RUS
Медицина мен жасанды интеллектінің ұштасуын және медицинаның қазіргі хәлін кардиолог, Jurek Syry медициналық орталығының негізін қалаушы - Нұрмұханова Айнұр Маратқызы тілшіге берген сұхбатында әңгімелеп берді.
- Сәлеметсіз бе, Айнұр ханым. Сізді бүгін сұхбатымда көріп отқаныма өте қуаныштымын.
- Сәлеметсіз Бе, Анеля. Біздің өңірдегі денсаулық сақтау мәселелері жайлы айтуға мүмкіндік бергеніңіз үшін алғыс білдіремін.
- Қазіргі уақытта сіздің аймағыңыздағы медициналық қызметтердің қолжетімділігін қалай бағалайсыз?
- Әрине, егер біз барлық Қазақстандағы аймақтарды салыстыратын болсақ, барлық қызметтердің қол жетімділігі 5 баллдан 3 немесе 4 балл. Бірақ нақты біздің өңірді алсақ, Астанада медициналық қызметтердің қолжетімділік жағдайы қанағаттанарлық емес деп есептеймін, мен мемлекеттік мекемелердегі медициналық қызметтер туралы нақты айтып отырмын.
Дереккөз: Утегенова Анеля
- Сіздің аймағыңыздағы сапалы медициналық қызметтерге қол жеткізуге кедергі келтіретін денсаулық сақтау саласында қандай негізгі проблемалар бар?
- Бірінші және негізгі мәселе - қаржыландыру мәселесі. Біз білетіндей, бізде денсаулық сақтау қалдық принципі бойынша қаржыландырылады. Дамыған елдермен салыстырғанда денсаулық сақтау мен білім беру барлық мәселелердің басында болуы керек. Себебі, менің ойымша, әрбір мемлекет салықты төлейтін, сол арқылы елді дамытып, өркендететін салауатты және білімді халыққа ие болудың пайдасын көреді. Екінші мәселе-мемлекеттік мекемелерде кәсіби кадрлардың жетіспеушілігі. Себебі көптеген медициналық мекемелерде тар мамандықтар жетіспейді. Яғни, кері оралсақ, бұл медициналық университеттердегі білім берудің қол жетімділігі мен еркіндігі мәселесі.
- Шалғайдағы және ауылдық жерлердегі тұрғындарға алғашқы медициналық көмектің қолжетімділігін қалай жақсартуға болады деп ойлайсыз?
- Менің білуімше, бізде, өкінішке орай, ауылдық жерлерде тұрғындардың медициналық қызметтерге қол жетімділігі өте нашар, мүлдем нашар деп айтуға болады. Тағы да қайталағым келеді бұл кадр тапшылығы мәселесі, бұл жақсы жабдықталған ауруханалардың болмауы. Сондықтан ауылдық жерлерге жас кадрларды тарту үшін мұны мемлекет, Қаржы министрлігі, Денсаулық сақтау министрлігі деңгейінде шешу қажет. Жоғары жалақымен, тұрғын үймен, әлеуметтік қамсыздандырумен тарту.
Дереккөз: Утегенова Анеля
- Сіздің аймағыңыздағы медициналық мекемелер қандай жағдайда? Олар жаңартулар мен жаңартуларды қажет ете ме?
- Егер біздің өңір, Астана қаласы туралы нақты айтатын болсақ, мен өзім пациент ретінде сол емханаларға барамын, сондықтан көптеген медициналық мекемелер қарапайым жөндеуді қажет ететінін көріп отырмын. Егер сіз дәретханаға барсаңыз да, бұл медициналық мекемені жөндеу үшін қаржыландыру қажет екенін бірден түсіне аласыз. Көптеген емханалар мен ауруханалар жаңартуды қажет етеді. Біз әлемдік медицинаға ілесуіміз керек, ал әлемдік медицина бір орында тұрмайды. Жақсы, сапалы құрылғыларды үнемі елімізге сатып алып отыруымыз қажет. Олар сараптамалық сапада болуы керек. Мысалы, ультрадыбыстық аппараттар, өйткені зерттеу сапасы оларға байланысты. Сондай-ақ, ұйым қызметкерлердің білімін жаңартуға, оларды әр конференцияға жіберуге, біліктілікті арттыруға, әлемдік медициналық трендтер мен жаңалықтарды бақылауға жауапты болуы керек.
- Мүмкіндігі шектеулі жандарға медициналық қызметтердің қолжетімділігін арттыруға бағытталған бағдарламалар немесе бастамалар бар ма?
- Маған бұл сұраққа жауап беру қиын. Мүмкін министрлік деңгейінде ол қандай да бір жолмен шешімін тауып, бұндай бағдарламалар бар шығар. Бірақ егер сіз біздің емханаларда/ауруханаларда осы мәселеге қатысты ұйымдастыруды қарасаңыз, онда барлық мекемелерде элементарлы пандус жоқтығын байқай аласыз.
- Сіздің аймағыңыздағы медициналық персоналдың дайындық деңгейі мен кәсіби өсуін қалай бағалайсыз?
- Жалпы бізде сауатты дәрігерлер бар. Үнемі оқытылады, біліктілігін арттырады. Бірақ тағы да бәрі қаржылық мәселелерге байланысты. Дәрігерлердің жалақысы төмен. Сондықтан олар жергілікті деңгейде білім алуға мәжбүр. Олар шетелге шығып, тәжірибе алмасса жақсы болар еді. Егер жалақы мұрсат етсе, онда басқа елдерде біліктілікті арттыру жақсы болар еді. Ондай елімізде мүлдем жоқ демеймін, бірақ мүлдем аз.
- Сіздің аймағыңыздағы денсаулық сақтаудың сапасы мен қолжетімділігін қандай технологиялар мен инновациялар айтарлықтай жақсарта алады деп ойлайсыз?
- Менің ойымша, технологиялардың бірі - теле-медицина. Интернеттегі дәрігердің аймақтар, қалалар, елдер арасындағы байланысы. Болашақта оны дамыту керек деп ойлаймын. Теле-медицина алықаралық болуы керек, тәжірибе алу үшін, онлайн кез-келген әрекет үшін. Роботтық техниканы көбірек енгізу операциялық бөлмелерде әсіресе керемет болатыны сөзсіз. Көптеген микроскопиялық операцияны роботтар жүргізеді, Қазақстанда да осындай технологиялардың көп болуы керемет болар еді. Шет елдерде де түрлі техникалық аппараттарға ЖИ белсенді енгізіле бастады. Болашақта КТ, МРТ жасайтын аспаптық диагностикада дәрігерлерде қажеттілік болмауы мүмкін.
СҰХБАТТАСҚАН: УТЕГЕНОВА АНЕЛЯ