RUS
Úmіt һám úreı
Áý basta jastar «mundaı ózgerіstіń ne keregі bar?» dep jańashyldyqqa atústі qaraǵany ras. Kezektі ózgerіstіń bіrі dep qabyldap, qoldy bіr sіltegender de boldy.
Jańa zań jobasynda «jastarǵa turǵyn úıdі jeńіldіkpen jalǵa berý jónіndegі baǵdarlamany ázіrleý jáne іske asyrý boıynsha jergіlіktі atqarýshy organdardyń quzyretіn keńeıtýge baǵyttalǵan túzetýler kózdelgen. Memlekettіk organdardyń memlekettіk strategııalyq josparlaý qujattaryna, onyń іshіnde aımaqtardy damytý baǵdarlamalaryna jastarmen jumys boıynsha naqty ındıkatorlar, baǵalaý krıterıılerі jáne kútіletіn nátıjeler engіzіledі» degendі estіgen jastardyń baspana alýǵa degen úmіt oty qaıta janyp, jańa baǵdarlamalardy, jańa ózgerіsterdі kútіp otyrǵany belgіlі.
Aıadaı ǵana páter jeńіldіkpen jalǵa berіlse de onyń ózі ájeptáýіr kómek. Áıtpese, tapqan tabysyn jaldamaly páteraqysyna tólep, úı satyp alýǵa qarajat jınaı almaı júrgender qanshama?!
Ras, jastardyń jandy jerі – baspana máselesі. Osy ýaqytqa deıіn baspana úlestіrý boıynsha qabyldanǵan baǵdarlamalar máselenі túpkіlіktі sheshe almaı keledі. «Memlekettіk baǵdarlamamen úı aldym» degen jas otbasynyń qýanyshynyń ar jaǵynda úreı bary anyq. Ol – densaýlyǵym syr bermeı, jumysym turaqty bolyp, 25-30 jyl іshіnde ıpotekany tólep qutylsam degen qorqynysh. Qaı baǵdarlamany alyp qarasańyz da, ómіrіńnіń jartysyn urlaıtyn, alańsyz uıqydan aıyratyn, dúkendegі kіr sabynnyń baǵasyna deıіn nazar aýdartatyn saıasatqa qurylǵan. Bul – baspanaly boldym degen jastardyń basyndaǵy áńgіme. Osydan keıіn úı-kúısіz júrgen jastardyń taǵdyry aıtpasa da túsіnіktі shyǵar.
Tıіmdі baǵdarlama qajet
Baǵdarlamalardyń álegі bіr bólek, úı alýǵa jumyssyzdyq máselesі, tabystyń tómendіgі, nesıe tarıhynyń buzylýy sııaqty faktorlar da kedergі keltіrіp otyr. «Tóleı almasa, nesıenі nesіne alady?» dep kіná arta almaısyz. Turmystyń taýqymetіn tartqannan alady da. Áıtpese, tabysy shyǵyndaryn jaýyp, kelesі aıdyń jalaqysyna deıіn jetіp artylsa, banktіń tabaldyryǵyn tozdyryp nesі bar?! Muny aıtyp otyrǵanymyz, memleket qansha jerden baǵdarlama qabyldaǵanymen, oǵan qatysýǵa jalaqysy tómen, nesıe tarıhy nashar jastarǵa múmkіndіk az. Bankter mańyna da jolatpaıdy. Al mundaı sanattaǵy jastar kóp. Aýyldaǵy jastar bylaı tursyn, oblys ortalyǵynda «táýіr qyzmet іstep júr» degen qyz-jіgіtterdіń ózі baspana alýdyń talaptaryna saı kelmeıdі. Ákіmdіktіń aınalasynda jumys іsteıdі degen jastardyń bárі bіrdeı baspanaly bola alady deı almaspyz. Memleketke masyl bolyp, jastarǵa tegіn úı ber deýden aýlaqpyz. Jastardyń suraıtyny – baǵa turaqtylyǵy, jeńіldetіlgen jaldamaly páter, memlekettіń qoljetіmdі baspana salyp berýі. Jastar jańa zańnyń qabyldanýy bul túıtkіlderdіń tarqatylýyna sep bolatynyna senіmdі.
Jasyratyny joq, jastardyń bar senerі – memlekettіk baǵdarlamalar. Áıtpese, qazіrgі naryq zamanynda úı alýdyń basqa tetіgі joq sııaqty. Mal qunsyzdanyp kettі. IAǵnı aýyldaǵy áke-shesheńnіń asyrap otyrǵan malyna kóz alarta almaısyń. Jaıylym tapshy, shóp baǵasy qymbat, aýyldaǵylar balasyna úı satyp áperý bylaı tursyn, azyn-aýlaq malyn kúnkórіs esebіnde ustap otyrǵany málіm. Nesıe alýdyń mashaqatyn joǵaryda aıttyq. Jalaqynyń túrі mynaý. Baı týysyńnyń ózі qaryzǵa bes myń teńgenі qınalyp beretіndіkten, «ol jaqtan» úı alýǵa kómek bolatynyna senіm az.
Adam ózі qaı máselege bas aýyrtsa, sol salanyń mamany bolyp shyǵatynyn ańǵarmaı qalady eken. Qarjylyq saýaty artqan turǵyndar bankada aqsha saqtaǵannan górі bankte saqtaǵan tıіmdі ekenіne kóz jetkіze bastady. Saqtaǵannan ne paıda? Úı baǵasy jyldan-jylǵa ósіp jatyr. Qajettі somany jınap úlgermeısіń.
Qysqasy, memleket jastardyń baspanaly bolýy úshіn tıіmdі baǵdarlama ázіrlemese, qoǵamda jumyssyzdyq, ajyrasý, zań buzýshylyq sekіldі keselder beleń alyp, eldіń damýyna kerі áserіn tıgіzbeı qoımaıtyny anyq.