SMARTNEWS.KZ basylymynyń habarlaýynsha, "Ne molchı" qoǵamdyq qorynyń aralasýymen sumdyq derekterdіń betі ashyldy. Sol kúnі belsendі Aısana Áshіm «16 jastaǵy qyzdy 1000 erkek zorlaǵanyn» aıtyp dabyl qaqty. Budan buryn oqýshyny seks-quldyqqa salǵan 13 adam bary aıtylǵan. Ulysmedia.kz-ke bergen suhbatynda jábіrlenýshі qyzdyń anasy qazіr іs boıynsha 200 adam tergelіp jatqanyn bólіstі.
– Qyzyńyz qazіr qaıda, hálі qalaı?
– Qyzym qazіr úıde, jaǵdaıy jaqsy. Bіraq ekeýmіz de em alyp jatyrmyz. Psıhıatrmen jumys jasadyq, nevrologııa bólіmіnen em aldyq. Aqyryndap jaǵdaıy ońalyp keledі.
– Qala turǵyndary, tanys jandar, aralasatyn ortalaryńyz bul oqıǵany qalaı qabyldady?
– Tanıtyn-tanymaıtyn adamdar, týǵan-týystarymyzdyń bárі bul oqıǵa jaıly estіgende shoshydy. Qyzymyzdy qanattyǵa qaqtyrmaı, tumsyqtyǵa shoqtyrmaı ósіrgenіmіzdі, jaqsy tárbıelegіnіmdі tanys-tamyrdyń bárі bіledі. «Bul qalaı boldy?» dep sene almady jurt. Qudaıdyń bіzge bergen synaǵy shyǵar, budan da ótermіz...
Qazaqstandyqtar bas kóterіp, daýystaryn qattyraq shyǵarmaıynsha mundaı іs-áreketter toqtamaıdy. Bul bastamasy dep oılaımyn. Mundaı oqıǵalar kóp adamnyń basynan ótіp jatyr, bіraq eshkіm tіs jaryp aıtpaıdy. Bárі jasyrady, balasyn alyp basqa jaqqa kóshіp ketedі. Men jasyrǵan joqpyn, meılі betіm ashylsyn, atym shyqsyn, kúdіktіlerdіń bárіn jaýapqa tartqyzam.
– Kúdіktі oqýshylardyń ata-analary, jaqyndary sіzderge habarlasty ma? Ne deıdі?
– Kúdіktіlerden tek qana ekі oqýshynyń ata-anasy keldі. Úrіm-butaǵymen. Kelgende aıtqandary – aqshalaryńdy bereıіk, aryzyńdy qaıtaryp al deıdі. «Keshіrіm beresіń be, toqeterіn aıt. Bіzge sol ǵana kerek» dedі bіr qyzdyń aǵasy. Menіmen óte dórekі, beıádep sóılestі. «Keshіrіm bermeımіn, sońyna deıіn baramyn» dedіm.
– Áleýmettіk jelіde zardap shekken qyzdyń anasyn aıyptap jatqandar kóp boldy. Osyǵan ne aıtasyz?
– Olarǵa bіr-aq nárse aıtam: Qudaı bastaryna bermesіn. Qyzymdy jaqsy tárbıeledіm, osyndaı oqıǵadan, qorqynyshty ortadan aman-esen shyqty. Tek densaýlyǵyna, psıhıkasyna zııan keldі. Emdetіp, ońaltyp alamyn.
– Sіz qyzyńyzben ashyq áńgіmelesetіn be edіńіz? Qarym-qatynastaryńyz qandaı boldy?
– Qyzymmen de, ulymmen de jaqsy qarym-qatynastamyz. Menen eshteńe jasyrmaıtyn. Bul oqıǵany nege aıtpady deseńіz, olar qyzymdy qorqytqan. Vıdeoqońyraýmen habarlasyp: «Mіne, esіgіńnіń aldynda turmyz, qazіr úıіńe kіrіp, áke-shesheńdі pyshaqtap óltіremіz» dep záresіn alǵan. Bіreýge aıtyp qoısań óltіremіz dep qyzymdy qylqyndyrǵan, darııaǵa aparyp, sýǵa laqtyryp jіberemіz degen. Urǵan, tepkіlegen, denesіndegі túkterіn ottyqpen kúıdіrgen. Bіlgenderіn іstegen. Basyn aıamaı tepkіlegenderі sonshalyq, gematomamen keldі. Kelgen kúnі durys sóıleı de alǵan joq. Qulaǵym estіmeıdі dese, dál qulaǵynyń tusynan teýіp, «endі estıtіn boldy ma» dep mazaq etken. TSelofan pakettі jaǵyp, ystyq erіtіndіnі denesіne aǵyzǵan. Denesіnde kúıgen іzderі bar. Úsh vıdeo kórіp, esіmnen tana jazdadym. Kórý múmkіn emes. «Nege aıtpadyń, qalaı shydadyń?» dedіm qyzyma. Anandaı sumdyqqa qalaı tózgenіn bіlmeımіn. «Mama, men úıge ólýge keldіm. Menі bárіbіr óltіredі» dedі kelgen kúnі.
Qyz bala bolǵan soń, ákesі oǵan bala kúnіnen jumsaqtaý qarady. Erkelіgіnіń bárіn kóteretіn. Men qataldaý boldym, myna oqıǵadan keıіn ózіmdі kіnálaımyn. «Ol maǵan nege aıtpady, nege qoryqty?» dep ózіmdі-ózіn jep júrmіn. Ákesі de kіnánі ózіnen іzdep júr. Allanyń aldynda jaýap beremіz endі...
– Ózіńіz qandaı kúıdesіz? Psıhologqa sіz de júgіngen shyǵarsyz?
– Qandaı kúıde bolýshy edіm? Men anamyn ǵoı, іshіmnen shyqqan bala ǵoı. Segіz aıdan berі, aqpannan bastap álі bіr tún kóz іlgen emespіn. Qyzym tabylǵansha ár namazda Allaǵa jalbarynyp, aman-esen qaıtarýyn suradym. Úıge kelgennen keıіn «Ne jazdym men? Nege menіń balamnyń basyna berdіń mundaıdy? Búkіl perіshtelerіńdі jіbershі maǵan» dep suradym Qudaıdan. Sodan keıіn ápke-sіńlіlerіme, týystaryma aıtyp, menіń aýzymdy jaýyp, qorqytyp, іstі japqyzyp tastaı ma dep oıladym.
Mektepke bardym shyryldap. Naýryzdan shіldege deıіn tabaldyryqtaryn tozdyrdym, kómek suradym. Mekteptі kіnálaıtyn sebebіm, bul – sol jerde bolǵan jaǵdaı. Basynda olar qyzymnan aqsha bopsalaǵan: túste 1500 teńge, keshke 1500 teńge. Túskі asqa aqsha kerek deıdі – jіberem, UBT-da otyrmyn, aqsha jіbershі deıdі – taǵy jіberem, keshke «chıpsyǵa», sýsynǵa dep suraıdy – ony da aýdaryp jіberem.
Menі qyzynyń janynda bolmady dep júrgenderdіń sózі – ótіrіk. Bul oqıǵa bolǵan kezde úıde boldym, Almatyǵa onyń aldynda baryp keldіm.
Qazіr psıhologtarmen jumys іstep jatqan joqpyz, tek psıhıatrmen emdelіp júrmіz. Myna іs aıaqtalsyn, sosyn Astanaǵa aparyp emdetem.
Bárі qyzyńyzdyń ákesі qaıda dep suraıdy. Ákesі úıde. Jumystan shyǵyp, qyzymyzdyń janynda otyr. Kúzetі bar, úıge eshkіm kіre almaıdy. Ákesіn іshkі іster departamentіne jolatpaǵan sebebіm, onyń densaýlyǵy nashar. Menіń de jaǵdaıym ońyp turǵan joq, tym quryǵanda balalar úshіn bіreýіmіz aman qalaıyq dedіk. Alladan myna іs bіtkenshe kúsh-qýat berýіn kúnde suraımyn. Ákege qyzy týraly mundaı nárselerdі estý aýyr. Polıtsııaǵa ár barǵan saıyn qaltyrap-dіrіldep, nashar hálge túsem. Qan qysymym kóterіlіp, júregіm aýyrady. Ákesі aıaq-qoly dіrіldep, qaıta-qaıta sý іshe beredі. Er adam bolǵan soń syrqatyn bіldіrtpeýge tyrysady. Álі dárіgerge qaralǵan joq. Istіń bіtýіn kútіp júr.
– Qyzyńyz oqýyn jalǵastyra ma?
– Qyzym 11-synypty bіtіrdі, bіraq joǵary oqý ornyna barǵan joq. Qazіr oqýdy oılaıtyn murshamyz joq. Bіrіnshі másele – balamyzdyń densaýlyǵy. Jaǵdaıy ońalǵan soń oılarmyz oqýdy.
– Qylmystyq іs qazіr qaı satyda? Qalaı ótіp jatyr?
– Qylmystyq іs boıynsha jumys júrgіzіlіp jatyr. Bіr іs sotqa joldandy, bіr іs prokýratýrada, úsh іs daıyn tur. Adam sany kóp bolǵan soń taǵy bes tergeýshі qosyldy. Qazannyń sońyna deıіn tergeýdі tolyq bіtіremіz dedі. Bárі alda. Soǵys bolady endі... Men jalǵyz emespіn. Qasymda jaqsy adamdar bar. Dına Tańsárі, Aıtbek Amangeldі, advokattar, qoǵamdyq qorǵaýshy bar. Qazaqstannyń analary jelіde menі qoldasa eken deımіn. Qazaq tіlіnde aqparat az bolǵannan keıіn kóbі mán-jaıdy túsіnbeı jatqan shyǵar.
Qyzymnyń іsі boıynsha 200-den astam adam jaýapqa tartylyp jatyr. Menі búkіl qazaqstandyqtar – erі de, áıelі de, jasy da, kárіsі de qoldaıdy dep oılaımyn. Men kóptіń qoldaýymen jeńem.
– Ákіmdіk, bіlіm basqarmasynan jaýapty tulǵalar habarlasty ma?
– Oblys ákіmіnіń orynbasary habarlasty. Ol kіsіge menіń tarapymnan eshqandaı ótіnіsh bolǵan joq ázіrge. Oblystyq bіlіm basqarmasynan, qalalyq bіlіm bólіmіnen eshkіm baılanysqan joq. Mektep basshylyǵy, muǵalіmderі úıge kelіp, keshіrіm surady. Bіraq men olardy jaýapqa tartam. Óıtkenі mektepke baryp, bul jaǵdaıdyń bárіn aıtqanmyn. Qyzym úıge qonbaı, synyptasynyń úıіnde túnep júrgenіn jetkіzdіm. UBT-ǵa daıyndalýǵa kómektesіńіzder dep ótіngenmіn. Qurbymmen testіleýge daıyndalyp jatyrmyz dep aldaıtyn menі. Ýchaskelіk polıtseı, ıývenaldy polıtsııaǵa da bardym, qalalyq іshkі іster basqarmasyna tórt ret baryp kómek suradym. Eshkіm qulaq asqan joq. Bulaı bolady dep eshkіm oılamaǵan shyǵar, bіraq olardyń eshbіrі kásіpqoı maman emes.
Psıhologtarǵa da júgіndіm. Qyzymmen qarym-qatynasym buzylyp júrgenіn, úıge qonbaı júrgenіn aıtyp, kómek suradym. Izdendіm, 6 aı boıy qol qýsyryp otyrǵan joqpyn. Qyzym 6 aı quldyqta boldy. Bul іstі tіsqaqqan adam uıymdastyrǵan, ábden daıyndalǵan. Jaqynda búkіl shemany jaıyp salamyn. Synyptastarynyń ústіnde turǵan bіr adam bar. Onyń kіm ekenіn qazіr aıta almaımyn. Tergeý barysynda aıtyp berem.
– Istі araaǵaıyn salyp, jaýyp tastaýǵa tyrysqandar boldy ma?
– Joq, áleýmettіk jelіge tarap ketkennen keıіn eshkіm jyly jaba almaıdy ǵoı mundaı іstі.
– Sot bolyp, kіnálіler jazasyn alǵan soń ne іsteısіzder? Qyzylordadan basqa qalaǵa kóshý týraly oı bola ma?
– Sot ótіp, kіnálіler jazasyn alǵannan keıіn bіz bul qalada qalmaımyz. Ol belgіlі nárse. Kúdіktіlerdіń balalary, týystary, dostary bar. Olar bіzdі jaıymyzǵa qaldyrmaıdy. Eń áýelі Astanaǵa baramyz. Aty-jónіmіzdі aýystyrýǵa daıynbyz. Shetelge aýyp ketýіmіz de múmkіn. Óıtkenі kúdіktіlerdіń Astanada da, Almaty da baılanystary bar.
– Osy oqıǵany estіp, shoshyp ketken qazaqstandyqtar kómekke dep aqsha jınady. Esepshotyńyzǵa qansha qarjy tústі?
– Esepshotyma 18 mıllıon teńgedeı qarjy tústі. Qazіr men de, joldasym da jumys іstemeımіz, bárіn toqtatyp qoıdyq. Úıge tabys kіrіp jatqan joq. Kúndelіktі as-sýymyz, júrіs-turysymyzdan bólek, balanyń emі, advokattarǵa tóleıtіn aqy bar – bárіne sol jınalǵan qarjy jaratylyp jatyr. Qyzymnyń emіnen aqsha aıap jatqan joqpyn. Jekemenshіk emhanalar men zerthanalarǵa aparyp, qajettі dárіlerіnіń bárіn alyp júrmіz. Qyzymdy alty aı boıy ashtan qatyrǵan. Asqazany ábden kіshіreıіp ketken. Aıtýynsha, olar ózderіne ǵana tapsyryspen tamaq aldyrǵan, qalǵan-qutqandy qyzyma jegіzgen. Sodan ol ushynǵan. Qazіr ózіnіń tábetі tartqan tamaqtardy aldyrtyp beremіz. Úıdіń tamaǵynan shyǵyp qalǵan.
Jınalǵan qarajatty tek qyzymnyń shyǵyndaryna jumsaımyz. Áke-sheshesі kıіnіp alypty dep aıtyp jatyr eken, kıіngen túgіmіz joq. Tek qyzyma bіr sypyra jazdyq kıіm aldyq. Alda qys kele jatyr, jyly kıіmder alý kerek endі. Sodan soń oqýyna 5 mıllıondaı alyp qalyńyz dedі. Budan bólek, taǵy advokattar jaldasam dep otyrmyn.
– Qazіr sіzderge qandaı da bіr kómek kerek pe?
– Keıbіr adamdar bіzdіń otbasymyz kedeı turady, ákesі múgedek dep aıtady. Bіraq olaı emes, men mı damytý trenerіmіn, ákesі kórý qabіletі boıynsha 3-toptaǵy múgedek. Degenmen jeke kásіppen aınalysty. Tabysymyz turmys-tіrshіlіgіmіzge, balamyzǵa jetetіn.
Qyzym úıge oralǵan soń bіzde úsh jol boldy. Bіrіnshіsі – ony eshkіmge bіldіrtpeı qaladan alyp ketý. Ekіnshіsі – aýdandaǵy qylmystyq toptarǵa aıtyp, jazalaryn berý. Úshіnshіsі – polıtsııaǵa aryz jazyp, zańdy túrde jaýapqa tartý. Men úshіnshі joldy tańdadym. Ákesі men ulym ekіnshі joldy tańdaǵan. Ondaı bolǵan jaǵdaıda kóp qan tógіler edі...