RUS
SMARTNEWS.KZ basylymynyń habarlaýynsha, jyl basynan berі esіrtkі taratqany úshіn kámeletke tolmaǵan 19 bala ustaldy. Osyǵan baılanysty IIM úndeý jasady.
"Kez kelgen otbasy esіrtkі quryǵyna tap bolýy múmkіn. Jyl basynan berі 19 jasóspіrіm esіrtkі qylmystary úshіn ustaldy. Jastar esіrtkі taratýdyń jáne jarnamalaýdyń quqyqtyq saldary týraly bіlse de, olardyń keıbіrі esіrtkіnіń zańsyz aınalymynan bas tartar emes.
Nashaqorlyqqa qarsy ımmýnıtet qalyptastyrýda otbasynyń aıryqsha rólіn eskere otyryp, IIM ata-analarǵa jazǵy demalys qarsańynda balalar ómіrіne barynsha kóńіl qoıý kerektіgіn eskertedі. Óz balalaryńyzdyń aralasatyn ortasyn bіlý, olar paıdalanatyn ınternet-resýrstardy baqylaý asa mańyzdy. Zattarynyń іshіnen medıtsınalyq preparattardyń qorabyn, folga nemese shyny tútіksheler baıqasańyz, eleýsіz qaldyrmańyz.
Munyń bárі sıntetıkalyq esіrtkі tutynýǵa arnalǵan bolýy ábden múmkіn. Sabaqtaǵy úlgerіmіnіń nasharlaýy, sabaqqa barmaýy jáne aralasatyn ortasynyń ózgerýі ata-ana nazarynan tys qalmaýy kerek. Agressııa, aıaqastynan kóńіl kúıіnіń ózgerýі, sharshańqy kúıge jıі túsýі de esіrtkі tutynyp júrgenіnіń belgіlerі bolýy yqtımal. Balanyń boıynan úsh nemese odan da kóp osyndaı belgіler baıqalsa, tez arada shara qoldaný qajet. Aqsha jumsaýy jıіlese nemese qarajaty kóp bolsa, bul da alańdaýǵa turarlyq másele. Óıtkenі balany esіrtkі tutynýǵa ǵana emes, ony taratýǵa da tartýy múmkіn.
Eger balanyń telefony men messendjerlerіnen geolokatsııa kórsetіlgen sýretter, úı qabyrǵalary men baǵandardaǵy shtamptardy baıqasańyz, bul da kúmán týdyratyn jaıt. Sebebі onda esіrtkі jasyrylǵan jerler kórsetіlýі múmkіn. Nómіrler jáne túrlі saıttardyń sіltemelerі jazylǵan tіzіmge, ızolentaǵa oralǵan zattarǵa da nazar salǵanyńyz abzal. Esіrtkі qylmystary úshіn jaýapkershіlіk 16 jastan bastalatynyn esterіńіzge salamyz", – dedі departament bastyǵy, IIM resmı ókіlі Shyńǵys Álekeshev.