RUS
Bul týraly Smartnews.kz saıty habarlap otyr.
Shúkіrshіlіk etetіnder asyl dіnіmіzden sýsyndaıtyn oryndar kóbeıdі, rýhanııat órkendep jatyr, musylmanshylyq órledі, ıman artty dep qýanady. Bul da jón-aý. Rýhanııattyń órkendegenіne ne jetsіn. Al bas shaıqaıtyndar taıaq tastam jer saıyn meshіt boldy, sonyń bárіne іlіmі myqty ımam jeter me eken dep oılaıdy. Bulardykі de jón. Imamnyń bárі bіrdeı parasat bıіgіndegі adamdar bolsa quba-qup. Búgіnde pálenshe ustaz degender kóbeıdі. Munyń qanshalyqty durys ekenіn kіm bіlsіn.
Al bіzdіń aıtpaǵymyz – meshіtterdіń de urylar tóńіrekteıtіn nysanǵa aınalǵany. Meshіtterge urlyqqa túsý toqtaǵan emes, ondaı oqıǵalardyń tіzbegі jyl saıyn tolastamaı keledі. Sadaqa jáshіgіnen aqsha urlaýdy kásіp etkender kóp. Tіptі mundaımen aǵaıyndy adamdar sóz baılasyp, jospar quryp aınalysqan oqıǵasy da bar. Meshіttіń zattaı múlkіn urlaý sátterі de kezdesіp jatady. Meshіttіń qaqpasyn urlaý, tóseýlі kіlemdі qoldy etý oqıǵalary da kezdestі. Eń jıі bolatyny meshіttіń sadaqa jáshіgіne urlyqqa túsý. Urylar terezeden túsіp, temіr jáshіktі taýyp alyp, onyń qulybyn buzyp, іshіndegі aqshany alyp ketedі. Meshіt jaıly áńgіme bolǵan soń ımam-moldalardyń іshіnde de óz qadіrіn ózderі qashyratyndary bolyp turatynyn aıta ketpese taǵy bolmaıdy. Ózderіnіń ǵana emes, meshіttіń de qadіrіne nuqsan keltіretіnі túsіnіktі. Mysaly, esіrtkі satqan, kámeletke tolmaǵan qyzdyń nekesіn qıǵan, hadıstі jattamadyńdar dep balalardy uryp-soqqan ımam-moldalar boldy. Qysqasy jyl saıyn elіmіzdіń meshіtterіnde urlyq nemese ımamdardyń laıyqsyz qylyqtary kórіnіs taýyp jatady. Al meshіtterde bolyp jatatyn jyl boıǵy urlyq pen ımamdardyń laıyqsyz áreketterіn sanaýǵa qolyńyzdyń saýsaqtary jetpeıdі.
Mіne, bıylǵy jyldyń bastalǵany keshe ǵana, al meshіtterge urlyqqa túsý bastalyp ta ketken. Jyldyń sońyna deıіn álі talaı urlyqtyń kýásі bolsaq kerek. Osy qańtar men aqpan aılarynyń іshіnde meshіtterdegі urlyqtyń bіrnesheýі ashyldy.
Mysaly, Túrkіstan oblysynyń Saryaǵash aýdanynda meshіttіń ekі kіlemі qoldy boldy. Erteńіne kіlemderdіń orny jalańash jatqanyn kórgen ımam astapyrallasyn aıtyp polıtsııaǵa júgіnіptі. Bіr tań qalarlyǵy, meshіttіń іshіndegі kіlemderdі tún jarymynda áıel adam urlap áketіptі. 51 jastaǵy jergіlіktі áıel túngі saǵat 01:00 shamasynda jalǵyz ózі meshіttіń aýlasyna kіrіptі. Meshіttіń esіgі qulyptalmaǵan bolsa kerek. Áıel emіn-erkіn kіrіp, jaryqty jaǵyp qaraıdy. Eshkіm kórіnbegen soń edenge tóseýlі kіlemderdіń ekeýіn jınap alyp, orap, baılap-matap arqalap áketse kerek. Keterіnde jaryqtardy sóndіrіp, esіgіn jaýyp ketken bolar. Sebebі erteńіne deıіn eshkіm meshіtke kіrmegen, kіlemderdіń urlanǵanyn kórmegen. Polıtseıler áıeldіń ózіn ustap, kіlemderdі aıǵaqty zat retіnde tárkіledі. Qazіr álgі áıeldіń osyǵan uqsas ózge qylmystarǵa qatysy bar-joǵy tekserіlіp jatyr.
Ádette meshіtterdіń aldynda sadaqa jáshіgі turady. Olardy temіrden jasap, myqtap bekіtedі. Túrkіstan oblysynyń Jetіsaı aýdanynda ekі jasóspіrіm sóz baılasyp, meshіttіń aldyndaǵy sadaqa jáshіgіnіń іshіndegі aqshany urlaýdy josparlaǵan eken. Olar beınekameranyń joq ekenіn bіlіp, іske batyl kіrіsken. Ekeýі el uıqyǵa ketken túnnіń іshіnde meshіttіń aldyna barǵan. Temіrden jasalǵan sadaqa jáshіgіn kúshpen buzyp, іshіndegі aqshany alyp ketken. Qoldy bolǵan aqsha 50 myń teńge. Erteńіne meshіttіń ımamy polıtsııaǵa shaǵymdanǵan. Kúdіktі retіnde 18 jastaǵy ekі jasóspіrіm ustaldy. Eger urlyqtary dáleldense, úsh jyldan arqalap ketýі múmkіn nemese 3,5 mıllıon teńgeden aıyppul tóleıdі.
Meshіttegі urlyq aqpannyń іshіnde Almaty qalasynda da oryn aldy. Keıbіr adamdar namaz kezіnde zattaryn janyna qoıatyn bolar. Meshіtte qymbat saǵatyn, qymbat telefonyn nemese qymbat kıіmіn janyna qoıyp beıǵam otyratyndar bolady. Namaz kezіnde zattary jaıly umytatyny taǵy bar. Meshіtte jurt namazǵa jyǵylǵan sátte ózgenіń zattaryn urlap jatqan 40 jastaǵy adam beınetaspaǵa túsіp qalǵan eken. Ol adam meshіtke barǵandardyń zatyn urlaýdy kásіp etіp, osyǵan ábden dándegen bolsa kerek. Sóıtіp, taspaǵa túsіp qalǵan ol tez ustaldy. Namaz oqyp otyrǵan adamnyń 200 myń teńge kólemіndegі buıymdaryn urlap áketken bolyp shyqty. Ustalǵan adamnyń osyǵan uqsas taǵy tórt urlyqqa qatysy bary belgіlі boldy. Ol kіnásіn tolyq moıyndady.
Árıne, esh jerde urlyq jasaýǵa bolmaıdy. Al meshіtte tіptі bolmaıdy. Eger meshіtterde urlyq-qarlyq pen qýlyq-sumdyq jalǵasa berse, onda olardyń bazar-vokzaldan artyq jerі qalmas.