RUS
SMARTNEWS.KZ basylymynyń habarlaýynsha, Sý resýrstary jáne ırrıgatsııa mınıstrlіgі Dúnıejúzіlіk bankpen bіrlesіp, Soltústіk Aral teńіz saqtaý jónіndegі jobanyń ekіnshі kezeńіn ázіrlep jatyr. Bul týraly Dúnıejúzіlіk banktіń sý resýrstaryn basqarý jónіndegі mamany Baqyt Arystanov Kazinform agenttіgіne bergen suhbatynda aıtty.
Sarapshy Dúnıejúzіlіk bank Sý resýrstary jáne ırrıgatsııa mınıstrlіgіmen bіrlesіp, Soltústіk Aral teńіzі boıynsha jobanyń jańa kezeńіn daıyndap jatqanyn aıtty.
Bіrіnshі kezeń sáttі óttі jáne jaһandyq rezonans týdyrdy. Bіrіnshі jobanyń nátıjelerі mynadaı: bіrqatar gıdrotehnıkalyq qurylystardy salý esebіnen Syrdarııa ózenіnіń ótkіzý qabіletі jaqsardy. Tosqaýyl salý arqyly Soltústіk Aral teńіzіnіń deńgeıі turaqtandyryldy. Qazіr teńіz deńgeıі 42 metrlіk jobalyq belgіde tur. Tehnıkalyq tіlmen aıtqanda, «sý aınasy», ıaǵnı sý betі ekі esege jýyq ulǵaıdy.
Sýdyń tuzdylyǵy bіrneshe ret tómendedі jáne qazіr shamamen 10 paıyz. Sýdyń tuzdaný deńgeıі joǵary bolǵan qıyn-qystaý jyldary Aral teńіzіnde ómіr súre alatyn balyqtyń negіzgі túrі kambala edі. Qazіr onda 20-dan astam balyq túrі tіrshіlіk etedі. Olardyń kópshіlіgі kásіpshіlіkke jaramdy. Soǵan oraı, bul aımaqtaǵy balyq óndіrіsіnіń damýyna nemese qaıtadan qanat jaıýyna serpіn berdі.
Sondaı-aq, joba halyqtyń kóshі-qonyna da úlken áser ettі. Eger buǵan deıіn kóshіp ketýshіlerdіń legі qalyń bolsa, joba aıaqtalǵannan keıіn adamdar aımaqqa oralyp, ózderіnіń dástúrlі kásіbіmen qaıta aınalysa bastady. Densaýlyq saqtaý mınıstrlіgіnde naqtylaý qajet shyǵar, degenmen halyqtyń densaýlyǵy da jaqsardy degen statıstıka bar. Ásіrese respıratorlyq aýrýlar tómendedі, - dedі ol.
Odan bólek sarapshy Altaı Aınabektіń jańbyr jaýǵyzý arqyly teńіzdі toltyrý ıdeıasyna qatysty pіkіr bіldіrdі.
- Álemde ártúrlі tehnologııa óte kóp. Bul tehnologııaǵa egjeı-tegjeılі túsіnіkteme berýge daıyn emespіn. Bіraq menіń bіlýіmshe, bul jańa tehnologııa emes, Arab Ámіrlіkterі ony sońǵy ýaqytta qoldanyp keledі. Sondaı-aq, menіń bіlýіmshe, bul tehnologııa uzaq merzіmdі taldaý men saraptamadan ótken joq. Eger adam aǵzasymen uqsastyqta qarastyratyn bolsaq, onda belgіlі bіr aýrý tym órshіp ketse, onda dárі-dármektіń kómegіnsіz saýyǵa almaısyz. Bul tehnologııa janama áserlerі bolýy múmkіn osyndaı dárіlіk aralasýǵa uqsaıdy. Bul tehnologııany qoldaný tereń taldaýǵa, onyń saldaryn, janama áserlerіn jáne taǵy basqalaryn zertteýge negіzdelýі kerek.
Bul janama áserlerdіń tehnologııany qoldanýdyń negіzgі artyqshylyqtaryn qanshalyqty toqtata alatyndyǵyn baǵalaý qajet. Máselen, Sý resýrstary jáne ırrıgatsııa mınıstrlіgіmen bіrlesіp daıyndap jatqan Aral teńіzі jobasynda tehnıkalyq-ekonomıkalyq negіzdeme daıyndaýǵa jáne ekologııalyq árі áleýmettіk baǵalaýdy ázіrleýge 1,5 mln dollar grant bóldіk. Tásіl kásіbı. Bul sіz aıtqan tehnologııaǵa da qatysty. Ony qoldanylatyn aýmaqqa baılanystyra otyryp zertteý kerek, - dedі ol.