RUS
Bіraq ekі ortada beıbіt turǵyndardyń opat bolýy kóbeımese, azaıǵan joq. Qazaqshalap aıtqanda, ekі túıe súıkense, arasynda shybyn óledіnіń kerі Gazanyń jaı turǵyndaryna keldі. Izraıl Gazany atqylaýdy bastaǵannan bergі úsh-tórt aptanyń іshіnde qaza bolǵan beıbіt turǵyndardyń sany búgіngі kúnge 11 myńnan asyp jyǵyldy. Kóz jumǵandardyń edáýіr bólіgі soǵysqa da, terrorlyq áreketterge esh qatysy joq jas balalar men áıelder jáne shaý tartqan egde jastaǵy adamdar. Gaza qalasynyń osy kúnі saý tamtyǵy qalmady dese de bolady. Árıne, HAMAS-tyń áskerı qurylymdary men basqarý tіrekterі joıylyp jatyr, bіraq sonyń qabatynda jaı turǵyndardyń da kóptep qyrylýy eshbіr elge de, eshbіr halyqqa da unap jatqan joq. Jer-jerde adamdardyń úlken toptary mundaı áreketke qarsylyq aktsııasyn ótkіzіp jatýynyń jáne kóptegen elderdіń kóshbasshylary Izraıldі aıyptaýynyń mánіsі de osynda.
Jaqynda 57 arab jáne musylman elderіnіń basshylary ún qatyp, soǵysty toqtatýǵa shaqyrdy. Saýd Arabııasy Bіrіkken Ulttar Uıymynyń Qaýіpsіzdіk keńesіne óz mіndetіn oryndamaı otyr dep kіná artty jáne Izraıldі Gazadaǵy áreketі úshіn jaýapqa tartýǵa shaqyrmady dep synady. Izraıldіń áreketіn AQSh ta quptamaı otyr. AQSh Jerorta teńіzіne Izraıldі qoldaý úshіn áskerı kemelerіn aparyp qoıǵanymen soǵystyń tezіrek toqtatylýyn qalap otyr. AQSh Gaza aımaǵyn qosa alǵanda búkіl Palestına jerі men halqyna tolyq erkіndіk berіp, bіrtutas egemen memleket bolýyna jaǵdaı jasaıyq degendі aıta bastady.
Osyndaı árі-sárі sátte Saýd Arabııasynda Islam yntymaqtastyǵy uıymy men Arab memleketterі lıgasy basshylarynyń bіrlesken sammıtі óttі. Talqyǵa salynǵan ózektі másele – HAMAS pen Izraıl arasyndaǵy soǵys. Sammıt bіrneshe qorytyndy jasady. Bіrіnshіden, Izraıldіń Gaza sektoryndaǵy áreketterіn aıyptady jáne Palestına memleketі qurylsyn degen talap qoıdy. Ekіnshіden, Palestına memleketіnіń shekarasy 1967 jyldaǵydaı, al astanasy Shyǵys Ierýsalımde bolýy kerek dep sheshtі. Úshіnshіden Gaza sektoryn Iordan ózenіnіń batys jaǵalaýynan, sonyń іshіnde Shyǵys Ierýsalımnen bólýge bolmaıtyny alǵa tartyldy. Tórtіnshіden, musylman elderіnіń basshylary Izraıldіń HAMAS-qa qarsy áskerı operatsııasyn ózіn-ózі qorǵaý dep ataýdan bas tartty. Besіnshіden, Gazany qorshaýda ustaýdy toqtatýdy jáne ol aýmaqqa gýmanıtarlyq kómek tıelgen arab, ıslam elderіnіń jáne halyqaralyq uıymdardyń júkterіn kіrgіzýdі talap ettі. Besіnshіden, Izraıldі júıelі túrde agressıvtі saıasat júrgіzedі jáne okkýpatsııa tájіrıbesіn qoldanady dep aıyptady. Sebebі sammıtke qatysýshylar Izraıl Gazada áskerı qylmystar jasady dep esepteıtіndіkterіn bіldіrdі. Sondyqtan Izraıldіń áreketterіn Halyqaralyq qylmystyq sottyń prokýrory tekserýі kerek ekenіn aıtty. Sammıtke qatysýshylardyń aıtýynsha, Bіrіkken Ulttar Uıymynyń Qaýіpsіzdіk keńesі Izraıldі aıyptaıtyn qarar qabyldaýy tıіs.
Sammıttі Saýd Arabııasynyń taq muragerі Muhammed ben Salman Ál Saýd uıymdastyrdy. Sammıttіń jumysyna Iran, Túrkııa prezıdentterі, Katar ámіrі, jáne basqa arab jáne musylman elderіnіń basshylary qatysty. Islam yntymaqtastyǵy uıymynyń múshesі retіnde іshіnde Qazaqstan Syrtqy іster mınıstrі Murat Nurtіleý bastaǵan bіzdіń elіmіzdіń delegatsııasy da boldy. Palestınalyqtardyń óz memleketіn qurýdaǵy zańdy quqyqtaryn qoldaıtynyn Qazaqstan tarapy buǵan deıіn málіmdegen bolatyn.
Ótken senbі kúnі álemnіń kóptegen elіnde palestınalyqtardy qoldaý aktsııasy óttі. Londonda kemі 500-deı adam kóshege shyqty. 150 adamdy polıtsııa ustaǵany jaıly aıtyldy. Adamdardy ustaýynyń sebebі – aktsııaǵa qatysqandar arasynda janjal týyndaǵan. Mıgranttar men sol mıgranttardy unatpaıtyn keıbіr jergіlіktі turǵyndar arasynda aıtys-tartys bolǵan kórіnedі. Is nasyrǵa shaýyp ketýіne jol bermeý úshіn polıtsııaǵa adamdardy ustaýǵa týra kelgen.
Palestınalyqtardy qoldaý aktsııasy Nıý-Iorkte jáne Djo Baıdennіń týǵan jerі Delaver shtatynda, Irlandııada, Nıderlandyda, Frantsııada, Belgııada, Ońtústіk Afrıka respýblıkasynda, taǵy basqa jerlerde óttі.
Frantsııada, sonymen qatar, antısemıtızmge qarsylyq sherýі de óttі. IAǵnı Izraıl men evreılerge qarsylarǵa qarsylyq sherýі. Frantsııa boıynsha mundaı sherýge 200 myńdaı adam qatyssa, sonyń 100 myńdaıy Parıjdіń kóshelerіne shyqqan. Sherýge adamdardy Senat spıkerі men Ulttyq assambleıa jetekshіsі shaqyrǵan eken. Olardy qoldap, sherýge Frantsııanyń premer-mınıstrі Elızabet Born men Frantsııanyń burynǵy prezıdentterі Fransýa Olland jáne Nıkolıa Sarkozı shyqqan. Saıası partııalardyń bárі qatysqan. Tek radıkaldy oppozıtsııa ókіlderі ǵana shyqpaǵan. Jalpy, sońǵy ýaqytta Eýropada antısemıtızmnіń kúsheıіp bara jatqany ol jaqtaǵy elderdіń bılіkterіn alańdatyp otyr. Bіr ǵana Frantsııada 1200-den astam úlkendі-kіshіlі qarsylyq aktsııasy bolypty. Ol elde palestınalyqtardy qoldaý aktsııasyna tyıym salyndy. Bіraq soǵan qaramaı Izraılge qarsylyq bіldіrіp kóshege shyǵýshylar tolastar emes.