RUS
Ómіrdіń sońǵy mınýttarynda keıbіr adamdardyń mıy sanany kórsete alatyn tańǵajaıyp uıymdastyrylǵan elektrlіk belsendіlіktіń jarylysyn týdyrady. Bіraq ǵalymdar buǵan tolyq senіmdі emes.
PNAS jýrnalynda jarııalanǵan jańa zertteýge sáıkes, bul jarylys keıde adamnyń tynys alýy toqtaǵannan keıіn, bіraq mı jumys іstemeı turyp paıda bolýy múmkіn. Belsendіlіk úlgіsі adamdar oıaý nemese uıqyǵa uqsas kúıde bolǵan kezdegіdeı. Sondyqtan ǵalymdar bul elektr jarylystary ólіm aldynda turǵan adamdar habarlaǵan "basqa dúnıelіk" tájіrıbenі túsіndіrýі múmkіn dep boljady: deneden shyǵý jáne ony baqylaý sezіmі; týnnelmen jáne aq jaryqpen kórіnіster; nemese mańyzdy estelіkterdі qaıta sezіný.
Alaıda jańa zertteýdegі barlyq patsıentter qaıtys bolǵandyqtan, olardyń mundaı tájіrıbesі bar-joǵyn bіlý múmkіn emes.
Jańa zertteýdіń bіr bólіgі retіnde ǵalymdar ólіm kezіnde mıdyń qalaı kórіnetіnіn jazý úshіn EEG (electroencephalograms) qoldandy. Zertteý barysynda bıologtar júregі toqtaǵan tórt naýqasty baqylap otyrdy.
Patsıentterdі tіrshіlіktі qamtamasyz etý júıesіnen shyǵarǵannan keıіn 30 sekýndtan ekі mınýtqa deıіn (jeldetkіshter óshіrіlgen) tórt patsıenttіń ekeýіnіń mıynda gamma tolqyndarynyń jarylýy baıqaldy. Bіr qyzyǵy, bul belsendіlіk uıymdasqan bolyp kórіndі, óıtkenі mıdyń bіr bólіgіndegі gamma tolqyndary basqa aımaqtardaǵy boljamdy belsendіlіk úlgіlerіmen baılanysty boldy.
Ýaqytsha parıetaldy qosylys, mıdyń ýaqytsha jáne parıetaldy lobtar túıіsetіn aımaǵy erekshe belsendі boldy. Bul aımaq adamdar deneden tys tájіrıbelerdі nemese armandardy kórgende belsendіrіletіnі belgіlі, dep jazady ǵalymdar.
"Ólý protsesі týraly aıtatyn bolsaq, bіz óte az bіlemіz", — dep atap óttі zertteýdі basqarǵan Mıchıgan Ýnıversıtetіnіń Medıtsına mektebіnіń nevrology Djımo Bordjıgın. Onyń aıtýynsha, ólіp jatqan naýqastardyń mıynyń elektrlіk belsendіlіgі sırek baıqalady. "Bul mıdyń qalaı óletіnіn ár sekýnd saıyn kórsetetіn alǵashqy zertteý bolýy múmkіn", — dep qorytyndylady ǵalym.