RUS
Nazarbaev ýnıversıtetіnіń qaýymdastyrylǵan professory Ferdınand Molnar Polsha ǵylym akademııasynyń professory Karsten Karlbergpen jáne Dıýsseldorf ýnıversıtetіnіń doktory IÝnıke Vellermen bіrlesіp «Molekýlalyq medıtsına: ǵylym qalaı jumys іsteıdі» oqýlyǵyn jazdy. Onda olar genderdі retteý, epıgenetıka, molekýlalyq ımmýnologııa, qaterlі іsіk bıologııasy jáne nýtrıgenomıka taqyryptaryn zertteıdі.
Springer Nature jýrnalynda jarııalanǵan 42 taraýdan turatyn jınaqtalǵan oqýlyq densaýlyq pen aýrýdyń molekýlalyq jáne jasýshalyq aspektіlerіn tereńdetetіn molekýlalyq medıtsınaǵa keń sholý bolyp tabylady. Basylym gendіk retteýdі, sonyń іshіnde ómіr salty men qorshaǵan orta áserіnen bolatyn epıgenetıkalyq ózgerіsterdі, sondaı-aq organızmіnіń qorǵanys mehanızmderіnen ımmýndyq buzylýlarǵa deıіngі molekýlalyq ımmýnologııa prıntsıpterіn zertteıdі. Osy turǵyda, kіtap qaterlі іsіk, qant dıabetі, júrek aýrýy jáne ımmýndyq buzylýlar sııaqty keń taralǵan aýrýlardyń molekýlalyq negіzderіn zertteıdі. Ol sonymen qatar tamaqtanýdyń epıgenetıka men aýrýǵa áserіn túsіndіredі.
Avtorlar epıgenetıkanyń jıі kezdesetіn aýrýlardyń paıda bolýynda mańyzdy ról atqaratynyn atap kórsetedі. Sonymen qatar, kez kelgen aýrýlarǵa genetıkalyq beıіmdіlіk olardyń sebepterіn 20% -dan azyn túsіndіredі, al qalǵan 80% -y eń aldymen adamnyń ómіr salty áser etýі múmkіn epıgenommen baılanysty. Osylaısha, densaýlyqty saqtaý jeke adamnyń joǵary jaýapkershіlіgіn talap etedі. Bul bіlіm bıologtar men bıohımıkter úshіn ǵana emes, sonymen qatar bıomedıtsınalyq pánderdі oqıtyn stýdentter úshіn de mańyzdy.
Professor Ferdınand Molnar 2018 jyly NU Jaratylystaný, áleýmettіk jáne gýmanıtarlyq ǵylymdar mektebіnіń bıologııa kafedrasyna jumysqa ornalasty. Buǵan deıіn ol 2008 jyldan bastap Shyǵys Fınlıandııa ýnıversıtetіnіń (Kýopıo, Fınlıandııa) Farmatsııa mektebіnde jumys іstedі, onda ıadrolyq retseptorlardyń lıgandtarmen, aqýyzdarmen jáne DNQ-men ózara árekettesýіn zerttedі.
Professor Molnardyń qyzyǵýshylyǵy ıntegratıvtі qurylymdyq bıologııa jáne bıoınformatıka, densaýlyq pen aýrýdaǵy eýkarıottyq transkrıptsııany retteý jáne rekombınantty aqýyzdardy óndіrýdі qamtıdy.
Springer Nature jazylymynyń ıelerі kіtapty tegіn júkteı alady.