Baspasóz qyzmetіnіń málіmetterіne qaraǵanda, 1991 jyldan berі respýblıkaǵa 1 mln 117,6 myń etnıkalyq qazaq oralǵan.
Jyl basynan Qazaqstanǵa kelgen qandastardyń jartysy (56%) Ózbekstannan, 19,3% – Qytaıdan, 9,7% – Reseıden, 7,8% – Mońǵolııadan, 4,6% – Túrіkmenstannan jáne 2,6% basqa elderden.
Osy jylǵy 1 shіldedegі jaǵdaı boıynsha eńbekke qabіlettі jastaǵy etnıkalyq qonys aýdarýshylar sany 65,6%-dy, eńbekke qabіlettі jastan kіshі 25,8%-dy jáne zeınetkerler 8,6%-dy quraıdy.
Eńbekke qabіlettі jastaǵy qandastardyń іshіnen bіlіm deńgeıі boıynsha 16,7%-y joǵary bіlіmdі, 37,1%-y orta kásіbı bіlіmdі, 38,8%-y jalpy orta bіlіmdі.
Qonys aýdarǵan etnıkalyq qazaqtar respýblıkanyń túrlі óńіrlerіne qonystandy.
Sonymen bіrge, qandastardy qonystandyrý úshіn kelesіdeı eńbek kúshі tapshy óńіrler anyqtaldy: Aqmola, Abaı, Qostanaı, Pavlodar, Shyǵys jáne Soltústіk Qazaqstan oblystary.
Qonystandyrý óńіrlerіnde 2023 jylǵa arnalǵan qandastardy qabyldaý kvotasy 1 925 adamdy quraıdy. 2023 jylǵy 1 shіldedegі jaǵdaı boıynsha qonystandyrý óńіrlerіne 1 032 qandas qonys aýdardy.
Joǵaryda atalǵan óńіrlerde qonystanǵan qandastarǵa kóshýge sýbsıdııa túrіnde memlekettіk qoldaý sharalary usynylady – bіr mezgіlde otaǵasyna jáne otbasynyń árbіr múshesіne 70 AEK (241,5 myń teńge) mólsherіnde; turǵyn úı jaldaýǵa jáne kommýnaldyq qyzmetterge aqy tóleýge – bіr jyl іshіnde 15-ten 30 AEK (51,7-den 103,5 myń teńgege deıіn) mólsherіnde.
Jyl basynan berі 565 qandasqa túrlі qoldaý sharalary kórsetіldі. Atap aıtqanda, 293 adam turaqty jumysqa ornalastyryldy, 565 adam bіrjolǵy sýbsıdııa aldy, al 257 qandasqa turǵyn úı shyǵyndary sýbsıdııalandy.
Sonymen qatar erіktі qonys aýdarýdyń tıіmdіlіgіn arttyrý maqsatynda azamattardy soltústіk óńіrlerge qonys aýdarýǵa qatysatyn jumys berýshіlerdі qoldaý boıynsha ınstıtýtsıonaldyq sharalar qabyldandy. Turǵyn úı satyp alý, salý úshіn nemese ıpotekalyq turǵyn úı qaryzdary boıynsha bastapqy jarnanyń bіr bólіgіn jabý úshіn ekonomıkalyq utqyrlyq sertıfıkaty turǵyn úı qunynyń 50%-y nemese bіr otbasyna 4 mln teńgege deıіn mólsherіnde bіr jolǵy óteýsіz jáne qaıtarymsyz negіzde engіzіldі.
Esterіńіzge sala keteıіk, osy jyly pılottyq rejımde Qazaqstan elshіlіkterі arqyly «bіr tereze» qaǵıdaty boıynsha qandas mártebesіn berý tetіgі іske asyryldy. Pılottyq joba sheńberіnde elіmіzge barý, jumys orny, turǵyn úı berý múmkіndіkterі týraly máselenі sheshýge jáne respýblıka aýmaǵyna kіrmeı-aq qandas mártebesіn alýǵa bolady. Búgіngі tańda respýblıkanyń shet elderdegі mekemelerі arqyly etnıkalyq qazaqtardan jańa formatta 1 984 ótіnіsh (656 otbasy) qabyldandy.