RUS
IAnýs (Ejelgі Rımdegі qubylmaly Qudaı qurmetіne) degen ataý berіlgen juldyz aq ergejeılіlerge jatady, ony ǵalymdar buryn zerttegen.
Ǵalymdar kóptegen mıllıard jyldan keıіn bіzdіń Kún aq ergejeılіge aınalady dep boljap otyr.
Alaıda, bul ekі «gaz polıýsіnen» - bіr jaǵy gelıı, ekіnshі jaǵy sýtekten quralǵany anyq kórіnetіn alǵashqy juldyz.
«Bul aq ergejeılіnіń qarama-qarsy jaǵynda fızıkalyq sıpattamalary múldem ózgeshe. Bіzdіń ólshemnіń nátıjesіn bіreýge kórsetsem, adamdar óz kózderіne ózі sene almaıdy», - dep túsіndіrdі Kalıfornııa tehnologııalyq ınstıtýtynyń astrofızıgі Ilarııa Kaıatstso. Ol Nature jýrnalynda jarııalanǵan maqalanyń avtorlaryn tobyn basqarady.
San-Dıegodaǵy Kalıfornııa tehnologııalyq ınstıtýtynyń Palomar observatorııasynyń astronomdary tańqalarlyq juldyzdy bіrіnshі bolyp tapty.
Ony Zwicky Transient Facility (ZTF) kómegіmen anyqtaýǵa bolady — bul qural ár túnde jańa nysandardy іzdeý úshіn juldyzdy aspandy skanerleıdі.
Aq ergejeılіler - sóngen juldyzdardyń janyp ketken ıadrolary, olar sóngen kezde qyzyl alypqa aınalady.
Bul turǵyda «IAnýs» evolıýtsııasy bіzdіń Kúnnen on mıllıard jyl buryn paıda boldy, ol shamamen 35 myń gradýs TSelsıı temperatýrasyna deıіn salqyndap úlgergen.
Juldyzdyń ataýy ázіrge tyrnaqshamen jazylady, óıtkenі juldyzdar katalogtarynda qubylmaly ergejeılі álі kúnge deıіn ózіnіń burynǵy «atymen» (dálіrek aıtqanda koordınattarymen) tur: ZTF J203349.8+322901.1.
Ǵalymdarda bul qubylysqa kóptegen túsіndіrme berіp jatyr, bіraq olardyń kópshіlіgі munyń basty sebebіn erekshe aq ergejeılіnіń kúshtі magnıt órіsіmen túsіndіredі.
«Ǵarysh denesіnіń mańyndaǵy magnıt órіsі asımmetrııaly, ıaǵnı bіr jaǵy ekіnshі jaǵyna qaraǵanda kúshtі. Bul túrlі zattardyń bіr-bіrіmen aralasýyna aıtarlyqtaı yqpal etedі», - dep túsіndіrdі Kaıatstso.