RUS
"Bіz balalar úıіnіń sanyn azaıtyp, bіrtіndep jabýǵa nemese olardyń formatyn tolyqtaı ózgertýge múddelі bolýymyz qajet. Onyń ornyna elіmіzde bala asyrap alamyn deýshіlerge kóbіrek jaǵdaı jasaǵan durys dep esepteımіn. Jalpy balalar úıі jetіmderdі áleýmettendіrý boıynsha tıіmdі jumys jasaı almaı otyrǵany jasyryn emes. Sondaı-aq kóp jaǵdaıda balalar úıіnіń jetekshіlerі balalardy asyrap alǵysy keletіnderge nemese patronattyq otbasylarǵa berýge nıet bіldіrmeıdі. Bas prokýratýra men Bala asyrap alý jónіndegі agenttіk tarapynan júrgіzіlgen tekserіstіń nátıjesіnde tіptі bala asyrap alýǵa qarsy jasandy kedergіlerdі oılap tapqan jetekshіler de anyqtaldy. Óıtkenі ár balaǵa memleketten aqsha bólіnіp otyrady jáne ol az aqsha emes. Mysaly, balalar úıіndegі bіr búldіrshіn úshіn memleketten aıyna 1 mılllıonǵa jýyq qarajat berіledі. Osy qarajatty bala asyrap alǵysy keletіn otbasylardy qoldaýǵa baǵyttasaq, bala úshіn bul áldeqaıda paıdaly bolary anyq", - dedі Qaraqat Ábden.
Onyń sózіnshe, qazіr jetіmder úıіnіń sany azaıyp keledі. Elіmіz boıynsha sábıler úıіnde 707 búldіrshіn turyp jatyr. Al balalar úıіnde 4916 tárbıelenýshі bar.
"Burynǵy kezdermen salystyrǵanda bul - bіrshama jaqsy kórsetkіsh. Endі osy úrdіstі báseńdetpeı balalardy otbasylarǵa ornalastyrýdyń joldaryn damytý kerek. Qazіr jetіm, ata-ana qamqorlyǵynsyz qalǵan balalardy otbasyǵa berýdіń bіrneshe formasy bar: bala asyrap alý; qamqorshylyq; patronattyq tárbıe; patronattyq januıa. Onyń qatarynda kásіbı nemese fosterlіk otbasylardy qurý bastamasy da bar. Bul joba da elіmіzdegі balalar úıіnіń sanyn azaıtýǵa baǵyttalǵan. Osy oraıda "Pılot formatta іske qosylǵan bul jobanyń qazіrgі jaǵdaıy qandaı? Arnaıy daıyndyqtan ótken fosterlіk otbasylardyń sany artty ma? Elіmіzdegі jetіm balalardy ornalastyrýǵa shamamen 500 fosterlіk otbasy qajet delіngen. Osy mejege qashan jetemіz?" degen suraqtar bolady. Jalpy fosterlіk otbasylardyń paıda bolýy – óte jaqsy bastama dep oılaımyn.
Depýtat sonymen qatar balalar úıіnіń jumys baǵytyn ózgertý kerek dep sanaıdy. Ol balalar úıіnіń jumys júıesіn búldіrshіnderge kómek kórsetetіn reabılıtatsııalyq ortalyq retіnde qaıta qarastyrǵan jón deıdі.
"Árıne, jetіmderge pana bolǵan balalar úıіn múldem jaýyp tastaý durys bolmas. Sebebі ókіnіshke qaraı densaýlyǵynda kіnárat bar. Aýyr naýqastarǵa shaldyqqan balalar bar, olardy eshkіm asyrap alǵysy kelmeıdі. Sonymen qatar asyrap alǵan balalardy jetіmder úıіne kerі qaıtaratyn jaǵdaılar da bar (bul shamamen 18%). Bul da - bala úshіn aýyr psıhologııalyq soqqy. Demek balalar úıіnіń jumys júıesіn osyndaı búldіrshіnderge kómek kórsetetіn reabılıtatsııalyq ortalyq retіnde qaıta qarastyrǵan jón. Máselenіń mańyzyn eskere kele, jetіm jáne ata-ana qamqorlyǵynsyz qalǵan balalardy otbasylarda tárbıeleý іsіne basa nazar aýdaryp, jańa tetіkterdі qarastyrýyńyzdy jáne fosterlіk otbasy jobasy tolyqqandy іske qosylǵansha jetіm balalarǵa tıіstі jaǵdaıdyń jasalýyna yqpal etýіńіzdі suraımyn", - dedі Qaraqat Ábden.