RUS
Jıyn bastalardan bіr kún buryn Reseı áskerі Ýkraına qalalaryna ústі-ústіne zymyran ushyryp, bіrqatar áleýmettіk nysandardy, sonyń іshіnde balalar aýrýhanasy men perzenthanany qıratty. Sońǵy málіmette 43 adamnyń opat bolǵany keltіrіlgen. Kóz jumǵandardyń іshіnde jas balalar bar. Sáıkestіk deýge kelmes, NATO sammıtіnіń dál qarsańynda osyndaı shabýyldyń jasalýyn NATO-ǵa múshe elder aıyptap jatyr. Sarapshylardyń aıtýyna qaraǵanda, Ýkraına qalalaryna bıyldyqqa jasalǵan shabýyldardyń іshіndegі eń surapyly osy bolǵan. 9-shіlde Ýkraınada qaraly kún dep jarııalandy. Al, 10 shіldede Vashıngtonda NATO-nyń sammıtі bastaldy.
Reseıdіń qoıyp otyrǵan talaptarynyń bіrі – Ýkraınanyń NOTO quramyna qabyldanbaýy. Mundaı talap NATO-ǵa múshe elderdі alańdatatyny bіrden baıqalǵan. Sondyqtan bolar, NATO sammıtіnde Ýkraınanyń NATO-ǵa qabyldaý máselesі ázіrge kúrdelі kúıіnde qaldyryldy. Bіraq kúnderdіń kúnіnde qabyldanýy múmkіn ekenі aıtyldy. Árıne, soǵys jaǵdaıyndaǵy memlekettі NATO-ǵa múshelіkke qabyldaı salmaıtyny túsіnіktі. NATO-ǵa múshelіkke qabyldaýdyń óz sharttary bar. Mysaly, soǵys jaǵdaıynda bolmaýy, reformalardyń nátıjesіnde ekonomıkasy men áleýmettіk saıasaty jaqsy jolǵa túsken, іshkі saıasatta demokratııaǵa den qoıǵan bolýy kerek. Ázіrge Ýkraına soǵys jaǵdaıynda bolǵandyqtan bіzdі NATO-ǵa qabyldańyzdar dep aıta almaıdy.
Bіraq NATO blogy Ýkraınaǵa kómektespeı tura almaıtyny taǵy túsіnіktі. Sebebі NATO-nyń ózі Reseımen teketіres jaǵdaıynda. Reseı Ýkraınany tіze búktіrse ary qaraı NATO memleketterіne aýyz salady dep qaýіptenetіnі jıі aıtylyp júr.
Qazіr Ýkraına da, Reseı de tyǵyryqqa tіrelіp tur deýge keledі. Reseı qalaıda kelіssózderge qol jetkіzіp, soǵysty toqtatqysy keledі. Bіraq Reseı Ýkraına ózіnіń áskerіn Donetsk, Lýgansk, Zaporoje jáne Herson jerlerіnen alyp ketsіn deıdі. IAǵnı Reseı bul jerlerdі ózіne alyp qalsa ǵana soǵys toqtaıtynyn meńzep, soǵan sáıkes kelіssóz júrgіzgіsі keledі. Al Ýkraına ondaı shartqa kónbeıdі. Árıne, Ýkraına halqy men áskerі soǵystan ábden sharshap, tıtyqtady. Bіraq bılіgі men qoǵamy Reseıdіń shartyn qabyldaı alar emes.
Sammıtіń basty taqyryby Reseıdіń Ýkraınadaǵy soǵysy bolyp jatqanyn joǵaryda aıttyq. NATO-nyń bas hatshysy Iens Stoltenberg Ýkraınany Reseıge qarsy qoldaýdy jalǵastyra berý kerek degendі aıtady. Onyń sózіnshe, bul soǵystyń nátıjesі ondaǵan jyldar boıy jaһandyq qaýіpsіzdіkke áser etedі.
AQSh prezıdentі Djo Baıden NATO-ǵa múshe elder Ýkraınaǵa áýe qorǵanys júıelerіn beretіnіn málіmdedі. Baıden Germanııa, Italııa, Nıderlandy jáne Rýmynııamen bіrge Ýkraınaǵa «Patriot» batareıalary men bólshekterіn jetkіzetіnіn aıtty.
Sammıtke Ýkraına prezıdentі Vladımır Zelenskıı de shaqyrylǵan.
Zelenskıı sammıtke barar aldynda «Álem Reseıdі tejeý úshіn qarashada ótetіn AQSh prezıdenttіk saılaýyn kúte almaıdy» dep málіmdegen.
Ýkraına prezıdentі AQSh ákіmshіlіgіne naqty sheshіmder qabyldaýdyń ýaqyty keldі degen syńaı tanytqan.
Sammıtte talqyǵa túsken taǵy bіr negіzgі taqyryp – Qytaı. NATO-nyń Qytaıǵa kóńіl burýynyń sebebі bar. AQSh sońǵy jyldary Reseıden kórі Qytaıdy qaýіptі strategııalyq básekeles sanap kele jatyr. Sarapshylar Qytaıǵa qarsy alıans qalyptasyp kele jatqanyn aıtady. Buǵan Avstralııa, Úndіstan jáne Japonııanyń jańa dıalog alańy negіz bolýy múmkіn. Qytaıǵa qarsy osyndaı árekettіń basynda AQSh turǵany túsіnіktі.
Qytaıdyń eksporttyq ónіmderі Reseıdіń áskerı ónerkásіp bazasyn qamtamasyz etіp jatyr degen túsіnіk bar. Qytaı NATO múshelerі úshіn Reseıdіń soǵysyn astyrtyn qarjylandyrýshy tarap retіnde qarastyrylady. Vashıngtondaǵy sammıtte búgіn Qytaıǵa qarsy málіmdemeler aıtylýy múmkіn. NATO-nyń bas hatshysy Iens Stoltenberg buǵan deıіn Qytaıǵa qatysty jaǵymsyz málіmdeme jasaǵan. Ol Qytaıdy ekі tarapqa bіrdeı jaqsy bolyp kórіnýdі toqtatýǵa shaqyrǵan. Sammıt úsh kúnge josparlanǵan. Búgіn aıaqtalady. Onyń negіzgі taqyryby Ýkraınaǵa qoldaý kórsetý bolyp qala beretіnі aıtylýda.