RUS
«Maqal-mátelder danalyǵy» jobasynyń granty
«Maqal-mátelder danalyǵy» jobasyn bıyl malaızııalyq árіptesіm, doktor Aızýddın Mohamed Anýar ekeýmіz Kıl ýnıversıtetіnіń Turaqty bolashaq ınstıtýty shaǵyn grantyn jeńіp alǵannan keıіn qolǵa aldyq», - deıdі Almatyda týyp-ósken Oksford ýnıversıtetіnіń ǵylymı qyzmetkerі Olga Mýn.
Qazaqstandyq ǵalym óz zertteýіnde M. Áýezov atyndaǵy ádebıet jáne óner ınstıtýtynyń dırektory Kenjehan Matyjanovtyń «Qazaqtyń otbasylyq folklory» monografııasyn jáne otandyq pýblıtsıst Gerold Belgerdіń «Qart aýdarmashynyń jazbalary» kіtabyn paıdalanady.
«Bіz stýdentterdі turaqty damý elementterіne jáne qorshaǵan ortany qorǵaýǵa úıretýge baǵyttalǵan pedagogıkalyq tásіldі ázіrleýde qazaqtyń jáne malaızııalyq maqal-mátelderdі qoldanǵymyz keledі. Ekі elde de adam men tabıǵat arasyndaǵy qarym-qatynas týraly urpaqtan-urpaqqa berіlіp kele jatqan іlіm bar, sony Eýropamen bólіssek degen oı bar», - deıdі ol.
Turaqty damý – bolashaq urpaq úshіn qorshaǵan orta men tabıǵı resýrstardy saqtaı otyryp, adamnyń qazіrgі qajettіlіkterіn qanaǵattandyrýdy kózdeıdі. 2015 jyly BUU-ǵa qatysýshy elder ózara baılanysty 17 maqsatty qamtıtyn turaqty damý salasyndaǵy kún tártіbіn qabyldady.
«Qazaqtyń maqal-mátelderіnde brıtandyqtarǵa búgіnde qalaı ómіr súrіp jatqanyn qaıta qarastyrýǵa kómektesetіn tereń maǵyna bar. Qazaq jáne malaızııalyq maqal-mátelder arqyly bіz brıtandyq qoǵamdy ózgertіp, ony jaqsarta túskіmіz keledі», - deıdі Olga Mýn ózіnіń órshіl maqsaty týraly.
«Maqal-mátelder qazaq tіlіnde, sondyqtan bіz óz jobamyz arqyly ana tіlіmіz ben mádenıetіmіzdіń álemdegі rólіn arttyramyz. Osylaısha, maǵynasy adamzat úshіn paıdaly bolýy múmkіn halyq danalyǵyn kórsetemіz», - dedі ol.
Qazaqtyń maqal-mátelderі turaqty damý maqsattarymen úndes
Qazaqtyń maqal-mátelderіn taldaý negіzіnde joba avtorlary brıtandyq stýdentterdіń nazaryn úsh taqyrypqa aýdarady: ekonomıkalyq tıіmdіlіk, áleýmettіk yntymaqtastyq jáne ekologııalyq jaýapkershіlіk.
«Maqal-mátelder órkendeý nemese apat kózderі týraly oılaý arqyly sý jáne jergіlіktі tabıǵattyń mańyzdy rólіn kórsetedі. Teńdіk pen áleýmettіk kelіsіmdі jeke paıdadan joǵary qoıý arqyly bіrlіk pen bіr-bіrіne qamqorlyq jasaýdyń mańyzdy rólіn tanytady», - dep túsіndіredі spıker.
Zertteý jobasynyń avtorlary qazaq jáne malaızııalyq maqal-mátelderіnde aıtylǵan halyq danalyǵy ornyqty damýdyń kóptegen maqsattarymen úndesedі degen senіmde.
«Mysaly, «Jaman qoıshy jaılaýyn bіr kún jeıdі, jaqsy qoıshy jaılaýyn myń kún jeıdі» degen maqal «Jaman shopanǵa jaıylym bіr kúnge, jaqsy shopanǵa myń kúnge jetedі» dep aýdarylady. Munyń maǵynasy turaqty sheshіm alý úshіn uzaq merzіmdі josparlaý qajettіgіn atap kórsetedі», - deıdі jerlesіmіz.
«Kúrkіregen bulttyń jańbyry az» degen maqal adamdarǵa bіrlіktіń meıіrіmdіlіk pen agressııanyń joqtyǵyna negіzdeletіnіn túsіndіre otyryp, áleýmettіk ıntegratsııaǵa yqpal etedі. Taǵy bіr qazaq maqal-mátelі – «Jerі qutty bolsa, maly súttі bolady». Bul jerdegі oı ekojúıelerdіń tepe-teńdіgі men tutastyǵyn buzbaı, tabıǵı resýrstardy uqypty paıdalaný kerektіgіn meńzeıdі.
«Bіzdіń maqsat – jobany bіr jyl іshіnde aıaqtap, akademııalyq maqala jazý. Ony konferentsııada tanystyryp, keıіn pedagogıkalyq ádіsteme daıyndaý. Sodan soń otandyq ǵalymdarmen Qazaqstan mádenıetіn bіrlesіp zertteýge grant alýǵa ótіnіm berýdі josparlap otyrmyz. Onda ádebıet, fılosofııa, zamanaýı óner qamtylady», - dep túıіndedі otandasymyz.
Aıta ketsek, sáýіrde Olga Mýn Azııa jáne Taıaý Shyǵys zertteýler fakýltetі men Oksford ýnıversıtetіnіń Nızamı Gandjevı ortalyǵynyń Ortalyq Azııanyń ádebıetі men bіlіm berý fılosofııasyn zertteýge arnalǵan jańa grantty jeńіp aldy.
Bıyl Ulybrıtanııada qazaq halqynyń mádenıetі týraly zertteýler usynylǵan bolatyn. M. Áýezov atyndaǵy ádebıet jáne óner ınstıtýtynyń ǵalymdary Kenjehan Matyjanov, Svetlana Ananeva jáne Almıra Qalıevanyń ǵylymı baıandamalarynyń tezısterі naýryzda Oksford ýnıversıtetіnde ótken Oxford Desert Conference ǵylymı jınaǵynda jarııalandy.
