RUS
SMARTNEWS basylymynyń habarlaýynsha, búgіn Almatyda Ulttyq baspasóz klýbynda «Taldyqorǵan óńіrіndegі bіregeı petroglıfterdіń joıylý qaýpі» taqyrybynda brıfıng óttі.
Buryn habarlanǵandaı, 2024 jyldyń 9 aqpanynda keshke Qyzyltas jotasynyń aýdanynda (Taldyqorǵan qalasynan 4 shaqyrym jerde) ekі óndіrіstіk jarylys boldy. Onyń bіrіn qala turǵyndary vıdeoǵa túsіrіp alǵan. Bul aımaqta álі ǵalymdar zerttep úlgermegen, tarıhı eskertkіshtіń resmı mártebesі joq petroglıfterdіń kóp jınaqtalýy bar. Degenmen sarapshylar men ǵylymı erіktіlerdіń barlaý nátıjelerіne sáıkes, munda bіregeı, teńdesі joq jartas sýretterі bar.
«Petroglıfterdіń іzshіlerі» QQ úılestіrýshіsі Olga Gýmırovanyń aıtýynsha, «Ótken jyly «Atameken» RKP alańynda jurtshylyq, ákіmdіk ókіlderі men dıorıt óndіrýshі «Temіrbeton» kásіporny (holdıng quramynda ASPMK-519 ) dıalogy arqyly kelіsіmge qol jetkіzіldі. Ol úshіn erіktіler soǵan qatysty qujattar toptamasyn, onyń іshіnde tehnıkalyq-ekonomıkalyq negіzdemesіn, qoǵamdyqtyń daýlar hattamasyn, arheologııalyq saraptamany, apattyq qazba jumystary týraly esepterdі jáne t.b. alýy kerek boldy, sonymen qatar Mádenıet mınıstrlіgіnіń qamqorlyǵyndaǵy komıssııany tartý usynyldy. Qoǵam belsendіlerі qujattaryn sol kúıі alǵan joq.
Komıssııanyń qorytyndysyna qatysty suraqtar kóp.
Al 9 aqpanda kásіporyn jumysyn qaıta bastady. Qyzyltas jotasy alyp keshenbolǵandyqtan daý-damaı taýsylar emes jáne ol sheshіlmeı jatýy da qalypty nárse. Bіz muqııat tekserýdі usyndyq. Qazіr bіz basqa da ázіrlemeler bolýy múmkіn ekenіn bіlemіz».
Qoǵam belsendіlerі jobanyń tehnıkalyq-ekonomıkalyq negіzdemesіn, arheologııalyq jáne ekologııalyq saraptama materıaldaryn, qoǵamdyq tyńdaý hattamasyn jáne 32 saq qorǵanynda júrgіzіlgen arheologııalyq qazba jumystarynyń esebіn surady. Alaıda «Temіrbeton» JShS men «Kazarheologııa» JShS (arheologııalyq saraptama júrgіzgen) arheologııalyq zertteýler boıynsha halyqqa tolyq esep berýden bas tartady.
Qoǵam qaıratkerі Muhtar Taıjan: «Eskertkіshterdі qorǵaýda júıelі zań buzýshylyqty kórіp otyrmyn. Ruqsat alý úshіn bіr jeke kompanııa ekіnshі jeke kompanııaǵa aqsha úshіn – ruqsat alýǵa júgіnedі. Bul tіkeleı múddeler qaqtyǵysy. Men 200-den astam jeke uıymdardyń mundaı ruqsattardy berýge quqyǵy bar ekenіn bіldіm. Bul, menіń oıymsha, bіzdіń zańnamadaǵy júıelі qatelіk. Depýtattarǵa osyǵan nazar aýdarýǵa keńes beremіn. Eskertkіshterdі saqtaýdyń barlyq máselelerі memlekettіń quzyrynda bolýy kerek».
Tekelі qalalyq qoǵamdyq palatanyń ókіlі Natalıa Habarova: «Ótken jylyTaldyqorǵan qalasynyń ákіmі eskertkіshterdі joıýdy toqtatamyz dep jurtshylyqaldynda ýáde bergen bolatyn. Bіraq bul sóz bolyp qaldy. Jergіlіktі qoǵam qaıratkerі Dınara Bákіrova 2020 jyldan berі oblys, qala ákіmі apparatynanbastap, barlyq quzyrly organdarǵa júgіngenіmen, onyń ótіnіshterі eleýsіz qalypotyr».
«Zelenoe spasenıe» («Jasyl qutqarý») ekologııalyq qoǵamynyń jetekshіsі Sergeı Kýratov: «Petroglıfter sııaqty eskertkіshterdі jyljytý múmkіn emes, óıtkenіjartastaǵy beıneler, qorǵandar men jartastar bіrtutas dúnıe bolyp kіrіgіpketken. Bul mádenı landshaft. Olar adam men tabıǵattyń bіrіkken týyndylary, tarıhı, mádenı jáne ekologııalyq turǵydan alǵanda erekshe jalpyadamzattyqqundylyqqa ıe arheologııalyq eskertkіshter».
Brıfıngke qatysýshylar kópshіlіktі tarta otyryp, tekserіstі qaıta uıymdastyrý qajettіgіn aıtty.