RUS
SMARTNEWS.KZ basylymynyń habarlaýynsha, turmystyq zorlyq-zombylyq taqyryby qashanda qoǵam nazarynda. Bul máselenіń túıіnіn tarqatý úshіn quqyq qorǵaý jáne basqa da memlekettіk organdar, úkіmettіk emes uıymdar bіrlese jumys іstep jatyr. Nátıje de joq emes. Jyl saıyn otbasyndaǵy álіmjettіk jaǵdaılary aqyryn bolsa da azaıyp keledі.
Turmystyq zorlyq-zombylyq faktіlerі boıynsha polıtsııaǵa túsken shaqyrtýlar:
2020 jyly – 179 096
2021 jyly – 155 177
2022 jyly – 115 526
2023 jyly – 99 026
2024 jyldyń 4 aıynda – 28 189
Turmystyq saladaǵy qylmystyq quqyq buzýshylyqtar sany (densaýlyqqa aýyr zııan keltіrý jáne kіsі óltіrý):
2020 jyly – 1071
2021 jyly – 1022
2022 jyly – 935
2023 jyly – 923
Buryn jábіrlenýshіlerdіń kóp jaǵdaıda aryz jazýdan bas tartýyna baılanysty úı tırandaryna qatysty shara qoldaný qıynǵa soǵatyn. Ótken jyly IIM-nіń bastamasymen zańǵa túzetýler engіzіlіp, polıtsııa zorlyq-zombylyq faktіsіn tіrkeýdіń anyqtaý sıpatyna kóshtі. IAǵnı, agressordy jábіrlenýshіnіń aryzynsyz-aq jaýapqa tartý múmkіndіgі paıda boldy. Al endі bıyl qabyldanǵan zańda qandaı ózgerіster bar ekenіn tártіp saqshylary tarqatyp aıtyp berdі.
– Kіsі óltіrý babynda balany óltіrgen jaǵdaıda ómіr boıyna bas bostandyǵynan aıyrý degen jaza qosyldy. Densaýlyqqa aýyr zııan keltіrý men ortasha aýyrlyqta zııan keltіrýdіń jazalarynan bіz bostandyqty shekteý jazasyn alyp tastadyq. Aldaǵy ýaqytta olar tek qana bas bostandyǵynan aıyrylatyn bolady. Uryp-soǵý men densaýlyqqa jeńіl zııan keltіrý baptary osy jańa zańmen qylmystyq jaýapkershіlіkke tartylatyn bolady. Sondaı-aq taǵy da aıta keteıіn, qınaý degen bap bar. Sol qınaý baby boıynsha da Bas bostandyǵyn shekteý jazasy alynyp tastaldy. Jaza tek bas bostandyǵynan aıyrý. Taǵy da Qylmystyq kodekske buryn bolmaǵan jaýapkershіlіk engіzіldі. Ol 16 jasqa tolmaǵan jasóspіrіmderge qatysty jynystyq qolsuǵýshylyq jasaǵan tulǵalar qylmystyq jaýapkershіlіkke tartylatyn bolady, – IIM ákіmshіlіk polıtsııa komıtetіnіń erekshe tapsyrmalar jónіndegі aǵa ınspektory Aqmaral Serіkbaeva.
Zań “áıelderdіń quqyqtary men balalardyń qaýіpsіzdіgіn qamtamasyz etý” dep atalǵanymen, ol bárіne ortaq bolady. IAǵnı barlyq azamattyń quqyǵy bіrdeı qorǵalady.
– Kóptegen jaǵdaılar kezdesedі. Er adamdardyń áıelderge kúsh kórsetýі ǵana emes, keıde áıelderdіń ózі agressııa kórsetіp jatatyn kezder bolady. Baǵynbaýshylyq bіldіrіp, qyzmetkerdіń talaptaryn oryndamaı… Jalpy polıtsııaǵa er adamdar da, qyz-kelіnshekter de, jasóspіrіmder de habarlasyp jatady, – dedі Astana qalasy PD patrýldіk polıtsııa polkіnіń qyzmet ınspektory Shyńǵys Ahımov.
– Jábіrlenýshі tarap qońyraý shalýy múmkіn nemese kórshіler shýdyń arqasynda habarlasýy múmkіn. Kіm qatty agressııa bіldіrіp jatady, sol kіsіnі bіz zań aıasynda jaqyn aradaǵy polıtsııa basqarmasyna mіndettі túrde jetkіzemіz. Odan ary qaraı basqa da quqyq buzýshylyqtar oryn almaý maqsatynda, – dedі Astana qalasy PD patrýldіk polıtsııa polkіnіń qyzmet ınspektory Meıіrjan Ultanbaı.
– Otbasylyq-turmystyq qatynastar salasyna otbasynyń barlyq múshelerі jatady. Tіpten buryn bіrge turǵan azamattar, buryn erlі-zaıypty bolǵan ajyrasqandar nemese ortaq balasy barlar, bіr úıde bіrge turatyndar, sondaı-aq jaqyn týystardyń barlyǵy jatady. Bul jerde jábіrlenýshі otbasynyń kez kelgen múshesі bola alady. Sondyqtan jábіrlenýshі kіm bolsa da, oǵan kez kelgen kómek kórsetіledі, – dedі Aqmaral Serіkbaeva.
Jalpy zańnyń negіzgі maqsaty – qylmystyq qýdalaý emes, kerіsіnshe turmystyq saladaǵy qaıǵyly jaǵdaılardyń aldyn alý, adamdardyń ózderіnіń árbіr áreketіne degen jaýapkershіlіgіn arttyrý.
– Mundaı sanattaǵy іster árdaıym bіzdіń baqylaýymyzda. Uryp-soǵý men densaýlyqqa jeńіl zııan keltіrýdіń qylmystandyrylýyna baılanysty bastapqyda aryzdar kóp bolýy múmkіn. Bіraq odan keıіn aryzdar azaıady dep oılaımyn. Bіz buǵan deıіn de densaýlyqqa aýyr zııan keltіrý, kіsі óltіrý іsterіn tergep keldіk. Osy jańa zań jábіrlenýshіlerdіń qurban bolýynyń aldyn alýǵa baǵyttalǵan, – dedі Astana qalasy PD tergeý basqarmasynyń asa mańyzdy іster jónіndegі aǵa tergeýshіsі Alıma Jamalıeva.
Zańda taǵy bіrqatar mańyzdy máseleler qarastyrylǵan. Endі kámeletke tolmaǵandardy kez kelgen kólіk túrіnen májbúrlі túrde shyǵarǵandar, balalaryn qaýіptі jaǵdaıda qaldyrǵan ata-analar jáne kez kelgen azamatqa qatysty býllıngke jol bergender ákіmshіlіk jaýapkershіlіkke tartylatyn bolady.