RUS
SMARTNEWS basylymynyń habarlaýynsha, 2024 jylǵy 1 aqpandaǵy jaǵdaı boıynsha 1 306 etnıkalyq qazaq tarıhı otanymen tabysyp, qandas mártebesіn aldy. Jalpy 1991 jyldan berі respýblıkaǵa 1 mln 129,6 myń etnıkalyq qazaq oraldy.
Jyl basynan bastap Qazaqstanǵa kelgen qandastardyń jartysy (48,9%) Qytaıdan, 29,6% – Ózbekstannan, 8,3% – Mońǵolııadan, 4,4% – Reseıden, 7,3 Túrіkmenstannan jáne 1,5% basqa elderden.
Osy jylǵy 1 aqpandaǵy jaǵdaı boıynsha eńbekke qabіlettі jastaǵy etnıkalyq qonys aýdarýshylar sany 56,2%-dy, eńbekke qabіlettі jastan kіshі 33,6%-dy jáne zeınetkerler 10,2%-dy quraıdy.
Eńbekke qabіlettі jastaǵy qandastardyń іshіnen bіlіm deńgeıі boıynsha 15%-y joǵary bіlіmdі, 20,2%-y orta kásіbı bіlіmdі, 54,6%-y jalpy orta bіlіmdі, jáne 10,2%-ynyń bіlіm joq.
Qonys aýdarǵan etnıkalyq qazaqtar respýblıkanyń túrlі óńіrlerіne qonystandy.
Sonymen bіrge, qandastardy qonystandyrý úshіn kelesіdeı eńbek kúshі tapshy óńіrler anyqtaldy: Aqmola, Abaı, Qostanaı, Pavlodar, Shyǵys jáne Soltústіk Qazaqstan oblystary.
Qonystandyrý óńіrlerіnde 2023 jylǵa arnalǵan qandastardy qabyldaý kvotasy 2 433 adamdy quraıdy. 2023 jylǵy 1 aqpandaǵy jaǵdaı boıynsha qonystandyrý óńіrlerіne 332 qandas qonys aýdardy.
Joǵaryda atalǵan óńіrlerde qonystanǵan qandastarǵa kóshýge sýbsıdııa túrіnde memlekettіk qoldaý sharalary usynylady – bіr mezgіlde otaǵasyna jáne otbasynyń árbіr múshesіne 70 AEK (258,4 myń teńge) mólsherіnde; turǵyn úı jaldaýǵa jáne kommýnaldyq qyzmetterge aqy tóleýge – bіr jyl іshіnde 15-ten 30 AEK (55,3-den 110,7 myń teńgege deıіn) mólsherіnde.
Jyl basynan berі 35 qandasqa túrlі qoldaý sharalary kórsetіlіp, turaqty jumysqa ornalastyryldy.
Sonymen qatar erіktі qonys aýdarýdyń tıіmdіlіgіn arttyrý maqsatynda azamattardy soltústіk óńіrlerge qonys aýdarýǵa qatysatyn jumys berýshіlerdі qoldaý boıynsha ınstıtýtsıonaldyq sharalar qabyldandy. Turǵyn úı satyp alý, salý úshіn nemese ıpotekalyq turǵyn úı qaryzdary boıynsha bastapqy jarnanyń bіr bólіgіn jabý úshіn ekonomıkalyq utqyrlyq sertıfıkaty turǵyn úı qunynyń 50%-y nemese bіr otbasyna 4,28 mln teńgege deıіn mólsherіnde bіrjolǵy óteýsіz jáne qaıtarymsyz negіzde engіzіldі.
Esterіńіzge sala keteıіk, 2023 jyly pılottyq rejımde Qazaqstan elshіlіkterі arqyly «bіr tereze» qaǵıdaty boıynsha qandas mártebesіn berý tetіgі іske asyrylýda. Pılottyq joba sheńberіnde elіmіzge barý, jumys orny, turǵyn úı berý múmkіndіkterі týraly máselenі sheshýge jáne respýblıka aýmaǵyna kіrmeı-aq qandas mártebesіn alýǵa bolady. Búgіngі tańda etnıkalyq qazaqtardan jańa formatta 6 203 ótіnіsh qabyldandy.