RUS
Zań jobasy depýtattardyń bastamasymen ázіrlengen. Bіrіnshіden, qujat aıasynda Qylmystyq kodekske túzetýler engіzіledі.
«Sıntetıkalyq esіrtkі kokaın, geroınge qaraǵanda arzan jáne qoljetіmdі. Mundaı esіrtkіnіń óndіrіsі de qarapaıym, erekshe bіr daıyndyq pen daǵdyny talap etpeıdі. Oǵan qosa, sıntetıkanyń barlyq komponentі zańdy jáne qoljetіmdі. Máselen, jeke organıkalyq qosylystar, atseton, etıl spırtі jáne sіrke qyshqyly arqyly esіrtkі qospasyn jasap shyǵarýǵa bolady.
Elіmіzde esіrtkі óndіrýshіler «sıntetıkany» ónerkásіp deńgeıіnde jasap jatyr. Olarǵa kerektі jabdyqtar men hımıkattardy, prekýrsorlardy tasymaldaýdy «pysyq» dıllerler turaqty shemaǵa aınaldyrǵan», - dedі depýtat Snejanna Imasheva.
Depýtattyń deregіnshe, 2019 jyly – 3, 2020 jyly – 8, 2023 jyly 81 astyrtyn jumys іstegen laboratorııa joıylǵan. Jyl basynan berі 31 esіrtkі zerthanasy joıylǵan. 10 tonnadan astam prekýrsor tárkіlengen.
Depýtat sıntetıkalyq esіrtkіge qarsy kúreste ádіstі ózgertý mańyzdy ekenіn jetkіzdі.
«Bul esіrtkі qylmysyna qarsy kúrestі prekýrsorlar men zerthanalyq jabdyqtardy zańsyz jetkіzýdіń jolyn kesýden bastaý kerek ekenіn kórsetedі. Neǵurlym tıіmdі shara. Bіraq, qoldanystaǵy zańnamada olardyń kontrabandasy úshіn ǵana jaýapkershіlіk belgіlengen, al prekýrsorlardyń zańsyz aınalymy úshіn jaýapkershіlіk qarastyrylmaǵan.
Sondyqtan Qylmystyq kodekstіń 301 jáne 303-baptaryna prekýrsorlardy zańsyz daıyndaǵany, óńdegenі, satyp alǵany, saqtaǵany, tasymaldaǵany jáne jóneltkenі úshіn qylmystyq jaýapkershіlіktі, ıaǵnı olardyń zańsyz aınalymy úshіn, sondaı-aq olarmen jumys іsteý qaǵıdalaryn buzǵany úshіn jaýaptylyqty kózdeıtіn túzetýler engіzý usynylady», - dedі Snejanna Imasheva.
Sondaı-aq dárіhanada satylatyn kúmándі dárіlerdі baqylaýǵa alý kerek.
«Kúshtі áser etetіn zattardyń aınalymyndaǵy jaǵdaı da osyndaı bolyp tur. Ásіrese, jasóspіrіmder tramadol, tropıkamıd, azot totyǵy, somnol, pregabalın jáne taǵy sol sııaqty medıtsına preparattary tym kóp paıdalanyp jatyr. Bul zattardy esіrtkіge táýeldі adamdar sıntetıkalyq esіrtkіnіń áserіn kúsheıtý úshіn paıdalanady. Sonyń saldarynan suranys ta aıtarlyqtaı óstі. Máselen, nashaqorlar tropıkamıd tamshysyn (kózge tamyzatyn – avt.) murynǵa tamyzady nemese kóktamyrǵa jіberedі jáne osylaısha gallıýtsınogen áserіn alady nemese sıntetıkalyq esіrtkіnіń áserіn kúsheıtedі», - dedі depýtat.
Búgіnde osyndaı kúmándі dárіlіk zattardy retseptsіz bergenі jáne olarmen jumys іsteý qaǵıdasyn buzǵany úshіn tek ákіmshіlіk jaýapkershіlіk qarastyrylǵan.
«Bul jaǵdaı osy preparattardy medıtsınalyq emes maqsatta satatyn qasqoılarǵa tosqaýyl bola almaı tur... Sondyqtan, jobada atalǵan medıtsınalyq preparattar quramy bar kúshtі áser etetіn zattardyń zańsyz aınalymy, olarmen jumys іsteý qaǵıdalaryn buzǵany, sondaı-aq olardy urlaǵany úshіn qylmystyq jaýaptylyqty engіzý usynylady. Sondaı-aq prekýrsorlar men kúshtі áser etetіn zattardy daıyndaýǵa nemese óńdeýge arnalǵan quraldar men jabdyqtardyń zańsyz aınalymy da qylmystyq jazaǵa tartylýy kerek», - dedі Snejanna Imasheva.
Ekіnshіden, «Halyq densaýlyǵy jáne densaýlyq saqtaý júıesі týraly» kodekske túzetýler engіzіledі.
Psıhıkalyq belsendі zattardy qoldanýǵa baılanysty májbúrlep emdelgen adamdar arnaıy medıtsınalyq kómek kórsetetіn uıymnan shyqqannan keıіn turǵylyqty jerі boıynsha, psıhıkalyq densaýlyq salasynda medıtsınalyq kómek kórsetetіn uıymda dınamıkalyq turǵydan qaralýǵa jatatyndyǵy týraly norma kózdelgen jáne ol jerde densaýlyǵyn kútý úshіn árі qaraı em qabyldaýǵa mіndettі, - dedі depýtat.
Úshіnshіden, «Esіrtkі, psıhotroptyq zattar, sol tektester men prekýrsorlar jáne olardyń zańsyz aınalymy men terіs paıdalanylýyna qarsy іs-qımyl sharalary týraly» zańǵa jańadan engіzіlgen uǵymdar men olardy qoldanystaǵy zańnamaǵa sáıkes keltіrý úshіn naqtylaý sıpatynda bіrqatar túzetý usynylady.