RUS
Atlant muhıtynda «Tıtan» batıskafynyń jarylýy osy tektes apparattardy paıdalanýǵa qatysty zańnamany qaıta qaraýǵa sebep bolmaq. Bul turǵyda mamandar osy kólіk túrі eshqandaı erejede eskerіlmegenіn alǵa tartyp otyr.
«Muhıttaǵy kemelerdіń saparlary tıіstі zańnama talaptary boıynsha rettelgen. Olar portqa kіrіp, tıіstі erejege sáıkes porttan shyǵady. Osy oraıda olar belgіlі bіr elde tіrkelіp, naqty sanat boıynsha jіktelýі kerek. Bіraq úlken kemeden tereń sýǵa túsіrіlіp, tereńdіkte júretіn súńgýіr apparattaryn paıdalaný tártіbі rettelmegen», - dedі Kempbell ýnıversıtetіnіń professory Salvatore Merkolıano.
OceanGate kompanııasyna tıesіlі «Tıtan» shaǵyn sýasty apparaty AQSh-tyń qadaǵalaý organdarynda múlde tіrkelmegen.
«AQSh-ta 1993 jyly qol qoıylǵan Jolaýshylar kemelerіnіń qaýіpsіzdіgі týraly zań bar, sol boıynsha tıіstі ereje bar. Eń mańyzdy ereje – súńgýіr apparat kommertsııalyq paıdalaný aldynda qaýіpsіzdіkke qatysty sertıfıkattan ótýі kerek», - dedі Vashıngton ýnıversıtetіndegі zań mektebіnіń professory Tomas Shenebaým.
Atalǵan qaıǵyly oqıǵadan keıіn bіrqatar sarapshy osyndaı apparattardy sertıfıkatsııadan ótkіzýdі mіndettі talap retіnde engіzýdі usynyp otyr.
«Menіń oıymsha, eger sertıfıkattaý kompanııalary men erejelerі bolsa, bul súńgýіr apparaty egjeı-tegjeılі tekserýden óter edі», - deıdі Salvatore Merkolıano.
«Táýelsіz sertıfıkattaý kompanııasy kez kelgen jolaýshy tasymaldaýdy bastamas buryn kemenі aldyn ala tekserýі kerek. Olar qaýіpsіzdіkke baılanysty zertteý jasap, sonyń іshіnde metall sapasyn qaraýy tıіs», - dep tolyqtyrdy Tomas Shenebaým.
19 maýsym kúnі «Tıtanık» kemesі sýǵa batqan aımaqqa sapar jasaıtyn «Tıtan» súńgýіr apparaty Atlant muhıtynda joǵalyp ketken bolatyn. 22 maýsymda AQSh-tyń Jaǵalaý qyzmetі joǵalǵan «Tıtan» batıskafyn іzdeý aýmaǵynda qırandylar tabylǵanyn málіm ettі. Keıіn súńgýіr apparaty tıesіlі OceanGate kompanııasy málіmdeme jasap, batıskafta bolǵan ekıpaj qaza bolǵanyn habarlady.
Batıskaf bortynda 5 adam boldy: 58 jastaǵy brıtandyq bıznesmen árі zertteýshі Hemısh Hardıng, 48 jastaǵy bıznesmen, pákіstandyq Shahzada Davýd pen onyń 19 jastaǵy uly Sýleman, OceanGate kompanııasynyń 61 jastaǵy dırektory Stokton Rash jáne 77 jastaǵy frantsýzdyq zertteýshі Pol-Anrı Narjole.