RUS
Onyń sózіnshe, bul zań normalarymen bekіtіlgen. Mınıstrdіń mundaı málіmdemesі qoǵamnyń túsіnіspeýshіlіgіn týdyrdy.
Telekommýnıkatsııa komıtetіnіń tóraǵasy elіmіzdіń turǵyndary jıі qoıatyn suraqtarǵa jaýap berdі.
- Qoldanystaǵy zańnama boıynsha uıaly baılanys operatorlarynyń baǵalary men tarıfterі qalaı retteledі?
«Qazaqstan Respýblıkasynyń Kásіpkerlіk kodeksіne sáıkes básekelestіktі damytý maqsatynda 2017 jylǵy 1 qańtardan bastap baılanys qyzmetterіne tarıfterdі memlekettіk retteý joıyldy. Budan basqa, Qazaqstan Respýblıkasy Kásіpkerlіk kodeksіnіń 116-babynyń 1-tarmaǵyna, sondaı-aq «baılanys týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Zańynyń 20-babyna sáıkes taýarlarǵa, jumystarǵa, kórsetіletіn qyzmetterge baǵalar men tarıfterdі kásіpkerlіk sýbektіlerі derbes aıqyndaıdy
- IAǵnı, mınıstrlіk baılanys tarıfterіn retteýge eshqandaı qatysy joq dep aıtqyńyz kele me? Qazіr áleýmettіk jelіlerde tarıftіk jospar ózgergen kezde abonenttіń kelіsіmіn joıý týraly TSıfrlyq damý mınıstrіnіń buıryǵynyń normasy belsendі talqylanýda. Osyǵan baılanysty 2023 jyly mınıstrlіk abonenttіń kelіsіmі týraly normany ózgertý týraly sheshіm qabyldaǵanyn tolyǵyraq aıtyp berіńіzshі?
Tarıftі ulǵaıtý kezіnde abonenttіń kelіsіmі týraly bastamany mınıstr alǵash ret 2021 jyly usynǵan jáne dál osy jyly jyly «uıaly baılanys operatorlary tarıftіk josparlardyń sharttaryn abonenttіń kelіsіmіmen ǵana qoldanysqa engіzіlgenge deıіn kúntіzbelіk otyz kún buryn qysqa mátіndіk habarlamalardy jappaı taratý jolymen ózgertetіnі týraly» qoldanystaǵy buıryqqa ózgerіster men tolyqtyrýlar engіzіldі. Alaıda, іs júzіnde tarıftіk josparlardyń sharttary ózgergen kezde abonentterdіń kelіsіmіn alý tıіmdі bolmaǵanyn túsіndіk. IAǵnı, shyn mánіnde, azamat SIM kartany alǵan kezde jarııa ofertaǵa qol qoııady. Sondaı-aq, abonent operator engіzetіn ózgerіstermen kelіspeý týraly ótіnіsh jіbergen kezde uıaly baılanys operatory kelіspegen jaǵdaıda abonent basqa tarıftіk josparǵa aýysýǵa ne basqa operatordyń jelіsіne ótýіne quqyly ekendіgі týraly habarlama jіberetіn jaǵdaılar boldy. IAǵnı, bul norma operatorlarǵa tarıfterdіń baǵasyn basqa jolmen kóterýge múmkіndіk berdі. Osyǵan baılanysty, uıaly baılanys operatorlarynyń atalǵan áreketterі abonentterdіń tarıftіk josparlar qunynyń ózgerýіne, qyzmetterdіń tarıftіk josparyna engіzіlgen kólemnіń ózgerýіne (GB, mınýttardyń ulǵaıýy jáne t.b.) jáne bul qoǵamnyń jappaı áleýmettіk narazylyǵy týdyrdy. Statıstıkany mysalǵa keltіreıіn, 2021 jyldyń sońy men 2023 jyldyń maýsymy aralyǵynda TSDIAÓM 500-den astam shaǵym qaraldy.
- Nelіkten vedomstvo bul normany alyp tastaý týraly sheshіm qabyldady?
Bіz buıryq normalarynyń tıіmdі bolǵanyn qaladyq. Sondyqtan Qazaqstan Respýblıkasy Básekelestіktі qorǵaý jáne damytý agenttіgіmen bіrlesіp 2023 jylǵy 31 Naýryzda tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaýǵa baǵyttalǵan zań normasyna ózgerіster men tolyqtyrýlar engіzіldі: buıryqtyń 57-tarmaǵynyń 11) tarmaqshasyna sáıkes jańa tarıftі qoldanysqa engіzіlgenge deıіn qysqa mátіndіk habarlamalardy kúntіzbelіk otyz kúnnen keshіktіrmeı jappaı taratý jolymen tarıftі ózgertedі; 57-tarmaǵynyń 26) tarmaqshasyna sáıkes operator talap etіlmegen, ıaǵnı osy tarıftіk josparda abonentter bolmaǵan kezde tarıftіk jospardy joıady.
- Eń bastysy, tarıfterdіń negіzdelgen shyǵyndaryn esepke almaǵanda, tarıftіk josparlardyń kórsetіlgen sharttaryna ózgerіster engіzýge jol berіlmeıtіnіn atap ótý kerek. Bul normalar 2004 jylǵy 5 shіldedegі «Baılanys týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Zańynyń 20-babyna sáıkes engіzіldі.
Bul norma bіzge ne berdі? Osy normanyń negіzіnde abonentterden tarıftіk josparlardyń ózgerýіne shaǵymdar túsken kezde Básekelestіktі qorǵaý jáne damytý agenttіgі uıaly baılanys operatorlaryn jaýapkershіlіkke tarta otyryp, tarıftіk josparlardyń ózgerýі kezіnde shyǵyndardyń negіzdіlіgіne tekserýler júrgіzedі.
Bіz statıstıkany salystyrdyq. Qazіrgі ýaqytta tarıftіń ósýіne qatysty shaǵymdar aldyńǵy kezeńmen salystyrǵanda tómendedі, mysaly, 2022 jyldyń 4 toqsanynda 136 shaǵym, al 2023 jyldyń 4 toqsanynda 102 shaǵym tústі.
- Operatorlardyń ózderі bul normaǵa qalaı qarady?
Árıne, «shyǵyndardy negіzdeý týraly» norma olardy qýantqan joq. Búgіngі tańda uıaly baılanys operatorlary sottarda baılanys qyzmetterіn kórsetý erejelerіnіń qabyldanǵan normalaryna qarsy shyǵyp jatyr. Uıaly baılanys operatorlary tarıftі arttyrý úshіn shyǵyndardyń negіzdіlіgі normasyn engіzetіn normatıvtіk quqyqtyq aktіge qarsy talap aryz berdі. Talap argýmentterіne mynalar kіrdі: baılanys qyzmetterіn óz betіnshe basqarý quqyǵyn shekteý, negіzdelgen shyǵyndar negіzіnde ózgerіsterden basqa tarıftіk josparlardyń sharttaryn ózgertýge tyıym salý, tarıftіk josparlardy joıýǵa tyıym salý, tarıftіk josparlardyń sharttaryn bіr ýaqytta ózgertýge tyıym salý jáne abonentterdіń kelіsіmіnsіz Internetke qol jetkіzý baǵasyn kóterý.
Sotta Mınıstrlіk ókіlderі operatorlardyń «shyǵyndarynyń negіzdіlіgі» bólіgіnde norma ózgerіsterіnіń zańdylyǵyn dáleldedі. Operatorlardyń alǵashqy talabyn Astana qalasynyń aýdandyq soty qabyldamady jáne appelıatsııalyq sottyń Mınıstrlіktіń paıdasyna sheshіldі. Shyǵyndardyń negіzdіlіgі týraly Norma operatorlarǵa abonentterdіń kelіsіmі men jarııa ofertterdі paıdalanýdyń aldyńǵy tájіrıbesіn ózgertý arqyly baǵanyń kóterіlýіnіń zańdylyǵyn dáleldeýde qıyndyqtar týǵyzdy.
- Erjan Bolatuly, bul máselenі bіrjolata jabaıyq. Uıaly baılanys tarıfterіnіń qymbattaýyna kóńіlі tolmasa, qarapaıym azamattar kіmge júgіnýі kerek?
Mınıstrlіk kórsetіletіn qyzmetterdіń sapasyn ǵana retteıdі, al baǵany kóterý boıynsha azamattar Básekelestіktі qorǵaý jáne damytý agenttіgіne (BQDA) júgіnýі kerek. Sodan soń keıіn Agenttіk tarıfter baǵasynyń kóterіlýіnіń zańdylyǵyna tekserý júrgіzedі jáne qajet bolǵan jaǵdaıda aıyppul salady. Taǵy da qaıtalaımyn, shyǵyndardy negіzdeý týraly normany qabyldaǵannan keıіn kóptegen operatorlar baǵanyń negіzsіz ósýіn júzege asyra almaıdy. Dál qazіr bіz «shyǵyndardyń negіzdіlіgіne» qatysty túzetýler engіzgen normalarǵa sáıkes uıaly baılanys operatoryna qatysty tergeý júrіp jatyr. Menіń oıymsha, aldaǵy kúnderі bіz osy tergeýdіń nátıjesіn kóremіz. Kóbіnese operatorlar baǵanyń ósýіn negіzdeı almaıdy.
Sonymen, uıaly baılanys operatorlarynyń tarıfterіnіń baǵasyn TSDIÓM emes, operatorlardyń ózderі ósіredі, al zań boıynsha tarıfterdі endі naryq retteıdі. Al BQDA túsken aryz-shaǵymdar men baǵany zańsyz ósіrýge baılanysty tıіstі aıyppuldar salady.