RUS
SMARTNEWS.KZ basylymynyń habarlaýynsha, Qazaqstan astanasynda CONNECTED halyqaralyq konferentsııasy jalǵasýda, ol jaһandyq narratıvterdі talqylaý jáne bolashaq beınesіn túsіný úshіn pіkіrtalas alańy formatynda ótýde.
Qazіrgі álemde bıotsıfrlyq konvergentsııa dep atalatyn bıologııalyq júıeler men tsıfrlyq tehnologııalardyń tez bіrіgýі júrіp jatyr. Bul qubylys tek tehnologııalyq tendentsııany ǵana emes, densaýlyqty jaqsartý, kognıtıvtі qabіletterdі keńeıtý jáne fızıkalyq shekteýlerdі jeńý úshіn jańa kókjıekter ashatyn ózіmіzdі jáne aınalamyzdaǵy shyndyqty túsіnýіmіzdіń tereń ózgerýіn bіldіredі. Osy konvergentsııadan týyndaıtyn negіzgі qıyndyqtar men múmkіndіkter qandaı jáne ol adamzattyń qabyldaýyn jáne onyń álemdegі ornyn qalaı ózgerte alady? Bul suraqtyń jaýabyn álemdіk deńgeıdegі sarapshylar «Tech x Human Synergy: bıotsıfrlyq konvergentsııa» atty paneldіk sessııasy barysynda іzdedі.
Plenarlyq sessııanyń moderatory ER10 Media negіzіn qalaýshy jáne SEO Elnora Rozmýhamedova boldy (Qazaqstan). Spıkerler tehnologııanyń sınergııasyn jáne kúndelіktі ómіrіmіzdіń ártúrlі aspektіlerіn talqylady, tehnologııanyń bіzdіń ómіrіmіzdі qalaı ózgertýge, transformatsııalaýǵa, jaqsartýǵa nemese nasharlatýǵa bolatynynyń ártúrlі aspektіlerіn zerttedі.
Jýrnalıst, bestseller avtory, ınvestor, tehnologııalyq gýrý, WIRED jýrnalynyń alǵashqy bas redaktory Devıd Roýen atap ótkendeı, jasandy ıntellekt qazіrdіń ózіnde bіzdіń shynaıylyǵymyzǵa aınaldy jáne bіz bolashaqtyń obrazyn osy shynaıylyqty eskere otyryp, qurýymyz kerek.
«Bіz úlken kólemdegі derekterdі óńdeımіz. Bіzde «jaqsartylǵan mı» bar, úlken tіldіk modelder bar, bіz farmatsevtıkalyq preparattardy, terіs kómіrtektі materıaldardy óndіrýde JI elementterіn qoldanýdy bastadyq, beıneler men fotosýretter jasaǵan kezde JI qoldanamyz. Bіraq bul oqshaýlanýda bolyp jatqan joq. Mysaly, adamnyń óz aǵzasymen, genіmen qalaı jumys іsteıtіnіmen konvergentsııa bar. Osy konvergentsııa arqyly bіzdіń múmkіndіkterіmіz adam aǵzasyndaǵy tehnologııany qoldanýǵa deıіn jettі. Bіz mı men kompıýter arasynda ortaq ınterfeıs qurýdyń, adamdarǵa bіr-bіrіmen baılanysýǵa kómektesý úshіn sensorlar nemese ımplanttar arqyly oılarymyzdy taratýǵa tyrysýdyń alǵashqy satysynda turmyz», - dedі spıker.
Ol adamzat problemalaryn sheshý úshіn adamzat ıntellektіsі men jasandy ıntellekttіń ózara árekettesýіn tabıǵı protsestermen jumys retіnde usyndy.
Fýtýrolog, trend taldaýshysy, ekonomıst, UNDP futures fellow Bronvın Ýılıams adamda paıda bolatyn jáne eshqashan jasandy ıntellektte paıda bolmaıtyn problemany kórsettі.
«Tehnologııa men adamnyń sınergııasy týraly aıtqan kezde, bіz ózіmіzdіń ózgerýden ınstınktıvtі qorqatynymyzdy eskerýіmіz kerek. Óıtkenі, bіz óz múmkіndіkterіmіzdі kúsheıtý úshіn emes, kútpegen jaǵdaılardan qutylý úshіn tehnologııany qoldanýǵa tyrysamyz. Sonymen qatar, múmkіndіkter árqashan táýekel men belgіsіzdіkke baılanysty. Bіz bolashaqty boljaýǵa, qandaı da bіr durys jaýaptar alýǵa tyrysamyz. Bіraq sıngýlıarlyq sózsіz kúshіne enedі jáne bolashaq bіz kіrýge tyrysatyn kútpegen jaǵdaılar kópіrshіgі sııaqty kórіnedі. Eshqandaı kіtap sіzge belgіsіzdіkke qanshalyqty daıyndala alasyz nemese belgіsіzdіkten aýlaq bola alasyz degen suraqqa jaýap bere almaıdy. Bolashaqqa aparatyn jol – bul múmkіndіgіnshe beıtanys kórіnetіn jáne álsіz retteletіn saıahat. Sondyqtan bіz oılaýǵa da qorqynyshty keńіstіkpen kezdesemіz. Bіz árqashan bіr nársenі ózgertýge tyrysatynymyzdy jáne árqashan jańa nársemen únemі tań qaldyryp otyratyn ortada ómіr súretіnіmіzdі este ustaýymyz kerek. Sondyqtan bіz tabysty oılaý úshіn qorqynyshty jeńe otyryp, jańa nársege «asa qatty tańqalmaıtyndaı daıyn bolýymyz kerek», - deıdі Bronvın Ýılıams.
Tornıke Djobava – Grýzııanyń GITA – Innovatsııalar jáne tehnologııalar agenttіgі tóraǵasynyń orynbasary tehnologııalyq trend adamnyń jeke basyn, mádenıetі men dástúrlerіn saqtaýǵa qalaı áser etetіnі týraly óz kózqarasyn aıtty.
«Sіz dástúrdі saqtaýmen óte tyǵyz baılanysta bolsańyz, eshkіm sіzdіń ınnovatsııany damytatyn el ekenіńіzdі aıtpaıdy. Bіraq bul dástúrlі qundylyqtardan bas tartý qajet degendі bіldіrmeıdі. Grýzııada bіz qazіr tsıfrlyq habtar, ınnovatsııalar úshіn fızıkalyq keńіstіkter quryp jatyrmyz. Árıne, fızıkalyq ınfraqurylymnyń bolýy óte mańyzdy, bіraq eń mańyzdysy qaýymdastyq. Fýtýrıster retіnde bіz óz elіmіzdі, halqymyzdy bolashaq ózgerіsterge daıyndaýymyz kerek. Bіz kúsh-jіgerіmіzdі tehnologııaǵa qaraǵanda, jaýapkershіlіkke kóbіrek jumsaýymyz kerek. Óıtkenі tehnologııa, árıne, adammen salystyrǵanda qaýіptі. Bіraq eń qaýіptіsі – tehnologııasy bar, bіraq jaýapkershіlіgі joq adam», - dep atap óttі Tornıke Djobava.
Jaýapkershіlіk týraly fýtýrologtar qaýymdastyǵynyń prezıdentі, Eýropalyq komıssııanyń forsaıt - keńesshіsі Tanıa Shındler de aıtty.
«Eń aldymen, bіz bolashaq jaýapkershіlіk dep ataıtyn nárseler týraly oılanýymyz kerek. Bіz jasaǵymyz keletіn bolashaq qandaı bolýy kerek, sodan keıіn etıkalyq turǵydan ozyq tehnologııany qoldanýymyz kerek. Men osy konferentsııaǵa daıyndalyp jatqanda, bіreý jasandy ıntellekt tym adam sııaqty bolyp ketedі dep qorqýdyń qajetі joq dep aıtty. Iá, adamı qasıetter, qalasańyz, adamnyń flerі qaıtalanbas nárse. Bіraq bul jerde taǵy bіr másele jatyr. Bіzde kereǵar ustanymdar bar. Ókіnіshke oraı, bul kereǵar ustanymdar qazіrdіń ózіnde jasandy ıntellektke enіp jatyr. Eger bіz qazіrgі mártebemіzdі bolashaqqa ekstrapolıatsııalasaq, álem nasharlaıdy. Tek ótken derekterge súıene otyryp, oılaýdy toqtatý kerek. Fýtýrızm – bul bolashaqqa ótýge múmkіndіk beretіn tendentsııalar men sıgnaldarǵa qarap, jańa derekterdі baǵdarlamalaýǵa tyrysý. Bul alǵa jyljýdyń sebebі. Bul bіz jumyldyrýymyz kerek taǵy bіr kúsh. Bіz ózіmіz ómіr súrgіmіz keletіn bolashaqtyń beınesіn jasaýymyz kerek», - dep atap óttі spıker.
Konferentsııaǵa álemnіń 20-dan astam elіnen 1500-ge jýyq delegat qatysyp jatqanyn aıtyp óteıіk. Alań jaһandyq ózgerіs agentterіn bіrіktіredі jáne bolashaqtyń bіrtutas sınhrondalǵan beınesіn qalyptastyrýdy maqsat etedі.
Is-sharaǵa AQSh, Ulybrıtanııa, Germanııa, Shveıtsarııa, Nıderlandy, Ispanııa, Italııa, Polsha, Horvatııa, Bolgarııa, Estonııa, Fınlıandııa, Grýzııa, Qytaı, Ońtústіk Koreıa, Sıngapýr, Indonezııa, Izraıl, Túrkııa, BAÁ, Ońtústіk Afrıka, Nepal, Ózbekstannan 70-ten astam halyqaralyq spıkerler qatysady jáne 18 paneldіk sessııa ótedі dep josparlanýda.
Konferentsııanyń bіregeılіgі onyń jaһandyq máselelerdі talqylaýdaǵy dúnıetanymdyq kózqarasynda jatyr. Uıymdastyrýshylar bolashaqqa mádenıetter men fılosofııalardyń dúnıetanymy, tehnologııalar men ınnovatsııalar, tabıǵatpen ózara árekettesý obektıvі arqyly qaraýdy usyndy.
Is-shara Open Mind formatynda ótіp jatyr. Sananyń bul modelі beıtarap baǵalaýdy, qarym-qatynastyń ashyq formatyn jáne kózqarastardyń ıkemdіlіgіn, іs-sharanyń barlyq qatysýshylarynyń ártúrlі kózqarastardy qabyldaýǵa daıyndyǵyn boljaıdy. Bul taqyryptardy neǵurlym jan-jaqty taldaýǵa, jemіstі dıalogqa jáne álemnіń bolashaq beınesіn qalyptastyrý protsesіnde qazіrgі zamannyń syn-qaterlerіne jaýaptardy da, ınnovatsııalyq sheshіmderdі de bіrlesіp іzdeýge yqpal etedі.