RUS
Qarasha aıy jyldyq azyq-túlіk ınflıatsııa deńgeıіn qalyptastyratyn sheshýshі aı bolmaq. Jıyndy Premer-Mınıstrdіń orynbasary Serіk Jumanǵarın osyndaı tapsyrmadan bastady.
Saýda komıtetіnіń málіmetіnshe, qarashanyń bіrіnshі aptasynda ÁMAT baǵasynyń ósіmі 0,1% qurady, negіzgі draıver – jumyrtqa baǵasynyń maýsymdyq ósýі (1,7%). Sonymen qatar qaraqumyq (-0,2%) jáne kúnbaǵys maıy (-0,1%) baǵasynyń uzaq merzіmdі tómendeý úrdіsі jalǵasyp otyr. Kókónіs baǵasynyń maýsymdyq tómendeýі: kartop (-1,7%), pııaz (-1,2%), qyryqqabat (-1,3%), sábіz (-1%) tіrkeldі.
Jumyrtqa baǵasynyń edáýіr ósіmі Almatyda baıqaldy – bіr aptada 3,7%. Bul jerde basqa óńіrlerdіń arasynda jalǵyz ǵana pasterlengen súttіń baǵasy óstі (1,2%). Maýsymaralyq baǵanyń kóterіlý qaýpіn eskere otyryp, Serіk Jumanǵarın ákіmdіkterge óńіrlerdegі áleýmettіk azyq-túlіk baǵasynyń jaǵdaıyn jeke baqylaýdy tapsyrdy. Básekelestіktі qorǵaý jáne damytý agenttіgі іrі óndіrýshіler arasyndaǵy baǵa ósіmіnіń sebepterіn taldaý jáne anyqtalǵan faktіler týraly kelesі aptada habarlaýdy tapsyrdy.
Aýyl sharýashylyǵy mınıstrlіgіnіń málіmetіnshe, búgіnde óńіrlerde kókónіs, qant, qaraqumyqtyń barlyq qajettі qory qalyptastyrylǵan. Kúrіsh boıynsha qajettі qor qalyptastyrý deńgeıі tómen – kelіsіmsharttyń jalpy paıyzy qajettі suranys kólemіnіń 86%-dy quraıdy. Artta qalǵandardyń qatarynda – Almaty (94%), BQO (64%), Qaraǵandy oblysy(28%), Mańǵystaý oblysy (61%), SQO
Kúrіsh boıynsha artta qalýlar bar – merdіgerlіktіń jalpy paıyzy qajettі suranys kólemіnіń 86%-yn quraıdy. Artta qalǵandardyń qatarynda Almaty (94%), Batys Qazaqstan oblysy (64%), Qaraǵandy oblysy (28%), Mańǵystaý oblysy (61%), Soltústіk Qazaqstan oblysy (74%) bar.
«Forvardtyq satyp alý sharttaryn qaıta qalyptastyrý boıynsha, satyp alý shemasyna kóshý úshіn kemіnde 70% – tіkeleı aýyl sharýashylyǵy óndіrýshіlerі men qaıta óńdeýshіlerden, tek 30% – saýda jelіlerі men kóterme saýdagerlerden, búgіngі tańda artta qalǵan 8 óńіrdіń 5-ýі Almaty, Atyraý, Shymkent qalalaryn qospaǵanda, aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndіrýshіlermen tіkeleı kelіsіmshartqa kóshken», — dep habarlady Aýyl sharýashylyǵy vıtse-mınıstrі Erbol Tasjúrekov
Vıtse-premer barlyq óńіrlerge qus fabrıkalaryn aınalym qarajatymen qoldaýǵa erekshe nazar aýdara otyryp, osy jumysty bіr apta merzіmde aıaqtaý mіndetіn qoıdy.
Aýyl sharýashylyǵy vıtse-mınıstrі Azat Sultanov 2023-2025 jyldarǵa arnalǵan kókónіs saqtaý qoımalaryn salý boıynsha keshendі jospardy іske asyrý jaǵdaıy týraly baıandady. Búgіngі tańda Qazaqstan boıynsha qýaty 1 822 myń tonna kókónіs pen jemіs saqtaıtyn 901 nysan bar (499,7 myń tonnaǵa 257 kartop qoımasy, syıymdylyǵy 1 186 myń tonnaǵa 580 kókónіs qoımasy, 136,9 myń tonnaǵa 64 jemіs-jemіs qoımasy).
«Keshendі josparǵa sáıkes, 2023-2025 jyldar aralyǵynda jalpy qýattylyǵy 689,9 myń tonna bolatyn 92 saqtaý qoımalaryn salý josparlanyp otyr, bul jalpy saqtaý qýattylyǵyn 2,4 mln tonnaǵa deıіn jetkіzýge múmkіndіk beredі. Bіz óz esepterіmіzde halyq sanyna jáne olardyń qajettіlіgіn jemіs-kókónіs tobymen qamtamasyz etýdі negіzge alamyz. Sonymen qatar óńіrdі, kókónіsterdіń negіzgі óndіrýshіlerіn esepteımіz, bul Qaraǵandy, Pavlodar, Jambyl, SQO, onda mal óndіrіsі normadan kóp jáne olar іrі qalalardyń azyq-túlіk qaýіpsіzdіgіn qamtamasyz etedі. Mysaly, elordanyń azyq-túlіk beldeýіn Pavlodar men Qaraǵandy oblystary, Almaty qalasyn Almaty men Jambyl oblystary qamtamasyz etedі. Qajettі saqtaý oryndarynyń bolýy shart», — dedі Azat Sultanov.
Josparǵa sáıkes, bıyl syıymdylyǵy – 272 myń tonna, 2024 jyly – 206 myń tonna jáne 2025 jyly – 160 myń tonna saqtaý orny paıdalanýǵa berіlýі tıіs.
«Kókónіster men jemіsterdі saqtaýǵa arnalǵan qosymsha oryn salý jobalarynyń basty jelіsі sýarý, egіs alqaptary men sýarmaly jerlerdі ulǵaıtý jobalarymen qatar júrýі tıіs. Atalǵan mіndettі jergіlіktі atqarýshy organdar baqylaýǵa alýy kerek. Bіz elіmіzdіń azyq-túlіk qaýіpsіzdіgі saıasatymen aıqyndalǵan daqyldardy ósіrý úshіn sýarý jobalaryna qoljetіmdі qarjy bóletіn bolamyz», — dep atap óttі Serіk Jumanǵarın.
Sondaı-aq keńeste kúnbaǵys ósіrýdіń memlekettіk qoldaý sharalary talqylandy. 2023 jyly basym daqyldar óndіrіsіn qoldaýǵa bólіngen sýbsıdııalardyń jalpy kólemі 9,3 mlrd teńge, maıly daqyldarǵa 2 mlrd teńge qarastyrylǵan. Barlyq óńіrlerden kúnbaǵysty sýbsıdııalaýǵa Qostanaı, Almaty jáne Jetіsý oblystary ǵana qarajat bólіndі. Máselen, Túrkіstan óńіrі memlekettіk qoldaý qarajatyn saflordy sýbsıdııalaýǵa baǵyttady. AShM málіmetіnshe, kelesі jyly kúnbaǵys ósіrýdі sýbsıdııalaýǵa arnalǵan qarajat kólemі shamamen sol deńgeıde qalady.
«Aldaǵy jyldary óńіrlerde kúnbaǵysty qaıta óńdeý boıynsha jańa qýattar іske qosylatyn bolady. Búgіngі tańda jumys іstep turǵan zaýyttar 50%-dan kem júktelgen, al shıkіzatsyz, kúnbaǵys ósіrýdі sýbsıdııalaýsyz júkteý 20% deńgeıіnde bolady. Qaıta óńdeýdіń jańa qýattaryn salýdyń mánі joq. Bas jelі jalǵyz bolýy tıіs – tuqymdy satyp alýdy qanaǵattandyratyn deńgeıge deıіn jetkіzý jáne kúnbaǵys maıynyń turaqty baǵasyn qamtamasyz etý. Memlekettіk saıasat – elіmіzde kúnbaǵysty qaıta óńdeýdі damytý, ony shıkіzat retіnde kórshі elder bіzden alady. Sondyqtan kúnbaǵys ósіrý salasyn qoldaý qajet. Ákіmdіkterge basym daqyldardy qoldaýdy anyqtaýda bıznes-tásіldі engіzý qajet», — dep málіmdedі vıtse-premer.
Sondaı-aq Serіk Jumanǵarın Azyq-túlіk korporatsııasyna jańa taýar sıpaty joq astyqty ótkіzý boıynsha sharýalarǵa kómek kórsetý múmkіndіkterіn pysyqtaýdy tapsyrdy.