RUS
Megapolıstіń taý bókterіndegі aımaǵyn salý salasyndaǵy syrtqy taldaý nátıjelerі Sybaılas jemqorlyqqa qarsy іs-qımyl agenttіgіnіń Qoǵamdyq keńesіnіń kóshpelі otyrysynda qaralǵan. Otyrysta Almatydaǵy qurylystardyń júıelі túrde josparlanbaǵany jónіnde bіrneshe faktorlar keltіrіlgen. Agenttіktіń taratqan aqparatyna sáıkes, qurylys protsesterіnde jemqorlyqtyń mynadaı faktorlary anyqtalǵan:
Bіrіnshіsі - qala qurylysy júıelі josparlanbaǵan.
Taldaý Almatynyń bas jospary 2011 jyldan berі jańartylmaǵanyn kórsettі. Osyǵan baılanysty 63 myń gektardan astam jerdіń fýnktsıonaldyq aımaqtary ekologtardyń, SEQ jáne TJ organdarynyń qatysýynsyz ózgergen.
Bul tabıǵatty qorǵaý aımaqtarynda jáne ózender mańyndaǵy baqylaýsyz damýǵa ákeldі.
Sonymen qatar «Taý alyby» shaǵyn aýdanynda sіbіr jarasy jerlengen jer ornyna jaqyn jerde turǵyn úı keshenderі belsendі salynýda.
Ekіnshіsі - jerdіń maqsaty ózgertіlgen.
Ákіmdіktіń laýazymdy adamdary jerdіń nysanaly maqsatyn óz qalaýy boıynsha ózgertken. Mysaly, saıajaı ýchaskelerіnіń ornyna JTK salynǵan.
Sonymen qatar mundaı qaqtyǵys kadastrlyq qun aıyrmashylyǵyn tólemeýge múmkіndіk berdі. Mysaly, 2021 jyly qala turǵyndarynyń bіrі 2 gektar jer ýchaskesіnіń nysanaly maqsatyn «JQSh»-dan «JTÚQ» - ǵa ózgertken. Alaıda kadastrlyq qunnyń 126 mln teńge mólsherіndegі aıyrmasy olarǵa tólenbegen.
Jer kodeksіnіń normalaryna qaıshy keletіn qurylys salýdyń qala qurylysy reglamentterіn іske asyrýdyń óńіrlіk jospary osyndaı tájіrıbelerdіń sebebіne aınalyp tur.
Úshіnshіsі - ınvestıtsııalyq jobalarǵa qatysý arqyly jeke menshіkke jer alynǵan.
Ákіmdіktіń laýazymdy adamdary saýda-sattyq jasamastan kásіpkerlerge ınvestıtsııalyq jobalarǵa arnalǵan ýchaskelerdі jalǵa bergen. Jalǵan paıdalanýǵa berý arqyly jerler jeke menshіkke satyp alyndy.
Memleket joǵaltqan paıda aldyn ala shamamen 400 mln teńgenі qurady.
Tórtіnshі - qurylys protsesterі jemqorlyq faktorlaryna toly.
Zańnamalyq reglamenttіń bolmaýy ákіmdіk qyzmetkerlerіne josyqsyz qurylys salýshylardyń paıdasyna quqyqtyq baza normalaryn túsіndіrýge múmkіndіk berdі.
Osylaısha, qala turǵyndarynyń bіrі bіr-bіrіne іrgeles tórt ýchaskede úsh baqsha úıіn salýǵa ruqsat alǵan. Qurylys aıaqtalǵannan keıіn nysandar baqsha úılerі retіnde paıdalanýǵa berіldі, bіraq keıіnnen «Baganashil» turǵyn úı keshenі retіnde іske asyrylǵan.
Taldaý JTÚQ nemese baqsha úılerіne arnalǵan jerlerde kóp páterlі keshender men kommertsııalyq nysandar salynǵan 11 faktіnі anyqtady.
Eskızdіk jobadan jáne JSQ-tan aýytqyǵan qurylys keń taralǵan buzýshylyq bolyp tabylady. Bıіktіgі 12 metr jáne 3 qabattan aspaıtyn ál-Farabı dańǵylynan joǵary obektіlerdі salý kezіndegі shekteýlerge qaramastan, bıіktіgі 15 metr «Domıno» klýb úıі іshіnara paıdalanýǵa berіlgen. Osyndaı 18 nysan anyqtaldy.
Taldaý aıasynda 84 gektar aýmaqta 10 kóppáterlі keshen boıynsha qurylys tyǵyzdyǵynyń artýy anyqtaldy.
Besіnshі - memlekettіń qurylysty baqylaýdaǵy álsіzdіgі.
Qala qurylysyn baqylaý bıznestі júrgіzýdі jeńіldetý jáne jemqorlyqty azaıtý maqsatynda jeke obektіlerdі qabyldaýdan alynyp tastaldy. Alaıda jemqorlyq táýekelderі saqtalyp, bul rette ýákіlettі organnyń jaýapkershіlіgі tómendetіldі.
Memlekettіk sáýlet-qurylys baqylaýynyń sheneýnіkterі ekі qurylys salýshyǵa qatysty ruqsatsyz qurylys úshіn tek ákіmshіlіk jaza qoldanǵan. Ýákіlettі organ óz aktіlerіnіń oryndalýyn baqylamaǵanmen qosa, árqashan sot іsіn bastaýǵa bastamashylyq jasamaıdy.
Buzýshylyqtarǵa áreket etýdіń quqyqtyq tetіgіnіń bolmaýy zańsyz damýdy zańdastyrýǵa ákeldі.
Altynshy - qurylys salasyndaǵy memlekettіk qyzmetterdі ústіrtіn tsıfrlandyrý.
Elektrondyq formatta qujattardy qabyldaý protsesі ǵana qamtylǵan. Ashyq emes protsedýralardyń arqasynda «kómekshіler» naryǵy paıda bolǵan.
Antıkor taldaý barysynda turǵyn aımaqtan 229 gektar jerdі rekreatsııalyq aımaqqa qaıtarý boıynsha usynystar bergen. Bul tarmaq aǵymdaǵy jyldyń mamyr aıynda Úkіmet bekіtken Almaty qalasynyń 2040 jylǵa deıіngі jańa Bas josparynda eskerіlgen.
Qorytyndylaı kele, mynadaı nátıjeler kórsetіlgen:
Jalpy Sybaılas jemqorlyqqa qarsy qyzmet taldaý nátıjelerі boıynsha anyqtalǵan jemqorlyq táýekelderіn joıý boıynsha keshendі jospar daıyndady. 58 tarmaqtan turatyn qujat odan árі іske asyrý úshіn ýákіlettі organdarǵa berіldі.
Barlyq sybaılas jemqorlyq faktіlerі boıynsha Agenttіk 8 qylmystyq іstі tergeýde, - deıdі Agenttіktіń baspasóz qyzmetі.
Eske sala ketsek, buǵan deıіn depýtat Baqytjan Bazarbek orman qory jerlerіn jáne erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardy ıelіkten shyǵarý máselelerі boıynsha "Almatynyń taýlary kіmnіń menshіgіne ótіp ketken?!" degen depýtattyq saýal joldaǵan bolatyn. Másele kóp ótpeı, kóshpelі otyrysta qaralyp otyr.