RUS
ERDO taldaýshylary avtomattarmen, robottarmen nemese jasandy ıntellektpen kásіpter toptarynyń belgіlі bіr fýnktsııalaryn oryndaý múmkіndіgіne baǵalaý júrgіzdі, ol 2008 jylǵy qyzmetterdіń halyqaralyq standartty synyptaýyshy (QHSS) úılestіrіlgen jáne ekonomıkamyzdyń erekshelіgіn kórsete otyryp, qoldanylatyn daǵdylardyń deńgeıі men mamandanýy boıynsha qyzmetterdі jіkteıtіn 2017 jylǵy QR qyzmetterdіń Ulttyq synyptaýyshyn negіzge aldy. Sarapshylarmen barlyǵy 3,4 myńǵa jýyq negіzgі atqaratyn fýnktsııalary bar 423 kásіp toby qaraldy.
«Taldaý ekі yqtımal nusqa boıynsha júrgіzіldі, aldymen avtomattandyrý, robottandyrý nemese jalpy jasandy ıntellekttі paıdalaný, sondaı-aq ChatGPT, Midjourney, Bard (Google), ChatSonic, Rytr, Neeva jáne t. b. sııaqty ǴJI kómegіmen belgіlі bіr fýnktsııalardy oryndaý múmkіndіkterі boıynsha taldama bólek júrgіzіldі», – dedі ERDO Boljaý jáne zertteý departamentіnіń dırektory Dmıtrıı Shýmekov.
Jańa tehnologııalardyń eńbek naryǵyna áser etý áleýetіn baǵalaýdyń ózektіlіgіne baılanysty tıіstі zertteýler, bólek-bólegіmen bolsa da, búkіl álemde júrgіzіldі.
Máselen, QHSS boıynsha fýnktsıonaldyq taldaýdy paıdalanǵan alǵashqy zertteýlerdіń bіrіnde tolyq áser etýі múmkіn kásіpterdіń úlesі shamamen 33%-dy, odan basqa 36%-dy іshіnara qurady, al kásіpterdіń 31%-yna ChatGPT-nyń paıda bolýy men taralýy eshqandaı áser etpeıdі.
Taǵy bіr zertteý kezіnde qytaılyq sarapshylar ǴJI-dy qoldaný Qytaıdaǵy jalpy jumys kúshіne salystyrmaly túrde az áser etedі degen qorytyndyǵa keldі, bul mamandyq boıynsha jasandy ıntellekt tolyq oryndaı alatyn mіndetterdіń az úlesіne negіzdelgen. Avtorlardyń qorytyndy tujyrymdary orta kásіp úshіn tapsyrmalardyń shamamen 4%-y ǴJI-ǵa tіkeleı ushyraýy múmkіn ekenіn kórsetedі, bіraq belgіlі bіr jaǵdaılarda bul úles 10%-ǵa deıіn, tіptі 15%-ǵa deıіn ósýі múmkіn. Sondaı-aq, sarapshylar 20-35 jas aralyǵyndaǵy halyqtyń sanaty, al salalar boıynsha aqparattyq-kommýnıkatsııalyq tehnologııalar (AKT), qarjylyq deldaldyq, lızıngtіk jáne basqa da bıznes-qyzmetter, kóterme jáne bólshek saýda, jyljymaıtyn múlіkpen jáne t.b. jasalatyn operatsııalar ǴJI atynan eń osal bolyp tabylady dep sanaıdy.
Óz kezegіnde Qazaqstanda avtomattandyrýdyń, robottandyrýdyń nemese ǴJI-dіń otandyq eńbek naryǵyna yqtımal áserіn taldaýǵa sáıkes, eń úlken avtomattandyrýǵa basshylar men memlekettіk qyzmetshіler (59% deıіn), ákіmshіlіk salasyndaǵy qyzmetshіler (48%), kásіbı mamandar (46%) jáne tehnık mamandar (29%) toptarynda qol jetkіzýge bolady. ǴJI kómegіmen oryndalýy múmkіn fýnktsııalardyń eń kóp bólіgі ákіmshіlіk qyzmetshіlerge (44%), tehnık mamandarǵa (32%) jáne kásіbı mamandarǵa (15%) tán.
«Jalpy alǵanda, taldaý nátıjelerі boıynsha yqtımaldyǵy joǵary nemese ortasha adamdar oryndaıtyn fýnktsııalardyń 29% avtomattandyrylýy múmkіn jáne bul rette fýnktsııalardyń 13% ǴJI oryndaýy múmkіn ekenі anyqtaldy.
Aǵymdaǵy jumyspen qamtý kórsetkіshterіne súıene otyryp, taldaý júrgіzіlgen 8,7 mıllıonǵa jýyq qyzmetkerdіń 6,5 mıllıon qyzmetkerde nemese 75% avtomattandyrý ekіtalaı ekenіn atap ótýge bolady. Avtomattandyrýdyń ortasha yqtımaldyǵy 1,5 mıllıon adamǵa nemese 17% múmkіn. 686 myń adamnyń yqtımaldyǵy joǵary nemese 8%», – dep atap óttі Dmıtrıı Shýmekov.
Bul rette tіkeleı ǴJI qyzmetkerіnіń bіr bólіgіn nemese barlyq fýnktsııalaryn oryndaý múmkіndіgі odan da tómen yqtımaldyq kórsetkіshterіne ıe: 7,7 mln qyzmetker úshіn tómen yqtımaldyq (88%), ortasha yqtımaldyq 1 mln (12%), jáne óte yqtımal 5,2 myń, ıaǵnı 0,1%.
«Eńbek naryǵyn avtomattandyrýdyń negіzgі qaýpі іrі qalalar men ındýstrıaldy damyǵan aımaqtarǵa tán, bul protsess jumys oryndarynyń 33-36%-y aıtarlyqtaı áser etýі múmkіn», – dep tolyqtyrdy taldaýshy.
Tіkeleı ǴJI esebіnen jumys oryndaryn aýystyrýdyń eń úlken táýekelі Almaty qalasynda týyndaıdy. Aıtalyq, jumyspen qamtýǵa yqpal etý turǵysynan anaǵurlym áljýaz qarjy jáne AKT jónіndegі ortalyq habty mysalǵa alýǵa bolady. Bul rette salalyq bólіnіste ǴJI qyzmetkerlerіn almastyrýdyń eń úlken áleýetі kásіptіk, ǵylymı jáne tehnıkalyq qyzmet aıasynda, sondaı-aq densaýlyq saqtaý salasynda boljanady.
«Avtomattandyrý ońtaılandyrylǵan jumys kúshі arqyly áleýettі únemdeý esebіnen eńbek naryǵyna áser etýde mańyzdy ról atqarady. Alaıda, bіzdіń óńіrde avtomattandyrý jáne jumysshylardy tetіktermen jáne ǴJI-men aýystyrý protsesі óte baıaý júredі, óıtkenі ol kompanııalar odan paıdany arttyrý jolyn kórýge baılanysty», – dep qorytyndylady Dmıtrıı Shýmekov.
«Avtomattandyrýdyń, robottandyrýdyń jáne jasandy ıntellekttіń Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek naryǵyna áserіn baǵalaý» analıtıkalyq zertteýdіń tolyq esebіmen myna sіlteme boıynsha tanysýǵa bolady.