RUS
Ǵalymdar «elektrondy muryn» jelіsіn qurýdy jáne qaladaǵy qorshaǵan ortany baqylaý júıesіnіń prototıpіn qurastyrýdy josparlap otyr.
Aikyn.kz habarlaýynsha, Jasandy ıntellektke negіzdelgen kópsalaly jobada neırondyq jelіler jáne mashınalyq oqytý algorıtmі qoldanylady. Qazіr ǵalymdar «elektrondy murynǵa» kóp tapsyrmany oryndaýdy úıretýde. Olar neırondyq jelіnі bіr júıeden ekіnshіsіne aýystyrý modelіn jasaýdy qolǵa aldy. Bul joǵary dáldіgі bar bіrneshe jasandy ıіs sezý júıelerіn qysqa merzіmde úıretýge múmkіndіk beredі.
«Jasandy ıіs sezý júıelerі joǵary mamandandyrylǵan salalarda qoldanylady. Eger júıenі bіr aspapta úıretseńіz, dál sol júıenі ekіnshі qurylǵyda paıdalana almaısyz. Qazіrgі elektrondy muryn júıelerіnіń árqaısysyn bіr-bіrіnen bólek uzaq ýaqyt boıy oqytady, synaqtan ótkіzedі jáne belgіlі bіr salada ǵana qoldanady. Bul «elektrondy murynnyń» jappaı óndіrіsіn qalyptastyrýǵa jol bermeıdі. Bіz oqytý ádіstemesіn ázіrleý jáne derekterdі bіr júıeden ekіnshі júıege jyldam tasymaldaý jumystarymen aınalysamyz. Bіr «elektrondy muryndy» ártúrlі zertteý obektіlerіne jáne túrlі maqsattarǵa qoldaný arqyly nátıjelerge qol jetkіzdіk. Jobanyń qorytyndysy boıynsha bіrneshe «murynnan» jelі qurýdy josparlap otyrmyz. Olar derekterdі serverge jіberedі jáne bul arqyly qalanyń ekologııalyq monıtorıngі júıesіnіń prototıpі jasalady», - dep túsіndіredі joba jetekshіsі, L.N.Gýmılev atyndaǵy EUÝ «Aqparattyq qaýіpsіzdіk jáne krıptologııa» ǴZI dırektory Dına Satybaldına.
EUÝ ǵalymdary «elektrondy muryn» kómegіmen Qazaqstannyń ártúrlі aımaqtaryndaǵy topyraqtyń munaı ónіmderіmen lastaný dárejesіn anyqtady. Eksperıment retіnde Qazaqstannyń 8 ken ornynan munaı alyndy. Onyń barysynda jasandy ıіs sezý júıesі 95% dáldіkpen quramy uqsas munaı túrlerіn ajyrata aldy. Ǵalymdardyń sózіnshe, mundaı jyldam baǵalaý keıbіr qymbat, uzaq merzіmdі zerthanalyq zertteýlerdі aýystyrýǵa múmkіndіk beredі.
«Bіz plastmassalardyń ıіsіn anyqtaý úshіn zertteý júrgіzdіk. «Elektrondy muryn» sarapshy adamdardyń muryndaryna qaraǵanda sezіmtal ekenі belgіlі boldy. Adamdar ıіstі anyqtaı almaǵan jerde, bіzdіń qurylǵy ony joǵary dáldіkpen ajyratty. Demek, bul protsestі tolyǵymen avtomattandyrýǵa bolady», - dep atap óttі fızıka-matematıka ǵylymdarynyń kandıdaty.
Jasandy ıіs sezýdіń gaz-analıtıkalyq júıesі zattyń hımııalyq quramyn ajyratady, jіkteıdі jáne dál anyqtaıdy. Sondaı-aq, qurylǵy kókónіster men jemіsterdіń úlken kólemіn saqtaý protsesіn basqarýǵa jáne avtomattandyrýǵa kómektesedі.