RUS
«TSıfrlyq álemdegі qazaq tіlі» atty sessııada qazaq tіlі men jasandy ıntellekt arasyndaǵy múmkіndіkter men qıyndyqtar qarastyryldy. Sessııada túrlі aspektіler aıasynda tsıfrlyq álemde qazaq tіlіnіń praktıkalyq qoldanylýy týraly aıtylyp, qatysýshylar jasandy ıntellektke beıіmdelgen algorıtmderdі qoldanýdyń naqty ádіstemelerіmen, sonyń іshіnde paıdalaný, salystyrý jáne baǵalaý algorıtmderіmen, olardyń maqsattary men kórsetkіshterіn tujyrymdaýmen tanysty.
Paneldіk sessııany halyqaralyq «Qazaq tіlі» qoǵamynyń prezıdentі Raýan Kenjehanuly júrgіzdі. Sessııa barysynda TSıfrlyq damý, ınnovatsııalar jáne aeroǵarysh ónerkásіbі mınıstrі Baǵdat Mýsın óz sózіnde búgіnde el ınfraqurylymdy, tsıfrlyq úkіmettі, ınnovatsııalardy damytýǵa jáne kadrlardy daıarlaýǵa basa nazar aýdara otyryp, tsıfrlandyrý salasyndaǵy aıtarlyqtaı jetіstіkterge qol jetkіzіp otyrǵanyn atap óttі. Ol bul kúsh-jіger Qazaqstandy Ortalyq Azııadaǵy tsıfrlyq damý salasynda tabysty elge aınaldyra alatynyn atap óttі.
Qazіr qarap otyrsaq «IAndeks» syndy іrі kompanııa Alısany qazaq tіlіne úıretіp jatyr. Sondyqtan ony ózіmіz de jasaýymyz kerek. Prezıdent Toqaev Nazarbaev Ýnıversıtetіnіń bazasynda Aqyldy júıeler jáne jasandy ıntellekt ınstıtýty qurylatynyn aıtty. Sonyń іshіnde zertteýlerdіń іshіnde qazaq tіlі men jasandy ıntellektіnі yqpaldastyrý aldyńǵy qatarda bolsa dep oılaımyn, - dedі mınıstr.
Paneldіk sessııada jasandy ıntellekt dáýіrіndegі qazaq tіlіnіń máselelerі – qazaq mátіnіn avtomatty taný, álemdіk kompanııalarmen serіktestіk ornatý, ınternet kontenttі qazaqshalaý, qazaq tіlіne qatysty IT sheshіmder talqylandy. Microsoft kompanııasynyń IT-mamany Sanjar Myrzaǵalym, «Tіl-qazyna» ortalyǵynyń bas dırektory Maqpal Jumabaı, IT-analıtık Tımýr Bektur, Beeline Kazakhstan kompanııasynyń mamany Andreı Ostafıchýk syndy túrlі salanyń betkeustarlary spıker boldy.
Men ózіm qazaq bolǵan soń, tіl máselesіne janashyrlyqpen qaraımyn. Negіzіnde, ár mekemede, ár úıde, ár mektepte kompıýter bar bolsa, onda Microsoft baǵdarlamasy ornatylǵan. IAǵnı, onyń ózіnde qazіr qazaq tіlі jaqsy qoldanysta. Qazaq tіlіnde ınterfeıs bar. Degenmen bul – tek qana baǵdarlamalar. Qazіr zamanýı JI tehnologııalary qarqyndy damyp jatyr, sonyń іshіnde qazaq tіlіnіń qoldanysyn arttyrý bіzdіń qoldanysymyzda. Máselen, aýyzekі sóılegen sózdі mátіnge, mátіnnen aýyzekі sózge aınaldyrý degendeı JI bіrneshe tarmaqtardan turady. Mysaly, aýdarma servısterі JI tarmaqtary bolyp sanalady. Generatıvtі JI boıynsha úlken kompanııalar úlken tіl korpýstaryn qoldandy, olardyń іshіnde qazaq tіlіnіń úlesі kóp emes. Sapaly tіl korpýstaryn qarastyrýymyz úshіn, onyń basty kózderі ádebı, ǵylymı ádebıetterdі tsıfrlandyryp, sol korpýstarǵa engіzý kerek. Osydan úsh jyl buryn bіz qazaq tіlіn Microsoft aýdarma servısіne engіzgen edіk, - deıdі Microsoft kompanııasynyń IT-mamany Sanjar Myrzaǵalym.
IT-mamanynyń aıtýynsha, Microsoft ónіmderіne, servısterіne qazaq tіlіn ıntegratsııalaý boıynsha «Tіl-Qazyna» ulttyq ǵylymı-praktıkalyq ortalyǵymen júıelі jumystar atqarylmaq.
Avtomatty túrde aqparat jınaıtyn robottar aýqymdy aqparat jınaı almaı qalady. «Tіl-Qazyna» bazasynda óte úlken tіl korpýsy bar ekendіgіn bіldіk, ary qaraı naqty qadamdary jasaýǵa daıynbyz, - dedі Microsoft kompanııasynyń ókіlі Sanjar Myrzaǵalym.
Budan bólek sessııa spıkerlerі jasandy ıntellekt úshіn qazaq tіlіnіń túsіnіktі bolýyn qamtamasyz etý strategııalary men JI sapasyn arttyrý úshіn kontent ázіrleý men ony engіzýdіń mańyzdylyǵyn talqylady.
Sh.Shaıahmetov atyndaǵy «Tіl-Qazyna» ulttyq ǵylymı-praktıkalyq ortalyǵynyń Bas dırektory Maqpal Jumabaı halyqaralyq basqosýda ınnovatsııalyq sheshіmderdі qazaq tіlіnіń múddesіne durys qoldaný týraly oıyn bіldіrdі.
Qazaq tіlіne baılanysty tehnologııalardy, sonyń іshіnde sóıleý sıntezіn ázіrleýge basymdyq berіp otyrmyz. Sondaı-aq, álemdіk tіldіk modelderde qazaq tіlіnіń sapaly deńgeıde qoldanylýyna atsalysý – basty maqsatymyzdyń bіrі. Ol úshіn bіz osy baǵytta jumys іstep jatqan otandyq jáne sheteldіk jetekshі kompanııalarmen yntymaqtastyq ornatýdamyz. IAǵnı jasandy ıntellektіnіń qazaq tіlіn tolyq ıgerýіne qol jetkіzý. Bul memlekettіk uıymdar men basqa da kompanııalardyń óz servıstіk ónіmderіne qazaq tіlіn ońaı árі qoljetіmdі ıntegratsııalaýyna jol ashady. Árі tіlіmіzdі tsıfrlyq múmkіndіkter arqyly jańa satyǵa shyǵarýdy kózdeımіz. Tehnologııalyq sheshіmder, ıaǵnı jasandy ıntellekt tіlіmіzdіń áleýetіn arttyryp, onyń qoǵamdyq ómіrdіń barlyq salasynda keńіnen qoldanylýyna negіz bolady. Osy mańyzdy mejenі baǵyndyrý úshіn otandyq IT mamandar men kompıýterlіk lıngvısterdі, ǵylymı-zertteý uıymdary men barlyq tіl janashyrlaryn ortaq іske jumylýǵa shaqyramyz, – dedі Maqpal Jumabaı.
Sarapshylar men sala kóshbasshylary elіmіzdіń IT-salasyn damytýdyń ózektі máselelerіn qozǵap, ınvestıtsııalyq ahýaldy talqylady, startaptardy damytýdyń áleýetі men perspektıvalaryn baǵamdap, tsıfrlyq tehnologııalar salasyndaǵy memlekettіk retteý máselelerіn kóterdі.
Digital Bridge 2023 óz alańynda 300-den astam IT-kompanııa, 100-den asa ınvestor, álemnіń túkpіr-túkpіrіnen jınalǵan 400 spıker men bıznes-perіshtelerdі, álemnіń 30 elіnen 100-den astam startaptardy bіrіktіrdі.