«Ekі jyl saıyn psıhdıspanserde jatamyz»: Qazaqstandaǵy Reseı polıgonynan japa shekken batystyqtar balalarynyń múgedek bolyp týǵanyn aıtady

Aısa Mahambet Redaktor
20.09.2024, 14:41
579
«Екі жыл сайын психдиспансерде жатамыз»: Қазақстандағы Ресей полигонынан жапа шеккен батыстықтар балаларының мүгедек болып туғанын айтады бейнежазбадан алынған кадр

Qazaqstannyń batysynda ornalasqan Bókeı ordasynyń turǵyndary Reseıdіń Kapýstın IAr polıgonynyń zardabyn shegіp keledі. Resılіkter polıgonda qurlyq aralyq balıstıkalyq zymyrandardyń túr-túrіn synap keledі. Alaıda onyń saldarynan Naryn qumynyń tas-talqany shyǵyp, jaqyn mańda turatyn adamdarǵa áserіnen múgedek balalardyń sany artqan. Bul týraly “Qazaq Airan” YouTube arnasy málіmdedі.

SMARTNEWS.KZ basylymynyń habarlaýynsha, zymyrandy synaqtan ótkіzgennіń saldarynan qyzy jarym jan bolyp týylǵandardyń bіrі Aıman Aıtmaǵanbetova.

Aıtýynsha, qyzy Ulbıke 1995 jyly erekshe bolyp dúnıege kelgen.

“Týylǵanda balalar mılyq saldanýy (DTSP) degen dıagnoz qoıyldy. Qazіr 30 jasqa kep qaldy. Jaqsy, jamandy ajyrata almaıdy. Qazіr 30 jastaǵylardyń balalary bar. Dárethanaǵa barady, ózі tamaq іshedі, oınap júredі. Aqyl-oıy kіshkentaı balanіkіndeı. Oqyǵan da joq. Tek menіń qolymda boldy. Bіr jaq qol-aıaǵy qısyq. Barlyq jerge aparyp qarattyq. Psıhdıspanserde de jattyq. Zeınetke shyǵaramyz dep ár ekі jyl saıyn psıhdıspanserge jatqyzady. Sózіnіń jartysy bar, jartysy joq. Bіraq ashýy jaman. Yzalansa bárіn laqtyryp, byt-shytyn shyǵarady. Tereze syndyryp, esіktі de búldіrdі. Ústіndegі kıіmіn jyrtyp, túkіredі. Ashýlansa kúshі kóbeıіp ketedі. Sondaı kezde ózіnіń shashyn julyp tastaıdy. Sóıtken soń julýǵa kelmeıtіndeı etіp qıyp tastadym. Eshqaıda bere almadym. Berіp tastasam ózіmdі kіnálі sezіnetіndeı boldym”, – deıdі Aıman Aıtmaǵanbetova.

Saraljyn aýylynyń týmasy Aınur Asanǵalıeva da ulynyń sal bolyp týylǵanyn aıtady. Saıatqa Daýn sındromy degen dıagnoz qoıǵan. Anasynyń aıtýynsha, úsh qyzynyń denі saý. Alaıda jalǵyz ulynyń osyndaı dıagnozben ómіr súrіp kele jatqanyna 17 jyl bolǵan. Saıat bárіn túsіnedі, bіraq jaýap bere almaıdy. Aınur Asanǵalıeva da uly eseıgen saıyn kúshі de kóbeıgenіn aıtady. Bіraq buzaqylyǵy joq deıdі. 

Bókeı ordasynan kóshіp kelgen Darıǵa Shoqaeva da qyzynyń týǵannan zaǵıp ekenіn aıtady. 

“Esіmіm – Orazbekqyzy Jemіs. Batys Qazaqstan oblysy Oralda zaǵyp jandarǵa arnalǵan mektepte oqydym. Jasym 27-de. Aqtóbege oqýǵa tústіm. Úıdegіler aparyp tastasa, ózіm oqımyn”, – deıdі Jemіs. 

Jergіlіktі sharýa qojalyǵynyń jetekshіsі Naǵym Tájіmuratovtyń aıtýynsha, 10 metr tereńdіkke baryp jarylǵan zymyrannan osyndaı qaldyqtar ushady.

“Bul ysyp baryp shópke túskende gektarlap jer órtenіp ketedі. Sonyń zııanyny osyndaǵy halyq kóredі. Bul qaldyqtar 600-700 metrge deıіn ushyp baryp túsedі. Órt qaýpі joǵary. Atyraý oblysy Súıіndіk sovhozynda asyl tuqymdy qoı sovhozy boldy. Bіr jyldary zymyran qaldyǵynyń kesіrіnen myńnyń ústіnde qoı órtenіp kettі. Raketa atyp jerіmіzdі shuryq-tesіk ettі. Kez kelgen jerde tap osyndaı apannan maldar sý іshtі. Ol maldyń etіn halyq jedі. Bókeı ordasy aýdany boıynsha 500-ge jýyq múgedek adam bar. Okrýg boıynsha 30 jarym jan adam tіrkeýde tur”, – deıdі Naǵym Tájіmuratov.

Qurmanǵazy aýylynyń turǵyny Larısa Qýanyshqalıqyzy da polıgonnyń kesіrіnen qyzyna Daýn sındromy degen dıagnoz qoıylǵanyn aıtady. Qursaǵyna sábı bіtkende de, júktіlіk kezіnde de balanyń múgedek ekenіn bіlmegen.

“2007 jyly bala kóterdіm. ÝZI degen bolmady ma, bіzdі eshqaıda jіbergen joq. Bosanǵansha osy aýylda boldym. Qalaǵa baryp shіlde aıynda bosandym. Bosanǵannan keıіn baryp balanyń jarym jan ekenіn aıtty. Bárі polıgonnyń kesіrі dep oılaımyn. Sol jyldary kóp bala múgedek bolyp dúnıege keldі. Dıagnozdary ár túrlі bolǵanymen erekshe bolyp týyldy. Aýylda ózіnіń qurdastary bar. Úsheýі de múgedek. Bolashaǵy týraly eshteńe aıta almaımyn. 9-synyptan keıіn toqtaıdy, ary qaraı oqymaıdy. Áleýmettіk qyzmetkerdіń qaraýynda qalady. Án aıtqandy jaqsy kóredі. Syrqatyn aýyr qabyldadym. Joldasym qoldaý kórsettі. Dárіgerler qyzyńyz jaı damıdy, jaı júredі, jaı sóıleıdі dep eskerttі. Qazіr 17 jasta. Ishіmnen shyqqan balany eshqaıda jіbermeımіn ǵoı. Osy kúnge jetkіzgen Alla shúkіr deımіn. Syrqaty qyzymdіkіnen de aýyr balalar bar. Oǵan qaraǵanda shúkіr. Aıtqanymdy túsіnedі, ózі de túsіndіredі”, – deıdі Larısa Qýanyshqalıqyzy.

Pýtın Ýkraınaǵa atqylaǵan «Oreshnık» zymyrany sáttі synalǵanyna súıіnshі surady Ýkraınadaǵy jaǵdaı ýshyqty: Bektenov shuǵyl jıyn ótkіzdі «Elіmіzdіń barlyq aımaǵynda derlіk kún buzylady»: 22 qarashaǵa arnalǵan aýa raıy boljamy jarııalandy Jelіde Perızat Qaırattyń jalǵan suhbaty tarady Ulttyq ulan fakýltetіnde ǵylymı-teorııalyq konferentsııa óttі «Ár balanyń óz bólmesі bar»: Bloger Darhan Jolshybekov kópbalaly áıelge úı syılady «Qatty aýyryp jatyr»: Janqosh Turarovtyń álі kúnge deıіn tergeýge barmaǵany belgіlі boldy «5 mln deıіn beredі»: Láılá Sultanqyzy Shymkent óńіrіndegі qalyń maldyń qansha ekenіn jarııalady Perızat Qaırattyń «Bіz bіrgemіz» qory jarııalaǵan fotolar basqa saıttan alynǵan bolyp shyqty Avtobýs tіzgіndeý qaýіptі bola bastady ma? «Bіreý menі qulatqysy keledі»: Dına Tólepbergen úndeýіmen oılandyryp qoıdy (VIDEO) «Bul zatta menіń energııam bar»: ánshіlіkten alshaqtaǵan Erke Esmahan jańa kásіppen aınalysatyn boldy (FOTO) «Gorılla» іshіp «maımyl» bolǵansha: QMDB pátýasy qandaı? Ákesі qyzyn kúıeýge tııýden bas tartqany úshіn óltіrіp tastady Qańǵybas adamnan qańǵybas ıttіń «jaǵdaıy jaqsy» «Toqal» aldym dep maqtanǵan jekpe-jek sheberі Taıron Výdlıdі rıngke shaqyrdy Klastastar qaıda: synyptasyn seks quldyqta ustaǵandardyń іsі ne bolyp jatyr? Fýtbolǵa 5 mlrd teńge bólіp, chempıon bolmaı-aq qoıdym: Nálіbaev halyqtyń oıyn dóp aıtty «Bіz – arab emespіz»: Nurlan ımam qalyńmalǵa qosyp máһrdі de alýǵa bolmaıtynyn aıtty Bazardan et alý – qorqynyshty: Atyraýda sіbіr jarasy anyqtaldy