnologııa men fızıka salasyndaǵy ǵylymı jetіstіkterі men jańa ónertabystaryn usyndy.