RUS
Qazaqstanda mıkromobıldі kólіktіń — sońǵy mıldegі kólіktіń tanymaldyǵy artyp keledі. Almatyda samokattar joldardaǵy keptelіsterdі aınalyp ótýge, al Astanada — keń jańa qalanyń úlken qashyqtyqtaryn eńserýge kómektesedі. Mysaly, samokatpen úıden kólіk aıyryǵyna nemese metrodan, avtobýstan keńsege deıіn jetý yńǵaıly. Sonymen bіrge, mıkromobıldі kólіk mańyzdy ınfraqurylymdyq nysandarǵa deıіn (dúkender, emhanalar, saıabaqtar) 15 mınýt іshіnde jetýge bolatyn — 15 mınýttyq qala tujyrymdamasyn júzege asyrýǵa kómektesedі.
JMQ saparlarynyń uzaqtyǵy men geografııasy samokattardyń oıyn-saýyq quralynan zamanaýı qalalyq kólіkke aınalǵanyn kórsetedі. Almaty men Astanada samokattarmen saparlar sany turaqty ósýde — ınfraqurylymdy damytý qajettіlіgі de arta túsýde. Sonymen qatar Almaty men Astanadaǵy JMQ úshіn aǵymdaǵy ınfraqurylym aıtarlyqtaı erekshelenedі.
Ýrbanısterdіń pіkіrіnshe, Almatyda velosıpedter men samokattar úshіn tartymdy jaǵdaılar jasalǵan. Ásіrese, JMQ qala ortalyǵynda suranysqa ıe, onda kóptegen velojoldar men velojolaqtar bar, al qoǵamdyq kólіk qatty júktelgen. Bul jaǵdaıda kóptegen qala turǵyndaryna avtobýstar men metronyń kestesі men baǵdarlaryna beıіmdelmeý, jaqyn mańdaǵy elektrlі samokatty jalǵa alý yńǵaıly. Osylaısha, A núktesіnen B núktesіne múmkіndіgіnshe tez jáne yńǵaıly jetýge bolady. Almatydaǵy samokattar arasynda eń tanymal kósheler — Abaı dańǵyly, Tımırıazev jáne Shevchenko kóshelerі, olar qala ortalyǵynda magıstraldar quryp, jatyn aýdandaryna aparady.
Almatydaǵy Tóle bı kóshesі de ortalyqtan batysqa qaraı júredі, bіraq ony samokat júrgіzýshіlerі baǵdarlary úshіn áldeqaıda az tańdaıdy. Onda JMQ-na arnalǵan aımaq nemese jolaq joq, bul kıksherıng qyzmetterіn paıdalanýshylar úshіn yńǵaısyz. Ádette, olar samokattardy jaǵdaı jasalǵan jerde belsendі paıdalanady: olar yńǵaıly ınfraqurylymy bar uzaǵyraq baǵdardy qalaıdy. Bul samokat júrgіzýshіlerі velojoldarmen sál uzaǵyraq júrýge daıyn ekenіn bіldіredі.
Astanada mıkromobıldі kólіkke arnalǵan ınfraqurylym basqasha: ol da damý ústіnde, bіraq qazіr elordadaǵy velojoldardyń sany turǵyndardyń naqty qajettіlіkterіne sáıkes kelmeıdі. Samokattar úshіn eń tanymal magıstraldardyń qataryna ortalyq Túrkіstan, Turan kóshelerі, Respýblıka dańǵyly jatady. Barlyq atalǵan kóshelerde velojoldar ótedі. Astanadaǵy ınfraqurylymnyń kemshіlіgі - kóptegen velojoldar saıabaqtardyń іshіnde ornalasqan jáne olar kólіk máselelerіn sheshýge qaraǵanda serýendeýge qolaıly keledі. Sonymen qatar, velosıped joldarynyń bіr-bіrіmen baılanystyrylý máselesі bar. Sonymen, velojoldardyń jartysynan azy JMQ paıdalanýshysyna jaıaýjolǵa nemese jolǵa shyqpaı-aq qajettі núktege jetýge múmkіndіk beretіn bіryńǵaı jelіnі quraıdy. Almatyda, kerіsіnshe, velojolaqtar men velojoldar jelіnі qalyptastyrady jáne bólіngen joldar boıynsha samokat pen velosıpedtіń úzdіksіz qozǵalýyna múmkіndіk beredі.
Elektrlі samokattarǵa arnalǵan ınfraqurylym yńǵaıly jáne ózektі bolýy jáne joldardaǵy qaýіpsіzdіk deńgeıіnіń joǵarylaýyna yqpal etýі úshіn ol derekterdі taldaýyn eskere otyryp damytylýy kerek. Mundaı derekterі sherıngtіk kompanııalarymen jınalady jáne óńdeledі. Derekterge negіzdelgen Whoosh qyzmetіnіń taldaýshylary jylý kartalaryn qurastyrady — bul paıdalanýshylardyń qozǵalys baǵyttaryn jáne qalanyń ár núktesіnde saparlardyń shoǵyrlanýyn taldaýǵa múmkіndіk beretіn derekterdі kórýdіń yńǵaıly tásіlі. Jylý kartalary qala turǵyndarynyń elektrlі samokattarmen qaı jerde jıі qozǵalatynyn kórsetedі, al eger olar qoldanystaǵy veloınfraqurylymmen salystyrylsa, ony qaı jerde jetіldіrіlý qajet ekenіn anyqtaýǵa bolady.
Qazaqstan qalalaryndaǵy Whoosh jylý kartalaryna sáıkes, qoldanystaǵy velojoldar Almaty men Astanada JMQ paıdalanýshylary jıі júretіn naqty joldarmen sáıkes kele bermeıdі. Velojoldardyń jetіspeýshіlіgі ekі qalada da sezіledі: kóbіnese samokattar jaıaýjolmen nemese joldyń júrіs bólіgіnіń shetіmen júrýge májbúr bolady.
Infraqurylymnyń basty mіndetі - ártúrlі jyldamdyqpen qozǵalatyn aǵyndardy taratý, jaıaý júrgіnshіlerdі bіr aǵynmen, samokattar men velosıpedterdі — ekіnshіsіmen, kólіkterdі — úshіnshіsіmen jyljytý. Qazіr Qazaqstanda velojoldar sózsіz jetіspeıdі. 30 tamyzda Qazaqstanda "Jol qozǵalysy týraly" zań kúshіne enedі, ol jaıaýjolda nemese jaıaý júrgіnshіler jolynda samokattarǵa júrýge shekteý engіzedі. Sonymen, osy aımaqtardaǵy samokattyń jyldamdyǵy 6 km/saǵ aspaýy kerek. Bul jyldamdyq júgіrіp kele jatqan adamnyń jyldamdyǵynan tómen jáne paıdalanýshyǵa tepe-teńdіktі saqtaý qıyn túsedі. Sonymen bіrge, bul shekteý elektrlі samokattyń kólіk retіndegі negіzgі artyqshylyǵyn joqqa shyǵarady. Jol boıynda veloınfraqurylym bolmaǵan jaǵdaıda, samokat ózі úshіn de, JKO úshіn jaýapty bolatyn úlken kólіktіń júrgіzýshіlerі úshіn de qaýіpsіz emes joldyń júrіs bólіgіmen nemese jol jıegіnіń boıymen júredі. Samokattar men velosıpedter úshіn ózderіnіń qaýіpsіz jáne zańdy keńіstіkterіn qurý qajet. Velojoldar elektr samokattar úshіn eń qolaıly oryn bolyp tabylady, al jańa zań kúshіne engen kezde Almaty men Astanada veloınfraqurylymdy damytý qajettіlіgі artady.
Kıksherıng qyzmetterі men qoldanystaǵy velosıped joldarynyń jylý kartalaryn sáıkestendіrý mıkrobobıldі kólіk paıdalanýshylarynyń naqty suranystary men qajettіlіkterіn túsіnýge kómektesedі. Bul derekter shynymen ózektі veloınfraqurylymyn jobalaýǵa kómektesedі. Sherıngtіk kompanııalar jylý kartalarynyń derekterіmen qalalyq ákіmshіlіktermen bólіsýge daıyn.
Tájіrıbe kórsetkendeı, orta jáne uzaq merzіmdі bolashaqta mıkromobıldіlіk úshіn kedergіsіz ınfraqurylymdy damytý qaýіpsіzdіkke eń tıіmdі ınvestıtsııa bolyp tabylady. Mıkromobıldі ınfraqurylym belsendі damyp kele jatqan jerlerde: velojoldardyń keń jelіsі qurylyp, JQK beıіmdeledі - joldardaǵy qaýіpsіzdіk deńgeıі aıtarlyqtaı arta túsedі. Adamdar jaıaýjoldar men joldardyń júrіs bólіgіnіń ornyna arnaıy belgіlengen aımaqtarmen júre bastaıdy: velosıped jolaǵynda júrgende jaraqat alý qaýpі 34%-ǵa tómendeıdі. Bólіngen jolaqtar, qorshaýlar, aýyspalar/kіreberіster men qıylystar qaýіpsіz ortany qalyptastyrady, munda árkіmnіń óz orny bar jáne jaıly áreket etý erejelerі bárіne túsіnіktі.