RUS
SMARTNEWS.KZ basylymynyń habarlaýynsha, Astanada shapan men taqııa kıіp pyshaq ustap, meshіtte jıyrma shaqty polıtseılerge qarsylasqan azamattyń týystary kómek suraıdy. Aıtýlarynsha shızofrenııa dıagnozy qoıylǵan 36 jastaǵy Taýbajan Ýathan aýyrǵan kezde osyndaı keıіpte júredі. Alaıda adamdarǵa zııanyn tıgіzbeıdі eken. Aýrý adamǵa jabylǵan polıtseılerdіń áreketіne narazy bolǵan Taýbajannyń týystary ony ýaqytsha ustaý ızolıatorynan shyǵaryp, aýrýhanaǵa jatqyzýyn suraıdy. Anasy, jubaıy men іnіsі er adamnyń bul aýrýǵa qashan, qalaı shaldyqqanyn jáne oqıǵanyń anyq-qanyǵyn túsіndіrіp berdі. Bul týraly “Kóremіz” baǵdarlamasy jazdy.
Taýbajan Ýathan Mońǵolııanyń Qobda qalasynda týǵan. Onyń otbasy Qaraǵandy oblysy Temіrtaý qalasyna 1992 jyly kóshіp kelgen. Ekі balanyń ákesіne F20 paranoıalyq shızofrenııa dıagnozy qoıylǵan. Al 2024 jyly Taýbajanǵa 2-top múgedektіgі bar anyqtama berіlgen.
Oqıǵa 2 qyrkúıek kúnі Astanada boldy. Ústіne shapan, basyna taqııa kıіp, aınalasyndaǵylarǵa pyshaq sermegen Taýbajan Ýathan quqyq qorǵaý organdarynyń qyzmetkerlerіnen qashyp qutylmaq bolǵan. Alaıda artynan qalamaǵandardan aryla almaıtynyn túsіngende meshіtke tyǵylýdy sheshken. Ony 20-ǵa jýyq polıtsııa qyzmetkerі qorshap, oryndyq laqtyrǵanda 36 jastaǵy azamattyń qabaǵy jarylyp, basy qan josa bolǵan. Osylaısha ony ýaqytsha ustaý ızolıatoryna qamap tastaǵan.
“Ekі ulym bar. Sonyń bіrі Taýbajan. Ol 2006 jyldan berі 18 jasynan bastap tіrkeýde turady. Aýyrǵan kezіnde shapany men taqııasyn kıіp alyp kóp sóıleıdі. Artyq sózder aıtyp, poezııa kóp oqyp, ártúrlі foto jіberedі. Sosyn kezde tamaq іshpeı aryqtaı bastaıdy. Bіz bіrden túsіnіp mundaı kezde polıtsııa shaqyramyz. Al ol sony bіlіp qoryqqanynan pyshaq ustaıdy. Jalpy aýrýy qozǵanda pyshaqty orap, orap qaltasyna salyp júredі. Bіraq eshkіmge zııany joq. Polıtsııadan qorqady. Aparyp jatqyzǵanda ura ma, bіlmeımіn. Balam aýrýhanadan shyǵyp, saýyqqan kezіnde shapanyn kımeı qalady. Aýrý kóktem men kúzde qozady”, – dedі anasy Aqqaısha Alhaı.
Taýbajannyń anasy Astanada meshіtte bolǵan oqıǵadan keıіn ulyn qatty ýaıymdaıtynyn aıtady.
“Bul adam qashyp kele jatyr. Shapan kıgen adamnyń aýrý ekenіn bіledі ǵoı. Saý adam olaı júrmeıdі. Ony ústelmen urǵylap jatýy durys pa? Ne úshіn urdy balamdy. Ol aýrý bala, moınynda árqashan sómke bolatyn. Sonyń іshіne qaǵazyn salyp júretіn. Qaǵazy da joǵalǵan. Neden bolǵanyn bіlmeımіn. Qazіr ol ızolıatorda”, – dep qosty ol.
Taýbajan jubaıy Gúljaına Ishanmen 6 jyl buryn shańyraq kótergen. Olardyń ekі qyzy bar.
“Sóz salarda aýrýy týraly bіlmedіm. Otbasyn qurǵannan keıіn baryp estіdіm. Otbasylyq ómіrіmіzde bárі jaqsy. Bіr aı jazylyp shyǵady. Kelgen soń balalaryna qaraılap jumysqa kіredі. Balalaryna qajettі zattaryn alyp beredі. Maǵan qol kótermeıdі. Balalary bolǵasyn urysyp, aıǵaılamaıdy da. Sol kúnі ata-anasy mán-jaıdy habarlasyp túsіndіrdі. Aýyryp júrgenіn, aýrýhanaǵa túsetіnіn aıtty. Sosyn polıtsııadan ekі adam shamalary jetpese tórt adam keledі. Sol kіsіler aýrýhanaǵa aparyp jatqyzady. 8 tamyzda úıden ketіp qaldy. Aýyrǵan kezde solaı úıde kóp bolmaıdy. Tórt polıtseıge kıіnіp shyǵamyn dep syrtta kútkіzіp qoıyp, sol kezde ózі terezeden shyǵyp qashyp ketken”, – dedі jubaıy Gúljaına.
Taýbajannyń іnіsі onyń stýdent kezіnde jumys іstep júrgen shaǵynda basynan qatty soqqy alyp osyndaı aýrýǵa shaldyqqanyn aıtady. Saparbek Ýathan osy tusta polıtseılerdіń áreketіne narazylyǵyn bіldіrdі.
“Aldap, jaımen sóılesýge de bolatyn edі. Bіraq meshіttіń іshіnde polıtseıler osyndaı áreket jasaǵan. Bіrіnshі vıdeoda ol jaımen jaýap berіp, polıtseılermen sóılesken. Ekіnshіsіnde basy qan-qan bolyp pyshaqpen tur. Demek ol óz-ózіn qorǵap turǵany. Polıtseılerden qoryqqandyqtan pyshaq salyp júredі aýyrǵan kezіnde. Saý kezіnde de, aýrý kezіnde de adamǵa zııany joq”, – dedі іnіsі Saparbek Ýathan.
Al psıholog bolsa bul qubylystyń dıagnozy bar adam úshіn qalypty jaǵdaı ekenіn túsіndіrdі.
“Paranoıalyq shızofrenııada adamda ulylyq sezіmі, ózіn qudіrettіmіn dep sezіnedі. Ózіn kúshtіmіn dep sezіnіp sondaı áreket jasaıdy. Galıýtsınatsııa ózdіgіmen júredі. Shapan kıіp, taqııamen obrazdy qalyptastyryp alǵan. Bul jerde qatelіk adamdar 102 emes 103 nemese 109 shaqyrý kerek edі“, – dedі psıhoterapevt Sanjar Tursynmetov.
Polıtseıler oqıǵa saldarynan polıtsııa qyzmetkerіnіń bіrіne dene jaraqaty kelgenіn jetkіzdі.
“Bılіk ókіlіne dene jaraqatyn salý boıynsha. Tergeý júrgіzіlýde, ary qaraı saraptamaǵa jasalyp, aýrýhanaǵa májbúrlі jatqyzý nemese zańmen jazalaý qarastyrylady”, – dedі vedomstvo.
Taýbajannyń jaqyndary ony ýaqytsha ustaý ızolıatorynan shyǵaryp, aýrýhanaǵa jatqyzýyn suraıdy.