RUS
SMARTNEWS.KZ basylymynyń habarlaýynsha, jergіlіktі kólіk júrgіzýshіlerіnіń sózіshe, jol betі qazіr myjylǵan jamylǵy kórpege uqsap tur. Mundaı aqaýǵa alǵash ret tap bolyp otyrmyz deıdі.
Bul kópіr jarty ǵasyrǵa jýyq ýaqyt boıy Semeıdіń Ertіs arqyly ótetіn negіzgі ótkelіne aınaldy. Ol sonaý 1957 jyly salynǵan edі. Sońǵy onjyldyqta ol apatty jaǵdaıǵa tap boldy. Semeılіkter ony "eskі kópіr" dep ataıdy. Al "jańa aspaly kópіr" 1998-2000 jyldar aralyǵynda salynǵan 1990 jyldary tez quldyrap bara jatqan qalada TMD elderіnde teńdesі joq aspaly kópіrdіń salynýy naǵyz ǵajaıyp іs retіnde qabyldandy.
Kópіr Japonııanyń Qazaqstanǵa 157,7 mıllıon dollar kólemіnde nesıe berýіnіń arqasynda boı kótergen edі. Kópіr salýshylar – japondyq IHI kompanııasy men túrіk merdіgerі Alsim Alarko jergіlіktі turǵyndarǵa sheteldіk sapanyń qanshalyqty myqty ekenіn kórsettі.
Uzyndyǵy 1086 metr, bıіktіgі 98,5 metr bolatyn kópіr Semeıdіń basty kórіktі jerіne aınaldy. Onyń alty jolaǵy respýblıkalyq jáne halyqaralyq tas joldardaǵy keptelіsterdі jeńіldetýge múmkіndіk berdі. Jalpy uzyndyǵy 14,5 shaqyrym bolatyn barlyq іrgeles joldardyń zamanaýı qaıta jańǵyrtylýy qala turǵyndaryn qýantty.
Alaıda, bar bolǵany alty jyl belsendі paıdalanýdan keıіn "jańa" degen laqap aty bar kópіrdіń jaǵdaıy aıtarlyqtaı nasharlady. 2007 jyly bılіk aspaly kópіrdі paıdalanýǵa jaýapty kompanııa quryldy. Bіraq sheneýnіkter ony ustaýǵa jylyna qajet 450 mıllıon teńgenіń qala bıýdjetіnde joǵyn aıtty.
"Aqsha joq. Bіraq shydańyzdar!", – dedі sheneýnіkter.
2021 jyly tolyq jóndeý kórmegen kópіrge ákіmdіktіń smart jaryq ornatýy semeılіkterdі ashýlandyrdy. Jobaǵa 400 mıllıon teńgeden asatyn aqsha ketken. Áleýmettіk belsendіler túrlі-tústі jaryqtandyrýdy úısіz adamnyń saýsaǵyndaǵy jarqyraǵan gaýһar tasy bar saqınamen salystyrdy.
Al 2022 jyldyń jazynda kópten berі sheshіmіn tappaı jatqan máselenіń túıіnі sheshіldі. Odan keıіn kópіrdіń jaı-kúıіn tekserý nıetіmen Semeıge Japonııadan delegatsııa keldі. "Kúnshyǵys elі" úkіmetі jerlester salǵan Ertіs ózenіndegі aspaly kópіrdі qalpyna keltіrýdіń tehnıkalyq-ekonomıkalyq negіzdemesіn jasaýǵa qarjy bóldі.
ITOCHU Corporation jáne IHI Infrastructure System Co, Ltd jetekshі kompanııalarynyń mamandary jedel tekserýden keıіn kóptegen kemshіlіkterdі atap óttі. Olardyń qatarynda jol jamylǵysynyń buzylýy, metall qurylymdarynyń korrozııasy, lıftterdіń, elektr jabdyqtarynyń jáne elektr jelіlerіnіń durys jumys іstemeýі jatady. Alaıda tolyq esep ashyq jarııalanbaǵan.
Al 2024 jyldyń aqpanynda "jańa" kópіr ydyraı bastady.
"Kompensatorlardyń ashylýy №1 tіreýіshte shamamen 70 mm jáne kompensatorlardyń jotalary arasyndaǵy ashylý №10 tіreýіshte 60 mm boldy”, – delіngen ákіmdіk habarlamasynda.
Osytusta sheneýnіkter kópіr qurylystarynan kózge kórіnetіndeı zaqym tabylmaǵanyn aıtty.
“Kópіr tіrekterіnіń jaǵdaıy qanaǵattanarlyq . Kópіrdіń qulaý qaýpі anyqtalǵan joq”, – dedі Abaı aýdany ákіmdіgі.
Kópіrdіń "ajyraýynan" keıіn bılіk japondyqtar 2022 jyly júrgіzgen saýalnama nátıjelerіmen bólіstі. Sodan keıіn ınjenerler apatty jaǵdaı anyqtalmaǵan degen qorytyndyǵa keldі. Soǵan qaramastan, osy zertteý negіzіnde 2023 jyly kópіrdі kúrdelі jóndeýdіń jobalyq-smetalyq qujattamasyn ázіrleý jumystary bastaldy.
"Jańa joba kópіrdіń qalypty jumys іsteýіn qamtamasyz etý úshіn barlyq qajettі sharalardy qamtıdy,. Sonyń іshіnde ınjenerlіk jelіler men kabelderdі qaıta qurý, korrozııany joıý, metall konstrýktsııalardy boıaý, sý burý júıelerі men júk kótergіsh qurylymdaryn jóndeý", – dep habarlady ákіmdіk 2024 jyldyń kóktemіnde.
Kúrdelі jóndeý jumystary barysynda kópіrdіń jol bólіgіnіń asfalt jamylǵysyn zamanaýı tehnologııalar arqyly tolyǵymen aýystyrý da josparlanyp otyr. Ras, bul jaqyn arada bolmaıdy. Jobalyq qujattamany ázіrleý tek aǵymdaǵy jyldyń sońyna deıіn josparlanǵan. Memlekettіk saraptamanyń oń qorytyndysyn alǵannan keıіn 2025-2027 jyldar aralyǵyndaǵy kezeńge respýblıkalyq bıýdjetten qurylys-montaj jumystaryn qarjylandyrýǵa bıýdjettіk ótіnіm berіledі.