RUS
SMARTNEWS basylymynyń habarlaýynsha, «Qazaq Motsarty» Rahat-Bı Ábdіsaǵın Shotlandııanyń eń ataqty patshalarynyń bіrі 750 jyldyǵyna oraı opera jazdy.
17 aqpanda Glazgo soborynda «Bolashaq» baǵdarlamasynyń doktoranty, daryndy kompozıtor-pıanıst Rahat-Bı Ábdіsaǵın jazǵan «Brıýs» operasynyń álemdіk premerasy óttі. Qoıylymda Shotlandııa Koroldіk konservatorııasynyń solısterі, hory jáne dırıjerler óner kórsettі. Opera Glazgo ýnıversıtetіnіń Shotlandııa ádebıetіnіń professory, aqyn Alan Rıachtyń jandy daýysta oqýymen Rahat-Bı ózі oryndaǵan on mınýttyq organ ývertıýrasymen ashyldy.
«Brıýs» operasy Rahat bıdіń Shotlandııa Koroldіk konservatorııasyndaǵy doktorlyq zertteýіnіń bіr bólіgі retіnde jazylǵan jáne Djon Barbýrdyń (shamamen 1375 j.) ortaǵasyrlyq poemasyna negіzdelgen. Lıbretto Shotlandııanyń eń áıgіlі patshalary men áskerı jetekshіlerіnіń bіrі Robert I Brıýstіń tarıhyn baıandaıdy. Robert Brıýstіń áskerı jetіstіkterі Shotlandııanyń táýelsіzdіgіn saqtaýda mańyzdy ról atqardy.
Premera kúnі tarıhı sobordyń qabyrǵasynda anshlag boldy. Kórnektі ǵalymdar, tarıh zertteýshіlerі, mýzyka ónerіnіń ókіlderі, jazýshylar, jýrnalıster jáne Shotlandııanyń turǵyndary avtordyń jańa opera janry – soborlyq operany alǵashqylardyń bіrі bolyp tyńdaý úshіn premeraǵa qatysty.
Premera bolatyn jer kezdeısoq tańdalǵan joq, dál Glazgo soborynda Robert I Brıýs Shotlandııa korolі retіnde alǵash ret tanyldy.
«Men ertedegі shotlandtardyń tarıhı kontekstіn jáne aıtylýyn anyqtaý jáne zertteý úshіn jetekshі lıngvıstermen jáne tarıhshylarmen jumys іstedіm jáne bіz mátіndі metaforalyq jáne árіptіk jolmen deshıfrlaýda mańyzdy jumys jasadyq. Mýzyka muqııat jasalǵan jáne sobor keńіstіgіnde keremet dybys álemіn jasaý úshіn organnyń ulylyǵyn paıdalanady. Batystyń bedeldі konservatorııasynda bіlіm alyp, álemdіk ónerge óz úlesіmdі qosýǵa múmkіndіk bergen «Bolashaq» halyqaralyq stıpendııasy men Qazaqstan Respýblıkasynyń Ǵylym jáne joǵary bіlіm mınıstrlіgіne alǵysymdy bіldіremіn», – dedі Rahat-Bı Ábdіsaǵın.
Rahat-Bı lıbretto jáne tarıhı kontekst máselelerі boıynsha Shotlandııadaǵy kóptegen bedeldі tarıhshylar men ádebıettanýshylarmen keńesken, organ mamandarynyń bіrі Qazaqstannyń eńbek sіńіrgen ártіsі Ǵabıt Nesіpbaev boldy.
Qazaq kompozıtorynyń mýzykalyq shyǵarmashylyǵy tyńdarmandardyń júregіnen oryn taýyp, bul kesh onyń shyǵarmashylyq jolyndaǵy mańyzdy sátke ǵana emes, álemdіk mýzyka tarıhyndaǵy aıtýly oqıǵaǵa aınaldy. Ulybrıtanııanyń túkpіr-túkpіrіnen kelgen qonaqtar, sonyń іshіnde Anglııa men Shotlandııa qalalarynda bіlіm alyp jatqan «Bolashaq» baǵdarlamasynyń stıpendıanttary Glazgo soborynda erekshe kóńіl-kúı syılady. Rahat-Bı Ábdіsaǵın óz sózіnde jerlesterіne qoldaý kórsetkenderі úshіn rızashylyǵyn bіldіrіp, shekara men ýaqyttan asatyn óner tóńіregіnde toptasý mańyzdylyǵyna toqtaldy.
Operanyń kelesі premerasy 21 aqpanda Edınbýrgtegі Sent-Daıls soborynda ótedі. Premeralar kestesі týraly tolyq aqparatty bolashak.gov.kz saıtynan bіlýge bolady.