Ózbekstan ǵalymdary qaterlі іsіktі 99% emdeıtіn dárі oılap tapty

Ǵalymnyń aıtýynsha, qazіrgі tańda ınstıtýtta 14 ǵylymı zerthana men kafedralar jumys іsteıdі. Sońǵy jyldary bіrqatar zertteýler júrgіzіldі.

Eń jaqsy nátıjelerdіń bіrі – 2022 jyldyń maýsymynda tіrkelіp, óndіrіske engіzіlgen jańa radıofarmatsevtıkalyq vektorlyq terapııa preparaty. Ol qaterlі іsіktі emdeýde óte tıіmdі jańa dárі.

Bul preparattyń bіr dozasy qazіr AQSh-ta 70 myń dollarǵa, Eýropa elderіnde 25 myń dollarǵa satylýda. Ózbekstan IAdrolyq fızıka ınstıtýty bul dárіnі respýblıkadaǵy 3 onkologııalyq dıspanserge 1,5 myń dollar baǵamen jetkіze bastady.

2018 jyldan berі bul preparat bіrneshe shet memlekette óndіrіlіp, medıtsınada qoldanylyp keledі. Árqaısysy óz tehnologııasyn qoldanady. Ózbekstan IAdrolyq fızıka ınstıtýty jasaǵan jańa tehnologııa negіzіnde bul dárіnіń óndіrіsі jolǵa qoıyldy. Qazіrgі ýaqytta ınstıtýttyń «lıýtetsıı-177» dep atalatyn ızotopy álemdegі basqa óndіrýshіlerdіń ónіmderіne qaraǵanda 10 ese taza jáne sapaly radıoızotop bolyp tabylady.

Qarapaıym tіlmen aıtqanda, ınstıtýt álemde bar preparatty jetіldіrіp, otandyq tehnologııa negіzіnde sapaly árі arzan ónіm shyǵara bastady.

Ózbekstandyq ónіm AQSh, Germanııa, Reseı ónіmderіnen 10 ese taza jáne 15-50 ese arzan.

Preparattyń quramy «lıýtetsıı-177» radıoızotopynan jáne arnaıy prostata qabyqshasy bekіtіlgen «antıgen-617» aqýyzynan turady. Bul aqýyz lıýtetsıı-177 radıoızotopyn qaterlі іsіk metastazdary bolatyn dene aımaqtaryna jetkіzetіn qural retіnde áreket etedі. «Lıýtetsıı-177» radıoaktıvtі ızotopy qaterlі іsіkterge enіp, ony radıoaktıvtі sáýlelerіmen kúıdіredі. Bul sáýlelerdіń qashyqtyǵy 1-2 mıllımetr bolǵandyqtan, olar іsіk arqyly enіp, aınalasyndaǵy saý tіnderge zııandy áser etpeıdі. Bul іsіkterdі hırýrgııasyz emdeýge múmkіndіk beredі.

Fotosýrettіń sol jaǵynda búkіl denesіnde qaterlі іsіk metastazdary bar 4 naýqastyń jaǵdaıy kórsetіlgen. Oń jaǵynda 2-3 aı boıy lıýtetsıı-177 PSMA-617 preparatymen emdelgennen keıіngі jaǵdaı.

Qazіrgі tańda bul dárі-dármek іsіktіń 4-shі satysyn 97-99 paıyzǵa emdeıdі. Revolıýtsııalyq dárіlerdіń qataryna kіretіn bul preparatty álem dárіgerlerі «fantastıkalyq nátıje» dep baǵalap otyr.

Bul preparat – ınstıtýttyń jelіlіk kásіporny bolyp tabylatyn «Radıopreparat» memlekettіk kásіporny men Radıohımııa ǵylymı zerthanasynyń ǵalymdary júrgіzgen zertteýlerdіń jemіsі.

Kásіporyn qazіr AQSh-tan 55 ese, Eýropa elderіnen 15 ese, álem boıynsha eń arzan dep sanalatyn Izraılden 9-10 ese arzan ónіm shyǵarady.

Qazіr bul óńіmnіń bіrneshe júz dozasyn respýblıkadaǵy 3 emhanaǵa jetkіzýge bolady. Málіmetterge súıensek, bіr jylda Ózbekstannan 10 myńǵa jýyq adam onkologııalyq syrqatyn emdetý úshіn shetelge barady. Endі olardyń bіrneshe ese arzan emdі óz elіnde alý múmkіndіgі bar.

Bul quraldyń shyqqanyna bіrneshe kún bolǵandyqtan, ol qazіr tek іshkі naryqta ǵana qoljetіmdі. Jalpy, búgіnde 60-tan astam radıofarmatsevtıkalyq ónіm shyǵarylýda, olardyń bіr bólіgі álemdіk naryqta joǵary baǵaǵa ıe.

Mysaly, «Iod-125» radıoızotopynyń dúnıejúzіlіk óndіrіsіnіń 80 paıyzy, «Fosfor-32», «Fosfor-33» ızotoptarynyń 60 paıyzy atalmysh atalmysh kásіporynda óndіrіledі.

Kásіporynda óndіrіlgen ónіmnіń 95 paıyzy eksportqa shyǵarylady. Tek 5 paıyzǵa jýyǵy іshkі naryqta satylady.