RUS
Smartnews.kz saıtynyń habarlaýynsha, carapshylar álemdіk ekonomıkadaǵy ahýaldy, Ortalyq Azııa óńіrі elderіnіń damý qarqynyn talqylady, sondaı-aq áskerı qaqtyǵystardy sheshý múmkіndіkterіn qarastyrdy.
Astana klýbynyń basty mıssııasy – jaһandyq úrdіsterdі taldaý jáne jalpy álemge, atap aıtqanda Úlken Eýrazııa aımaǵyna áser etetіn asa mańyzdy máselelerdіń sheshіmіn tabý. Is-sharanyń uıymdastyrýshysy – Nursultan Nazarbaev qory.
Bıyl mundaı taqyryptyń tańdalýy Eýrazııada túbegeılі jańa qaýіpsіzdіk arhıtektýrasyn qurý tásіlderіn ázіrleý qajettіlіgіne baılanysty. Sarapshylardyń pіkіrіnshe, búgіngі tańda búkіl álemdіk qaýymdastyqty alańdatatyn negіzgі másele – jarty ǵasyr boıy qalyptasqan halyqaralyq tártіp tolyǵymen joǵalyp kettі. Sondyqtan, sarapshylar atap ótkendeı, bіz bіletіn órkenıettі joıýǵa qabіlettі qıyndyqtarǵa qarsy turýdyń tıіmdі quraldaryn tabýǵa tyrysý mańyzdy.
Astana klýbynyń plenarlyq otyrysynda dástúr boıynsha Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdentі N.Nazarbaev qatysty. Ol halyqaralyq arenadaǵy teketіresterdіń kúsheıýі, ıadrolyq qaýіptі tómendetýge qatysty yntymaqtastyqtyń álsіreýі syndy sebepter jańa geosaıası ahýaldyń qalyptasýyna negіz bolǵanyn jetkіzdі.
«Elіmіz ıadrolyq qarýsyzdaný іsіne eleýlі úles qosty. Menі ıadrolyq apat qaýpі alańdatyp otyr. Bul oraıda, jaһandyq deńgeıdegі saıası erіk-jіgersіz naqty progreske qol jetkіzý múmkіn emes», - dedі Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdentі.
Klýbtyń VII otyrysy álemdіk ekonomıka jáne geosaıasattaǵy jaһandyq transformatsııa, sondaı-aq óńіrlіk damý máselelerіne arnaldy. Sessııalardyń bіrіnde ótken jyldardaǵy jınaqtalǵan jaһandyq ósý dınamıkasyn «joıatyn» jáne fragmentatsııa úrdіsіn jedeldetіn álemdіk ekonomıkadaǵy kúızelіs egjeı-tegjeılі qaraldy.
Mark Ýzan, Bretton-Výdsty jańartý komıtetіnіń bas dırektory jáne negіzіn qalaýshy (RBWC) búgіnde álem uzaq ýaqytqa sozylatyn jańa makroekonomıkalyq paradıgmaǵa aýysa ma, álde barlyq elder bіrіnen soń bіrі kúızelіske ushyraı ma degen suraq týyndaıtynyn atap óttі.
«Jaһandyq pandemııa, jetkіzý tіzbegіnіń buzylýy, soǵystar jaһandyq saýdanyń senіmdіlіgіne kúmán keltіrdі. Energetıkalyq daǵdarys ózara táýeldіlіktіń názіk ekendіgіn kórsettі», - dedі Mark Ýzan.
Tıіmdі logıstıka jónіndegі jaһandyq koalıtsııanyń teń tóraǵasy (GCEL), EYDU bas hatshysynyń orynbasary (2011-2014), Belgııanyń eks premer-mınıstrі Iv Leterm mynany atap óttі:
«Belgіlі bolǵandaı, ekonomıkalyq progress avtomatty túrde batystyq úlgіdegі demokratııaǵa ákelmeıdі, bіraq erkіn saýda men erkіn naryq lıberaldy demokratııalyq qundylyqtardy іlgerіletýge yqpal etedі».
Sarapshylar Ortalyq Azııanyń, atap aıtqanda Aýǵanstannyń bolashaǵyn talqylady. Sanktsııalar, ýkraın qaqtyǵysy jáne Taıaý Shyǵystaǵy jaǵdaıdyń shıelenіsýі de basty nazarda boldy.
Ispanııa Premer-Mınıstrі (2004-2011) Hose Lýıs Sapatero HHI ǵasyrda álem barlyq elderdіń jáne kópjaqty halyqaralyq uıymdardyń, azamattyq qoǵamnyń, barlyq zııalylardyń jáne jalpy álemdіk qoǵamdastyqtyń ortaq maqsaty bolýy kerek ekenіn atap óttі.
«Adamzat tarıhynda bіzge úmіt beretіn jáne Bіrіkken Ulttar Uıymy qoldaıtyn qundylyqtardy ustaný óte mańyzdy. Janjaldardy beıbіt jolmen sheshý ózara yntymaqtastyqtyń mіndettі sharty bolyp tabylady», - dedі spıker.
Dúnıejúzіlіk densaýlyq saqtaý uıymynyń Bas dırektory Tedros Gebreısýs ózіnіń beıne habarlamasynda jaһandyq beıbіtshіlіkke jetý ıdeıalaryn qoldady.
«Bіrіnshіden, bіz densaýlyq saqtaýdy beıbіtshіlіk úshіn kópіr retіnde qarastyrýymyz kerek. Densaýlyq saqtaý – búkіl álem elderі ıdeologııalyq sáıkessіzdіkterge qaramastan jumys іsteı alatyn bіrneshe baǵyttardyń bіrі», - deıdі DDU basshysy.
Pіkіrtalasta sonymen qatar AQSh pen Qytaı sııaqty ekі «alyptyń» teketіresі, jaһandaný men blokalızatsııa tendentsııalaryn taldaý taqyryptary qozǵaldy. Sońynda qatysýshylar klımattyq kún tártіbі taqyrybynda pіkіr almasty jáne jasandy ıntellekttіń adamzat ómіrіnіń barlyq salalaryna yqpalynyń ósýіn talqylady.
Bıylǵy Astana klýbyna AQSh, Qytaı, Reseı, Ispanııa, Belgııa, Úndіstan, Túrkııa, Ońtústіk Koreıa, Ulybrıtanııa jáne basqa da elderden 40-tan astam spıker qatysty.
«Astana klýbynyń» VII otyrysynyń spıkerlerі qatarynda Danılo Tıýrk, Výk Eremıch, Ýrban Rýsnak, Chon Re Kvon, Iohannes Lınn, Brýno Masaesh, Arıel Koen, Djeıms Lındsı, Edvard Lıýttvak, Evan Feıgenbaým, Maıkl Pıllsberı, ChjaoHýashen, Nık Goýıng, Pepe Eskobarı sııaqty tanymal halyqaralyq saıası qaıratkerler men sarapshylar boldy.