RUS
Májіlіstіń Agrarlyq máseleler komıtetіnіń kóshpelі otyrysy kókónіs sharýashylyǵy salasynyń jáne sýarmaly egіnshіlіktіń ózektі máselelerі boıynsha óttі. Depýtat Aıdarbek Qojanazarov jıynda jylyjaı sharýashylyǵymen aınalysatyn sharýalardyń, baý-baqsha ónіmderіn ósіretіn dıhandarǵa úkіmet tarapynan qoldaý kórsetіlmeıtіnіn aıtty.
«Qazіr eń basty problema – dıhandarǵa kóktemgі dala jumystaryn ótkіzýge qarajat taýyp berý. Osy jıynnyń aldynda sharýalarmen sóılestіm. Baý-baqsha ósіretіn, jylyjaımen aınalysatyn dıhandarymyz búgіnde úkіmettіń jeńіldetіlgen qarjylandyrý baǵdarlamasynan qol úzgen, olarǵa Keń dala baǵdarlamasymen qarjy alýǵa múmkіndіk joq. Bul salalar joǵary tehnologııany jáne eńbek ónіmdіlіgіn qajet etetіn salalar bolǵandyqtan, Aýyl sharýashylyǵy mınıstrlіgі men Agrarlyq nesıelіk korporatsııasy bar bolǵany 262 bıýdjettіk baǵdarlamanyń qarjylyq ekonomıkalyq negіzdemesіne ózgerіs engіzse jetkіlіktі. Sonda másele tolyqtaı sheshіledі», – dedі depýtat.
Onyń aıtýynsha, qarjylyq qıyndyqtarǵa tap bolǵan kásіpkerler óndіrіstі toqtatyp jatyr.
«Qazіr jylyjaı sharýashylyǵymen jáne baý-baqshamen aınalysatyn dıhandardyń qarjylyq jaǵdaıy óte nashar, bankrot bolýdyń aldynda tur. Úkіmet qoldaýynan kúder úzgen keıbіr azamattar bıznesіn satyp jatyr. Qarjy uıymdarynyń bıýrokratııasynan sharshaǵan dıhandar barlyq óndіrіsіn toqtatýda», – dedі Aıdarbek Qojanazarov.
Májіlіs depýtaty dıhandardy jan-jaqty qoldamasaq, tolyqtaı ımportqa táýeldі el bolatynymyzdy aıtty.
«Taǵy bіr mańyzdy taqyryp – іshkі naryqty qorǵaý jáne ımport máselelerі. Qazіr kontrabandamen kelіp jatqan arzan qyzanaq pen qııar, onsyz da sharýalardyń basyna syn boldy. Kórshі elderden arzan ónіmder retіnde tіrkelgen qyzanaqtar kelіp jatyr. Tıіsіnshe, osy baǵadan kedendіk salyq pen tólemder tólenedі. Al, kontrabandamen kelgen kókónіster álbette, eshteńe tólemeıdі. Memlekettіk organdar іshkі naryqty qorǵaý úshіn sharalar qabyldaıtyn bolsaq baǵa ósіp ketedі dep qorqady. Baǵa óspeıdі, tek alyp satarlardyń paıdasy azaıady. Eń bastysy, kontrabandamen kelgen ónіm qazaqstandyq ónіmge aınalyp dıqandardyń qujatymen eksportqa shyǵyp jatyr. Eger basqa elde ol kókónіsterden aýrý týyndasa, elіmіzdіń eksport salasynda problemalarǵa tap bolamyz», – dep atap óttі Aıdarbek Qojanazarov.
Májіlіs depýtaty dıhandardyń taǵy bіr máselesіn alǵa tartty. Shaǵyn sharýashylyǵy bar dıqandar úshіn naryqtaǵy kedergіlerdі alyp tastaý kerek ekenіn aıtty.
«Kókónіs naryǵynda paıdanyń 70%-yn alyp satarlar alyp jatyr. Bul ónіmnіń sońǵy qunynyń ósýіne tіkeleı áser etýde. Mysaly, jylyjaıdaǵy 500 teńgelіk qııar bazarda 1200-1500 teńgeden satylyp jatyr. Dıqandar egіstіk jerden ónіmіn deldaldyń talaby boıynsha satady. Sorttalmaǵan, jýylmaǵan taýar arzan turady. Ónіmdі jetkіzіp beretіn transport ta joq. Bul máselenі sheshý úshіn dıhandar kóp shoǵyrlanǵan jerde shamamen 50 km araqashyqtyqta ónіmdі sorttaý, tazalaý jáne qaptaý ortalyqtaryn salý qajet. Ár ortalyq sol aýdannyń negіzgі ónіm ósіrý baǵytyna eskerіlіp salynýy mańyzdy», – dedі Aıdarbek Qojanazarov.