RUS
Maqsaty - týrızmdі eldіń ekonomıkalyq damýynyń basym baǵytyna aınaldyrý. Atap aıtqanda, osy saladaǵy jumyspen qamtylǵan azamattarymyzdyń sanyn 800 myńǵa deıіn, al saladaǵy jalpy qosymsha qun kólemіnіń ósіmіn 6 trln teńgege deıіn ulǵaıtý. Qonaq úı jáne tamaqtaný qyzmetterіndegі ınvestıtsııa ósіmіn 260 mlrd teńgege deıіn arttyrý josparlanyp otyr.
Tıіstі kóshі-qondy baqylaý eQonaq elektrondy júıesі jáne arnaıy mobıldі qosymshalardy engіzý arqyly іske asady. Sondaı-aq, ýákіlettі organdarmen bіrlesіp, vızalyq, kóshі-qon saıasatyn lıberalızatsııalaýǵa baılanysty táýekelderdіń aldyn alý jónіnde іs-sharalar qabyldanady.
Salynǵan qarajattyń tıіmdіlіgіn baǵalaý úshіn týrıstіk ınfraqurylymnyń damý deńgeıі boıynsha óńіrlerdіń ulttyq reıtıngtіk baǵasyn engіzý josparlanyp otyr. Reıtıng Qazaqstannyń týrıstіk kartasyna engіzіlgen basym baǵyttar men TOP-50 destınatsııany qamtıtyn bolady.
Óńіrlіk týrızm salasyndaǵy shaǵyn, orta jáne іrі «zákіrlіk» ınvestıtsııalyq jobalardy іske asyrýǵa jeke kapıtal tartylady. Mańǵystaý oblysy, Túrkіstan oblysy, Almaty taý-shańǵy klasterі jáne basqa da oryndar basym aımaqtar retіnde qaralady.
Týrızmdі damytý sheńberіnde erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtarda AQSh, Avstralııa jáne Grýzııa sııaqty elderdіń tájіrıbesі qoldanylady. Qazaqstannyń mańyzdy tabıǵı nysandaryn saqtaý úshіn ınvestorlar tartylady, al memlekettіk ulttyq tabıǵı parkterdіń ınfraqurylymyn damytý jalǵasady.
Mysaly, Imantaý-Shalqar kýrortty aımaǵyn damytý aıasynda Soltústіk Qazaqstan oblysynda ornalasqan jerdіń týrıstіk-rekreatsııalyq qyzmetіnіń jol kartasyn ázіrleý josparlanyp otyr.
TJM aýmaqtyq bólіmshelerіn týrısterdіń júrіp-turý marshrýttary týraly habardar etý boıynsha talap engіzіledі. Bul aqparat іzdeý іs-sharalaryn ýaqtyly uıymdastyrý jáne qajet bolǵan jaǵdaıda medıtsınalyq kómek kórsetý nemese evakýatsııalaý úshіn asa mańyzdy.
Sondaı-aq búkіl elіmіz boıynsha týrıstіk joldardy tańbalaý jónіndegі standart qabyldanady. Marshrýttardy bólý týrısterdіń daıarlyq deńgeıі men kúrdelіlіgіne qaraı júrgіzіledі. Ár sanat belgіlі bіr túske sáıkes jasalyp, soqpaqtyń basynda onyń kúrdelіlіgі jáne týrıstke qajettі talaptar týraly aqparat ornalastyrylady. Derekter, aqparattyq qalqandar men stendterdі ornatý týrısterge durys baǵyt-baǵdar alýǵa jáne saıahattyń qaýіpsіzdіgіn qamtamasyz etýge múmkіndіk beredі.
Saıahatshylardy barlyq qajettі aqparatpen qamtamasyz etý úshіn, mysaly, týrıstіk nysandardyń ornalasqan jerі jáne jergіlіktі jerlerde kórsetіletіn qyzmetterdіń tіzbesі týraly Ulttyq týrıstіk portaldy damytý jalǵasady. Ol Qazaqstanda jáne shetelde otandyq týrıstіk ónіmnіń tanylýyn arttyrýǵa baǵyttalǵan mobıldі qosymshalar men veb-portaldardyń bіryńǵaı júıesіne aınalady. Júıe kásіpkerler úshіn jekelegen bıznes-protsesterdі avtomattandyrady, baǵalaýlar men reıtıngter arqyly naryqty baqylaýǵa múmkіndіk beredі. Bul týrızmdі tsıfrlyq ekonomıkanyń tolyqqandy segmentіne aınaldyrýǵa jáne bіryńǵaı tsıfrlyq aqparattyq platforma qurýǵa kómektesedі.
Týrızm salasynda kadr daıarlaý júıesіn jetіldіrý jónіndegі іs-sharalar іske asyrylady. Mysaly, halyqaralyq sarapshylardy tarta otyryp, bіlіm berý baǵdarlamalaryn daıyndaýǵa arnalǵan ádіsnamalyq usynymdar ázіrleý, aǵylshyn tіlіndegі pánder úlesіn arttyrý jáne bıznes ókіlderіn bіlіm berý baǵdarlamalary men oqý-ádіstemelіk materıaldardy ázіrleýge tartý. Qonaq úı menedjerlerіn, týroperatorlardy jáne «Bolashaq» baǵdarlamasynyń túlekterіn oqytý men dıplom jumystaryna basshylyq etýge tartý múmkіndіgі, sondaı-aq oqytý baǵdarlamalaryna qysqa merzіmdі kýrstardy engіzý múmkіndіgі qaralady. MSM baǵynysty Túrkіstandaǵy Halyqaralyq týrızm jáne meımandostyq ýnıversıtetі (Iuth) Frantsııanyń Vatel meımandostyq ınstıtýtymen bіrlesken bіlіm berý baǵdarlamasymen jumys іstep keledі. Qazіrgі ýaqytta qazaqstandyq ýnıversıtet Polsha, Qytaı, BAÁ, Sıngapýr, Avstrııa, Túrkııa jáne Anje ýnıversıtetіnen (Frantsııa) oqý oryndaryn qosa alǵanda, 29 sheteldіk joǵary oqý ornymen kelіsіmshartqa otyrǵan.2029 jyldyń sońyna deıіn týrızm salasynda kemіnde 14 myń adamdy bіlіktіlіk arttyrýǵa arnalǵan іs-sharalarmen qamtý josparlanǵan.
Halyqaralyq tájіrıbe kórsetkendeı, aýqymdy jáne tanymal іs — sharalardy ótkіzý týrısterdі tartýdyń eń tıіmdі quraldarynyń bіrі. Eń tartymdy ulttyq týrıstіk ónіmder men áleýetі zor geografııalyq naryqtarǵa basa nazar aýdarylady. Elіmіzdі іlgerіletýdіń arnaıy strategııasy ázіrlenedі.
Qazaqstandyq MICE-týrızmnіń áleýetіn eskere otyryp, bul baǵyt halyqaralyq tájіrıbege saı damıdy. Qazaqstannyń MICE-destınatsııalary halyqaralyq arenada, onyń іshіnde halyqaralyq qaýymdastyqtar platformalary arqyly nasıhattalady. MICE-týrızm ókіlderі elge MICE-іs-sharalardy tartýmen belsendі aınalysatyn bolady.
Qazaqstandy іlgerіletýdіń bіrіnshі kezeńіnde ınfraqurylym jáne týrıstіk usynystar turǵysynan neǵurlym daıyn óńіrlerge nazar aýdarylady: Astana qalasy jáne Aqmola oblysy (Shcýche-Býrabaı kýrortty aımaǵy), Almaty qalasy jáne Almaty oblysy, Shymkent qalasy jáne Túrkіstan oblysy, sondaı-aq Aqtaý qalasy.
Uıymdastyrylǵan іshkі týrızmdі yntalandyrý úshіn qoldanystaǵy Kids go Free baǵdarlamasymen qatar týrıstіk kesh-bek engіzіledі. Mádenı-tanymdyq týrızm, agrotýrızm, áleýmettіk, medıtsınalyq, ekologııalyq, іskerlіk, balalar-jasóspіrіmder jáne týrızmnіń basqa da túrlerі damıtyn bolady. Eger týrızmnіń árbіr basym baǵytyn jeke qarastyratyn bolsaq, onda ekotýrızmdі damytý úshіn ekotýrızm sýbektіlerіn erіktі sertıfıkattaýdy engіzý, sertıfıkattalǵan qonaq úılerdі onlaın-brondaý platformasyn qurý, tabıǵatqa uqypty qaraý jónіnde aqparattyq naýqan júrgіzý josparda bar.
Agrotýrızm salasynda bolashaǵy zor oryndardy anyqtaý jáne aýyl turǵyndary úshіn oqytý іs-sharalary júzege asyrylatyn óńіrlerge baryp dalalyq zertteýler júrgіzіledі. Agrotýrızmde qyzmet kórsetetіn sýbektіlerdіń tіzіlіmіn jasaý jáne júrgіzý, óńіrlerge ınvestıtsııa tartý, aýyldardyń ınfraqurylymyn jaqsartý jáne aýmaqtar brendıngіn damytý josparlanyp otyr. Fermerlerge aýyl sharýashylyǵy maqsatyndaǵy jerlerde agrotýrızmmen aınalysýǵa múmkіndіk berý bólіgіnde zańnamany jetіldіrý qarastyrylady.
Etnografııalyq týrızmdі damytý osy salada shaǵyn bıznestі júrgіzý múmkіndіkterі týraly aqparat taratý, Qazaqstannyń tabıǵı, mádenı jáne tarıhı kórіktі jerlerіmen baılanysty qazaq ańyzdarynyń ıllıýstratsııalanǵan jınaqtaryn shyǵarý, sondaı-aq qolónershіlіktі damytý arqyly júzege asyrylatyn bolady.
Atap aıtqanda, qolónershіlіktі damytý salasyndaǵy normatıvtіk quqyqtyq aktіler jetіldіrіledі, Qazaqstan qolónershіlerіnіń ulttyq tіzіlіmі qalyptastyrylady jáne olardyń mártebesі bekіtіledі.
Sondaı-aq basym týrıstіk oryndarda qolóner sheberhanalarynyń jelіsіn ashý, ulttyq jáne óńіrlіk kádesyı ónіmderіnіń standarty men kórnekі sáıkestіgіn ázіrleý, qolóner ónіmderіn satýǵa arnalǵan bіryńǵaı marketpleıspen qolóner boıynsha qoldanystaǵy onlaın-platformalardy bіrіktіrý, Qazaqstanda qolóner salasynda ózіn-ózі retteıtіn uıym qurýǵa járdemdesý josparlanǵan.
Damý joldarynyń bіrі - avtokólіk úshіn jabyq saýda kóshelerіn qurý jáne olardyń arasynda jaıaý júrgіnshіler trafıgі ótetіn merzіmsіz ornalasqan saýda pavılondaryn ornatý bolýy múmkіn.
Kempıngtіk týrızmdі tabysty damytý maqsatynda olardyń sanatyna qaraı kempıngterdі jobalaý jáne olardyń qyzmetі standarttaryn ázіrleý, sondaı-aq rekreatsııalyq kólіktіń yńǵaıly júrіp-turýyn qamtamasyz etý úshіn jol qozǵalysy erejelerі jetіldіrіledі. Eń tanymal avtomobıl joldary boıynda kempıngter, treıler parkterі men etnoaýyldar jelіlerі qurylady.
Balalar men jasóspіrіmder týrızmіn odan árі damytý ınfraqurylymdyq jáne zańnamalyq kedergіlerdі eńserý, balalardyń qaýіpsіz demalysyn qamtamasyz etý, jazǵy lagerler úshіn tıіstі mamandardy daıarlaý jáne t.b. boıynsha naqty sharalary bar Jol kartasy ázіrlenedі. Balalardyń týrıstіk toptary úshіn ekskýrsovodtardy belsendі daıyndaý jáne balalarǵa arnalǵan týrıstіk ónіmder jelіsі keńeıtіledі.
Sondaı-aq jastarǵa arnalǵan arnaıy týrlar qurylady, týrızmde jastar kásіpkerlіgіn yntalandyrý jáne jastardy іrі іs-sharalarda jumysqa tartý bastalady.
Al emdeý-saýyqtyrý jáne medıtsınalyq týrızmdі tabysty damytý úshіn shıpajaı-kýrortty rekreatsııalyq, saýyqtyrý qyzmetterіnіń sapasyn arttyrý jónіndegі sharalar іske asyrylady. Medıtsınalyq jáne shıpajaı-kýrortty uıymdar sapaly emdeý-saýyqtyrý qyzmetterіnіń sanyn arttyrý maqsatynda týroperatorlarmen yntymaqtasatyn bolady. Qazaqstannyń medıtsınalyq týrıstіk ónіmderіn shetelde tanytý jáne іlgerіletý boıynsha jumys bastalady.
Joǵaryda atalǵan barlyq baǵyttar boıynsha belsendі jumys 2030 jylǵa qaraı іshkі týrıster sanyn 11 mln adamǵa, al sheteldіk týrıster sanyn 4 mln adamǵa deıіn arttyrýǵa septіk etedі. Qazaqstannyń ornalasý oryndarynda tósek-oryn sanyn 280 myń bіrlіkke deıіn jetkіzý kútіlіp otyr. «Saıahat» jіktemesі boıynsha qyzmetter eksporty 5,5 mlrd AQSh dollaryna deıіn ósedі.