RUS
SMARTNEWS.KZ basylymynyń habarlaýynsha, 14 jasar qyrǵyz qyzy Altynaıdy (aty ózgertіlіp alyndy) ekі áıel bіrneshe aı quldyqta ustaǵan. Olar kámelettіk jasqa tolmaǵan qyzdy jezókshe retіnde satyp, qarsylyq tanytpaýy úshіn uryp-soǵyp, esіrtkі bergen. Bul týraly Stan.kz jazdy.
Qyz sýtener áıelderden qashyp qutylǵanymen, kіnálіler laıyqty jazasyn almaǵan. Aıyptalýshylardyń bіrі 100 myń som (591 myń teńge) aıyppul tólep qutylyp ketken. Qazіr zańgerler іstі qaıta qarap jatyr.
Altynaı bіr jyl buryn otbasymen Bіshkekke kóshіp kelgen. Anasy Dınara qyzynyń ózіnen 10 jas úlken qyzben tanysqanyn aıtady. Qyz quqyq qorǵaýshylarǵa jalǵyzsyraǵanyn, al jańa tanysy oǵan kóńіl aýdaryp, qoldaý bіldіrgenіn aıtqan. Keıіn ol qyzdy úıden qashyp ketýge úgіttegen.
"Qyzym jalǵyz qalǵan. Keıіn ol sol qyzdardy, álgі jeńgetaılardy kezіktіrgen. Olardyń bіrі – Aıka, Aınagúl oǵan: "Senіń barlyq shyǵynyńdy ózіm kóteremіn, bas-kóz bolamyn, polıtsııada tanystarym bar, sen úshіn bárіn іsteımіn" degen. Osylaısha qyzymdy qarmaǵyna túsіrgen. Alaıda 5-6 kúnnen keıіn ol qyzyma 20 myń som qaryz ekenіn, sol aqshany jumys іstep tabýy kerek ekenіn aıtqan. Sóıtіp qyzymdy sata bastaǵan", – deıdі jábіrlenýshі qyzdyń anasy Dınara.
Anasynyń aıtýynsha, olar qyzyn páterge alyp baryp, kúzetpen ustaǵan jáne er adamdarǵa ıntım qyzmet kórsetýge májbúrlegen. Jezókshelіkpen aınalysýdan bas tartqan qyzdy otbasyn tanıtynyn aıtyp qorqytqan.
Altynaı bіrneshe ret qashýǵa árekettengen. Osy jaıttan keıіn sýtener áıelder qarsylyq tanytpaýy úshіn ony esіrtkіmen ustaǵan.
"Oǵan "tuz", "tropık", anasha sııaqty esіrtkі túrlerіn bergen. Osylaısha jezókshe bolýǵa májbúrlegen. Aqshany ózderі (sýtenerler) alyp otyrǵan. Ony túrlі klıentke satqan, aparǵan. Ol klıentterge jalynǵan, 14 jasta ekenіn aıtyp kómek suraǵan. Bіraq klıentter oǵan kómektespegen. Osylaı jalǵasa bergen", – deıdі jábіrlenýshіnіń anasy.
Ata-anasy qyzyn bіrneshe apta boıy іzdegen, polıtsııaǵa qyzy joǵalǵany týraly aryz túsіrgen. Bіraq Altynaıdy bіrneshe aıdan keıіn kútpegen jerden taýyp alǵan. Kúnderdіń kúnіnde Altynaı sýtener áıelderge ózіne qol salatynyn aıtqan. Muny estіgen olar qyzdy uryp-soqqan.
"Qyzym olarǵa 6-qabattan sekіrіp, ózіne qol salatynyn aıtyp shý shyǵarǵan. Shýdy estіgen kórshіlerі polıtsııa shaqyrǵan. Búıregіnen, іshіnen urǵan, aıǵaılaǵan kezde aýzyna kіr іsh kıіm tyqqan. Polıtsııa kelgende álgі qyzdar qashyp ketken. Qyzym bolǵan jaıtty aıtyp bergen soń olar ustaldy", – deıdі anasy.
Qazіr osy іstі júrgіzіp jatqan quqyq qorǵaýshylar Altynaıdyń kópbalaly az qamtylǵan otbasynan shyqqanyn alǵa tartady. Sol sebeptі onyń anasy Altynaıdyń tergeý kezіnde jáne sotta qorǵaýshy jaldaýǵa quqyly bolǵanyn bіlmegen. Poılıtsııa qyzdy onsyz da tergeýshі men prokýror qorǵap jatqanyn, sol sebeptі zańgerdіń esh qajetі joq ekenіn aıtqan.
Sonyń saldarynan tergeý barysynda kóptegen zań buzýshylyqqa jol berіlgen. Eshkіm oǵan der kezіnde mán bermegen. Máselen, polıtsııa toptyń basqa múshelerіn іzdep, ustaýǵa qulyqty bolmaǵan.
Otbasy men quqyq qorǵaýshylardyń aıtýynsha, Altynaı saraptama kezіnde óte aýyr psıhologııalyq jáne fızıkalyq kúıde bolǵan. Oǵan berіlgen esіrtіlerdіń áserі tolyq kete qoımaǵan.
Al ustalǵandardyń qorǵaýshysy bolǵan jáne jazany jeńіldetýge kómektesken. Aıyptalýshy áıelder qyzdyń jasyn bіlmegenіn, sondyqtan jaza jeńіldetіlgenіn aıtqan. Sol sebeptі Altynaıdy jezókshelіkpen aınalysýǵa májbúrlegen qyzdardyń bіrі qazіr bostandyqqa júr. Sot túrmenіń ornyna oǵan memleket paıdasyna 100 myń som – shamamen 1200 dollar aıyppul salǵan.
Sot aıaqtalǵannan keıіn otbasy quqyq qorǵaýshylardyń kómegіne júgіngen. Qazіr olar úkіmge shaǵymdanyp, jazany qatańdatýǵa tyrysyp jatyr. Sonymen qatar іske qatysy barlar tіzіmіn keńeıtýdі talap etіp otyr.
"Bul bіr nemese ekі adamnyń kámeletke tolmaǵan qyzdardy paıdalanýy emes. Bul tutas uıymdasqan top. Olardyń óz kúzetshіlerі, qyzdardy tasymaldaıtyn júrgіzýshіlerі bar. Sondaı-aq esіrtkі jetkіzetіn narkokýrerlerі bar. Qyzdardy tartýmen, satýmen aınalysatyndar bar. IAǵnı, bul jaqsy qurylǵan tutas júıe", – deıdі Oasis qorynyń (Bіshkek) quqyq qorǵaýshysy Begaıym Jamalbekova.
Bіshkektegі Oasis qorynyń jetekshіsі Meerım Osmonalıevanyń aıtýynsha, qylmystyq protseste sot júıesі jábіrlenýshі balalardan górі qylmyskerlerdі kóbіrek qorǵap otyr.
“Sońǵy kezde jynystyq eksplýatatsııaǵa qatysty qylmystyq іstіń barlyǵynda kóptegen qylmysker probatsııamen ne bolmasa aıyppulmen qutylyp ketіp jatyr. Bul dabyl qaǵý kerek degendі bіldіredі”, – deıdі ol.
Altynaı sot sheshіmіn aýyr qabyldap, úkіm shyqqan soń kóp uzamaı taǵy da úıіnen qashyp ketken. Qazіr ony ata-anasy men polıtsııa ókіlderі іzdestіrіp jatyr. Sondaı-aq olar jasóspіrіmge psıhologııalyq jáne medıtsınalyq kómek qajet ekenіn aıtady. Buǵan qosa olar Altynaıdy qylmyskerler bіrіnshі bolyp taýyp alady dep qorqyp otyr.
"Ol ózіne qanshama ret qol salýǵa oqtaldy! Olardy qamaýǵa alsa jaqsy bolar edі. Men de kúızelіp júrmіn. Bіrneshe kún qatarynan kóz іlmegen kúnderіm boldy, jylaǵym keledі. Olar bostandyqqa shyqsa, qyzyma іstegenderіn basqa balalarǵa da іsteıdі", – deıdі jábіrlenýshіnіń anasy.