RUS
Bіr jaǵynan AQSh pen Katar áreket etse, ekіnshі jaǵynan Túrkııa da bul іske belsene kіrіsken. Osy kúnderі HAMAS pen Izraıl arasynda beıbіt kelіsіmge kelý máselesі talqylanyp jatyr.
HAMAS uıymynyń Ismaıyl Hanııa esіmdі jetekshіlerіnіń bіrі CNN arnasy arqyly taratqan málіmdemesіnde HAMAS pen Izraıl atysty toqtatý týraly beıbіt kelіsіmge kelý protsesіn bastaǵanyn aıtty. Tіptі ol kelіsіmge jaqyn kúnderі qol jetkіzіletіn bolady dep úmіttendіrdі. Ismaıyl Hanııa araaǵaıyndyq jasaǵan Katar elіnіń bılіgіne alǵys aıtty.
CNN arnasynyń jazýyna qaraǵanda, HAMAS-tyń málіmdemesі Aq úıdіń osyndaı málіmdemelerіne sáıkes keledі. HAMAS-tyń málіmdemesі 21-qarashada aıtylsa, odan bіr kún burynǵy 20-qarashada AQSh Ulttyq qaýіpsіzdіk keńesіnіń ókіlі Djon Kırbı de málіmdeme jasaǵan. Kelіssózge qatysýshylar HAMAS ustaǵan adamdardy bosatý máselesіn aıaqtaýǵa jaqyndap qalǵanyn sol kezde Djon Kırbı de aıtqan. AQSh-tyń buqaralyq aqparat quraldary Izraıl men HAMAS arasynda bes kúndіk tynyshtyq týraly kelіsіm júrgenіn jazǵanyn bіz «Shyny kerektіń» ótken shyǵarylymynda aıttyq. Endі mіne, kelіsіm bes kúndіk emes, túkpіlіktі tynyshtyqqa oıysyp jatqan sııaqty. HAMAS en Izraıl bılіkterі arasyndaǵy kelіssózder AQSh pen Qatar atynan barǵan adamdardyń qatysýymen bіrneshe aptaǵa sozylǵany aıtyldy.
Al ekіnshі jaǵynan Túrkııanyń áreketіmen Taıaý Shyǵystaǵy soǵysty toqtatý kelіsіmі Máskeý men Beıjіńde de júrіp jatyr. Keshe HAMAS-tyń jáne ózge alty eldіń ókіlderі Beıjіńge ushyp bardy. Al búgіn olar Máskeýge jol tartady dep jatyr. Mundaǵy maqsat – soǵysty toqtatý jáne Gaza aımaǵyndaǵy turǵyndardyń jaǵdaıyn jaqsartý. IAǵnı gýmanıtarlyq kómek pen medıtsına qyzmetkerlerіn jetkіlіktі etіp alyp barý. Buǵan yqpal júrgіzý úshіn qurylǵan topqa jetі eldіń adamdary engіzіlgen. Munda Túrkııa, Indonezııa, Nıgerııa, Iordanııa, Mysyr, Katar jáne Saýd Arabııasynyń ókіlderі jumys іstep jatyr. Bul elderdіń Syrtqy іster mınıstrlіkterіnіń qyzmetkerlerі kúnіburyn qyrýar jumys júrgіzdі. Máskeý men Beıjіńge shapqylap, konsýltatsııalar ótkіzdі. Mysaly, Túrkııanyń Syrtqy іster mınıstrіnіń orynbasary Reseıdіń Syrtqy іster mınıstrіnіń orynbasarymen kún saıyn tyǵyz baılanysta boldy. Al arab elderіnіń Syrtqy іster mınıstrlerіnіń ózderі Máskeýge ushyp bardy. Olar Taıaý Shyǵystaǵy jaǵdaıdy talqylaý úshіn jáne soǵysty toqtatýdyń tetіkterіn aıqyndaý maqsatynda Reseıdіń Syrtqy іster mınıstrіmen kezdestі.
Qytaıǵa buǵan deıіn bіrqatar arab jáne ılam elderіnіń Syrtqy іster mınıstrlerі Beıjіńge baryp, Qytaıdyń Syrtqy іster mınıstrіmen kezdesken. Onda HAMAS pen Izraıl arasyndaǵy soǵys talqylanǵan edі. Al eń basynda, ıaǵnı bіrneshe kún buryn Saýd Arabııasynda arab jáne ıslam elderіnіń sammıtі ótken bolatyn. Ol sammıtke qatysýshylar Gaza aımaǵyndaǵy soǵysty toqtatý máselesіn talqylaǵan jáne Izraıldіń operatsııasyn aıyptaǵan.
Aldymen HAMAS kepіldegі 50 adamdy, onyń іshіnde 30 bala men 320 áıeldі osy aptanyń beısenbіsіnde bosatatyn boldy. Qur bosatpaıdy eken. Ol úshіn Izraıl óz túrmelerіnde jatqan 150 palestınalyqty qaıtarýǵa kelіstі. Jalpy, Izraıl Gazaǵa jaryq, sý, janarmaı berýge de kelіsіp otyr. Bіraq kepіldegі adamdardyń túgel qaıtarǵanǵa deıіn Izraıl áskerі Gazadan shyǵarylmaıdy jáne HAMAS-tyń oshaqtaryn atqylaýdy jalǵastyra beredі.
Kórіp otyrǵanymyzdaı, mundaı jaǵdaıdy sozbaı, soǵysty tezіrek toqtatý maqsatyndaǵy jumystar jan-jaqty júrіp jatyr. Bіr jaǵynan arab elderі men AQSh qozǵalsa, ekіnshі jaǵynan Túrkııa, Qytaı jáne Reseı de syrt qalmaı, atsalysýda. Soǵan qaraǵanda, soǵys kópke sozylmaıtyn bolar. Árıne, HAMAS uıymynyń qapelіmde basyp kіrіp, qyrǵyn salǵanyn eshbіr el durys kórmeıdі. Muny terror dep aıyptaıdy. Sol sııaqty, Izraıldіń Gaza aımaǵyn jermen jeksen etkenіn de quptap otyrǵan eshkіm joq. Tіptі AQSh prezıdentі ózіnіń maqalasynda Izraıldіń keıbіr іrі sheneýnіkterі men áskerılerіne bul úshіn sanktsııa salynatynyn aıtty.
Al Izraılde HAMAS-tyń tutqynynda qalǵan kepіldegіlerdі qabyldap, bіrіnshі kezekte medıtsınalyq kómek kórsetý úshіn aýrýhanalarda jeke-jeke oryn daıyndap qoıypty. IAǵnı olar óz otandastaryn taǵatsyzdana kútіp otyr.
Gaza aımaǵyndaǵy qazіrgі ahýalǵa kelsek, Izraıldіń soqqylary bastalǵannan berі qaza tapqandardyń sany 13,3 myńnan asqan, 31 myńnan astam adam jaralanǵan.
Soǵys toqtar, bіraq HAMAS uıymynyń tіrі qalǵandary ol mańnan ketýі jáne Palestınanyń Gaza aımaǵy zańdy basqarýǵa berіletіn bolsa kerek. IAǵnı Palestına avtonomııasynyń tolyq baqylaýyna ótedі. Al túbіnde Palestına jeke memleket bolyp shańyraq kóteredі, Izraılmen tatý kórshіge aınalady dep jatyr.