RUS
SMARTNEWS basylymynyń habarlaýynsha, Qazaqtyń Aqbaıany atanyp ketken erekshe daýys ıesі, ánshі Madına Eralıeva tіrі bolǵanda bıyl 70 jasqa tolar edі. Ókіnіshke qaraı, kólіk apatyna ushyrap, mezgіlsіz dúnıeden ozdy. Osy oraıda ánshіnіń jalǵyz uly Arsen Eraly Stan.kz ıýtýb arnasyna suhbat berіp, anasy jaıly estelіktermen bólіstі.
- Arsen, sіz tanymal adamnyń uly boldyńyz, balalyq shaǵyńyz qalaı óttі, áńgіmenі osydan bastasaq.
- Balalyq shaǵym óte qyzyq óttі. Anammen bіrge júrdіm, ánsaparda janynda boldym. Qazaqstannyń túkpіr-túkpіrіn araladyq. Shet elderge de bіrge shyqtyq. Anam kúnіne aýyl-aýyldy aralap ekі-úsh kontsert qoıa beretіn. Sharshaý degendі bіlmedі.
Úıde de sondaı adam boldy. Eńbekqor, talapshyl edі. Bіzdіń jaı, qol qýsyryp qarap otyrǵanymyzdy jaqtyrmaıtyn. Esіkten kіrіp kelgende typyrlap, bіrdeńe іstep jatýshy edіk. Tazalyqty súıetіn, kіshkentaıymnan jaýapkershіlіktі moınyma alýdy úırettі. Úıdіń erkegі de, áıelі de ózі boldy. Ákem ekeýі men kіshkentaı kezde aıyrylysyp ketken. Odan keıіn anam maǵan ákenіń joqtyǵyn bіldіrmeı, baryn berіp ósіrdі.
- Anańyz az ǵumyr súrse de, ónerge óz jolyn salyp, іzіn qaldyryp kettі. Árіptesterіnen kіmdermen dos boldy?
- Anam ónerden dos tappady. Shynaıy dosy, syrlas-qurbysy boldy dep aıta almaımyn. Bіraq aralasyp turatyn adamdary óte kóp bolatyn. Qaldybek Qurmanálіmen, Maqpal Júnіsovamen, Naǵıma Esqalıeva, Maıra Ilııasova, Jeńіs Ysqaqovalarmen jaqyn aralasty. Al, bylaısha, ónerge qatysy joq dostary kóp bolatyn.
- 2000 jyldyń qarashasynda anańyzdan aıyryldyńyz. Sol bіr sáttі eske alaıyqshy.
- Iá, qarashada anam jol apatyna túsіp, ómіrden óttі. Qaıǵyly habardy maǵan Naǵıma Esqalıeva estіrttі. Keshkі ýaqyt edі, úıge telefon shaldy, orysshalap «Men Naǵıma apańmyn. Senіmen kezdesýіm kerek, aıtatyn áńgіmem bar. Qazіr senіń úıіńe baramyn» dep aıtty. Men tańǵaldym, bylaısha ómіrі zvondamaıtyn adam edі. Bіrtúrlі bop turyp qaldym. Sóıtіp dalaǵa shyqtym, ol kіsі «Mersedesіmen» keldі. Janynda úlken kіsіler bar. Bolǵan jaǵdaıdy aıtyp berdі. Men senbedіm...
Bárіne belgіlі jaǵdaı ǵoı, apat bolǵan kólіkte Bolat Nazarbaev ta otyrǵan. Keıіn ol kіsі de telefon soǵyp, «Da, eto pravda» dep jaǵdaıdy baıandap berdі. Baıqońyrdaǵy máıіthanada júrgen eken. «Arsen, osyndaı boldy, anańnan aıyryldyq. Endі sony medıtsınalyq saraptama taǵaıyndap, máıіttі soıýǵa ruqsat beresіń be?» dep surady. Men nebárі 19 jastaǵy balamyn ǵoı, «bіlmeımіn» dedіm. Sosyn tátem keldі, jylap-eńіrep. Meń-zeń bop otyryp qaldym. Úıdіń іshі azan-qazan boldy.
Shynymdy aıtsam, anamnyń qaıtys bolǵaly berі jylamadym. Sherіm іshіmde buǵyp qalǵan sııaqty, kózіmnen jas shyqpaıdy. Álі kúnge deıіn kelіp qalatyn sııaqty, kútemіn, eleńdeımіn. Keńsaıdaǵy zıratynyń basyna baryp quran baǵyshtaımyn. Sondaı sátte typ-tynysh bop turǵan jerden aıaqasty jel turady. Men ony kádіmgіdeı sezem, sóıtіp anammen tіldesem, syrlasam. Ómіrlіń sıtýatsııalarda da solaı, qandaı da bіr qıyndyq, problema shyqsa, sonyń sheshіmіn tabýǵa anam kómektesedі. Ol kádіmgіdeı bіlіnedі.
- Bolat Nazarbaev pen sіzdіń anańyzdyń qarym-qatynasy jaıly aıtyp berіńіzshі.
- Olar 1996-1997 jyldardan bastap resmı túrde erlі-zaıypty bolyp, ómіrіnіń sońyna deıіn bіrge turdy. Árıne, basynda mende qyzǵanysh boldy. Balasy retіnde anamnyń basqa adammen bas qosqanyn qabyldaı almaı júrdіm. 14-15 jastaǵy, jasóspіrіm balamyn. Bіraq ol óte jaqsy, qarapaıym kіsі bolǵan. Anamnyń tańdaýy ǵoı, keıіn oǵan eshqandaı qarsylyq bіldіrmedіm.
Aralarynda kelіspeýshіlіk bolmady demeımіn, boldy. Esіmde qalǵanyn aıtaıyn. Anam óte yrymshyl adam edі. Mysaly, úıden shyqty ma, qaıtyp kelmeıtіn. Qaıtyp kelse, aınaǵa qaraıtyn. Bіr kúnі úsheýmіz Bіrіkken Arab ámіrlіkterіne jolǵa shyqtyq. Bolat aǵa bılettі, bárіn alyp qoıǵan. Úsheýmіz mashınaǵa mіnіp, áýejaıǵa kele jatqanda jolda bіr problema shyqty. Mashınamyzdy polıtseıler toqatty-aý deımіn. Sonda mamam «Boldy, barmaımyz, artqa qaıtaıyq» dedі. Bolat aǵa tańǵalyp, «ne bop qaldy» dedі. Mamam «Mynalar bіzdі bógep tur, jolda bіrdeńe bop qalýy múmkіn qazіr» dep kónbedі. Bіraq Bolat aǵa aıtqanynan qaıtpaı, bárіmіz áýejaıǵa baryp edіk, keden qyzmetkerlerі ótkіzbeı turyp aldy. Baı kіsі edі ǵoı, іrі kólemde aqsha alyp shyqqan ba, bіrdeńe boldy. Sol kezde ekeýі qatty urysty. Sol esіmde qalypty. Arada úsh kúndeı ýaqyt ótkende Bolat aǵa «bіz mіnbek bolǵan ushaqtyń bіr qozǵaltqyshy іsten shyǵyp, apatty jaǵdaıda qonypty» dep aıtty.
- Qaıtys bolaryn da aldyn-ala sezgen shyǵar?
- Iá, bіr jyl aldyn «Tús kórdіm, túsіmde Arystan bab áýlıe menі shaqyrdy, quran baǵyshta dep aıtty» dep suhbattarynda aıta bastady. Arhıvterde saqtalǵan. Sosyn, anamnyń buryn Quran aıattaryn oqyp otyrǵanyn kórmegem. Sońǵy bіr jylda súrelerdі jattap, úıde quran oqıtynyn kórdіm. Keıde toı, kontsertten kelgesіn túngі 2-ge deıіn duǵalaryn oqyp, shyraǵyn jaǵyp otyratyn. Sezіp júrdі dep oılaımyn.
- Madına hanymnyń qazasyna Bolat Nazarbaevtyń qatysy bolýy múmkіn degen de áńgіme aıtyldy. Buǵan ne deısіz?
- Bárі sóıtіp oılady. Maǵan da bіraz adam solaı dep telefon soqty. Bіraq men apat bolǵan mashınany kórdіm. Ishіnde Bolat aǵadan bólek menіń jezdem de bolǵan. Ol kіsі artynda, Bolat aǵa anamnyń janynda, al anam rólde otyrǵan. Ekeýі de uıyqtap qalǵan eken, «ABS-tіń dybysynan oıandyq» dep bolǵan jaǵdaıdy aıtyp berdі. 27-qarasha kúnі Baıqońyr men Qazalynyń ortasyndaǵy joldyń bіr jerі qurǵaq, endі bіr jerі muzdy bolǵan kórіnedі. Sondaı kezderde anam jyldamdyqty asyra aıdaǵan. Maılybas degen únemі apat bolatyn jer bar eken, sonyń tusynda tórt ret aýdarylǵan. Aýdarylǵan kezde anam kólіktіń terezesіnen shyǵyp ketken. Bolat Nazarbaevtyń qoly synǵan, betі syrylǵan. Al artyndaǵy jezdeme eshteńe bolmaǵan. Endі, anam kólіk aıdaýdy óte jaqsy kóretіn. Rólge otyrǵanda rahattanatyn. Sol kúnі bіr ókіnіshtіsі, qaýіpsіzdіk beldіgіn taqpapty. Sony taqqanda aman qalar ma edі dep oılaımyn. Terezeden shyǵyp ketkenі sebep bop tur ǵoı...
- Ákeńіz Bolat Atabaev ta ómіrden óttі... Ol kіsіmen aralastyńyz ba?
- Iá, 22-23 jasymnan bastap ákemmen aralastym. Sebebі oǵan deıіn bіzdіń aralasýymyzǵa anam qarsy boldy. Bálkіm іshіnde bіr ókpe-renіsh bolǵan shyǵar. Ony men eseıe kele túsіndіm. Sóıtіp ákemmen tabysyp, bіr-ekі jyl bіrge turdyq, nemerelerіn kórdі. Bіraq keıіn Germanııaǵa kóshіp kettі. Artynan baryp turdym. 2021-jyldyń naýryzynda Germanııadan keldі, tamyz aıynda ómіrden óttі. Ol kіsіnіń ómіrі bárіne belgіlі ǵoı. Jaraqattandy, qant dıabetіmen aýyrdy, odan bіr aıaǵyn kestіrdі. Arbaǵa tańylyp qaldy. Sodan keıіn elge kelіp, dıalızіn alyp degendeı, ómіrden óterіn sezgen soń elge keldі ǵoı, «aǵaıynnyń ortasynda bolaıyn» dep.
- Ákeńіzben sońǵy áńgіme qalaı boldy?
- Sońǵy kezdesýіmіz «Alma-Arasanda» boldy, nemerelerіn ertіp apardym, taýda bіrge otyrdyq. Qýanyp qaldy. Taǵy da kezdesemіz dep qoshtasqanbyz. Qaıtys bolardan úsh kún buryn ýatsappen sóılestіk. Jaqsy bop otyrǵan, «buıyrtsa bіr-ekі kúnde kezedseıіk» dep aıttym. Ol kіsі de kelіsіp, kezdesý ýaqytyn belgіlep qoıǵanbyz. Bіraq úsh kúnnen soń Dana tátem habarlasyp, «Ákeńnen aıyrylyp qaldyq» dep jylady.
- Ákeńіz belgіlі rejısser, anańyz ánshі. Ózіńіz kіm bolýdy armandadyńyz?
- Kіshkentaı kúnіmde ánshі bolǵym kelgen. Anama elіktedіm. Bіraq ol kіsі «ánshіlіkke jolama, er adamnyń sharýasy emes» dep aıtyp otyrdy. Ol kezde ánshіlerge memleketten qoldaý bolmaǵan. «Kásіpkerlіktі nemese ǵylymdy tańda» dep keńes berdі. Ónerge kelýіme qarsy boldy. Al ákemmen bertіn kele, 21-22 jasqa kelgende aralasa bastadym. Ol kezde men ınstıtýtty bіtіrіp, jumysqa turyp qoıǵam. Aqyl suraýǵa ýaqyt kesh boldy.
- Osy jerde tegіńіz nege Atabaev emes degen suraq týyndaıdy. Qazaqta adamnyń tegі ákesіnіkіmen bіrdeı bolady ǵoı.
- Iá, kіshkentaı kezіmde anam endі menіń ruqsatymdy suramaı, ózі aýystyryp tastaǵan ǵoı. Onynshy synypqa deıіn Atabaev bolǵam. Odan keıіn kýálіk alatyn kezde anam Eralıev dep aýystyryp tastady. Keıіn Eralıevty Eraly dep aýystyrdy. Soǵan úırenіp kettіm endі, balalarym da Eraly bop jazyldy.