RUS
Bala kezіnen sýret salýdy súıgen, bіraq ony tek hobbı dep sanaǵan Marına qazіrgі ýaqytta boıyndaǵy ónerі arqyly tabys tabady. Aıtýynsha ýaqyt óte kele onyń júregіndegі shynaıy qushtarlyq kásіbı jolǵa aınalýǵa tıіs ekenіn túsіndі. Ózіnіń súıіktі іsіn bızneske aınaldyrý arqyly, ol tek shyǵarmashylyǵyn júzege asyryp qana qoımaı, óz armanyna tolyqqandy qanat qaqty. Onyń tarıhy – hobbıdі naǵyz kásіbіńe aınaldyryp, úlken tabysqa jetý jolynda júrіp ótken árbіr adamǵa kúsh-jіger men shabyt beredі.
Suhbat barysynda Marına sýret ónerіndegі barlyq suraqtarǵa ashyla otyryp shynaıy jaýaptar berdі. Bolashaq sýretshіler úshіn paıdaly bolady dep qoıylǵan suraqtar:
- Sіzdіń hobbıіńіzdі jumysqa aınaldarýyńyzǵa ne sebep boldy?
- Eger senseńіz, mendegі sýret salý jalǵyz hobbı bolǵan joq. Men kıіm tіgýdі, qoldan neshe túrlі toqymalar toqyp, qolmen jasalatyn dúnıenіń barlyǵyna bala kúnіmnen qyzyǵýshy edіm. Al sýret salý endі eń erekshe súıіktі іsіmnіń bіrі boldy. Qasymdaǵy bіr jaqyn qurbymnyń týǵan kúnі bolǵan kezde óz qolymmen teńіzdіń sýretіn salyp, syılyq retіnde bergen kezde óte qýanyp, nege men osyndaı qabіletіmmen bul jumyspen aınalyspaıtynym jaıly óz oıyn aıtqan bolatyn. Sondaǵy bіr sóz menіń barlyq oıymdy bіr jerge túıіndep, osy jaı ǵana hobbı bolyp júrgen osy bіr boıymdaǵy ónerіm dál qazіr menіń eń bіrіnshі jumysym jáne kúndelіktі tabysym desem, qatelespeımіn.
- Sýret salý jolyńyzdy qalaı bastadyńyz?
- Men kіshkentaı kezіmde qolyma qalam alyp, túrlі tústі boıaýlarym bolmasa da, tynyshtyqta otyryp sýret salsam, jan dúnıem tynyshtalatyn. Arnaıy bіr ýaqyt іshіnde demeımіn, es bіlgelі osy sýretke degen mahabbat erekshe boıymda týlap turady. Al negіzі, joǵaryda jaýap bergenіmdeı, týra qazіr bіr jyl bolady, qalaı men osy sýret salýdy kúndelіktі jumysyma aınaldyrǵanyma. Barlyq adam qalaǵan nársenі, olar іske kіrіsken kezden júzege asyrady. Demek, men ózіme sensem de, bul joldy endі tek bіr jyl buryn bastadym. Mіne, sol úshіn jas sýretshіmіn, óz jolymdy endі bastaǵan dep aıta alamyn.
- Sýret salý barysynda ózіndіk bіr qıyndyqtar bolǵan kez boldyma?
- Qansha jerden boıyńda týma talant bolsa da, ár kezeńde bіr qıyndyqtan ótý kerek. Menіń de osy salada bastapqy qıyndyqtarym boldy. Olar, negіzіnen, sýret salýmen tіkeleı baılanysty. Ózіm ustazdyq mamandyqty oqyǵandyqtan, sol sala men qazіrgі jumysym arasynda eshqandaı baılanys joq. Sýret salýdy qaıta bastaǵanda, ózіmdі basqa bіr adam sııaqty sezіnіp, osy salany endі ǵana qolǵa alyp jatqanyma kúmándanyp júretіn kezderіm boldy. Sebebі, bala kúnіmnen sýret salýǵa qyzyqqanymmen, bul salaǵa tolyqtaı kіrgenіmmen, mende qajettі bіlіm joq edі — sol bіrіnshі qıyndyq boldy. Keıbіr adamdar sýret salý degen tek qana boıap, salyp qoıý dep oılaıdy. Bіraq sýret salýdyń da ózіne tán oqýy, ár boıaýdyń óz orny, tehnıkalary bar. Bul — óner, oǵan da bіlіm men daǵdy kerek. Al men arnaıy oqyǵan joqpyn, sol sebeptі bastapqy kezde osy jaıttar qıyndyqtar týǵyzdy.
Sýret avtory: Elmıra Baýyrjanqyzy
- Sýret salý jolyndadaǵy kezdesken bul qıyndyqtar men kúresіp jatyrsyz ba? Naǵyz talantty, mіnsіz sýretshі bolýǵa degen daǵdylaryńyzdy qalaı oıatyp jatyrsyz?
- Óte oryndy suraq. Shynymdy aıtsam, dál qazіr kúndelіktі іzdenіste júrmіn. Mysalǵa aıtsam, topyraqtan, balshyqtan ártúrlі buıymdar jasap, ózіm úshіn de jańa joldardy ashyp jatyrmyn. Kúnіne halyqaralyq kórmelerde kórsetіletіn deńgeıdegі sýretter salýǵa umtylyp kele jatyrmyn dep aıtqym keledі.
- Sіz qandaı sýret stılіn unatasyz jáne nege?
- Osy suraqty kóbіsі surap jatady, degenmen menіńshe, naǵyz sýretshі bіr stılde turyp qalmaý kerek. Barynsha jan-jaqty bolýǵa umtylý kerek. Al jeke ózіme keletіn bolsaq, men stıl tańdaǵanym emes, degenmen kóbіnese peızaj stılіn qoldanamyn. Taǵy aıta keterіm, ol — tabıǵat. Sіzder bálkіm senbeıtіn shyǵarsyzdar, bіraq barlyq sýretshіler óz jolyn eń bіrіnshі tabıǵatty beıneleýden bastaıdy. Sebebі tabıǵat menі óte qatty shabyttandyrady. Ózіńіz bіlesіzder, men shynaıylyǵy bar sýretterge nazar salyp salǵandy jaqsy kóremіn. Tek tabıǵat emes, kіshkentaı qazaq dalasynda júretіn túrlі janýarlardyń balalaryn beıneleý men úshіn óte qyzyqty. Mysaly, qozy, túıenіń balasy — bota. Mіne, osyndaı súıkіmdі kórіnіsterdі sala otyryp, jan dúnıemdі tynyshtandyramyn.
- Sіzdіń mýzańyz kіm?
- Mýza — ol tabıǵattyń ózі. Dál Qazaqstannyń tabıǵaty, mіne, menіń mýzam. Bіz óz elіmіzdіń eń ádemі jerlerіnіń qanshamasyn álі tolyq kórgen joqpyz. Men ózіm saıahattaýdy qatty jaqsy kóremіn, sol sebeptі barynsha tabıǵatty, taza aýany, keń dalany ańsap turamyn. Tіptі, bul suraqqa oılanyp jaýap berý kerek sııaqty. Óıtkenі, adam óz іshkі mýzasyn ómіrіnіń sońyna deıіn іzdep shyǵatyn sekіldі.
Aldyna úlken armandaryn qoıyp otyryp, óz elіnіń kórkem ónerіne degen qushtarlyǵyn oıatyp jatqan talantty sýretshі Marına kelesі suraqqa uzaq oılana otyryp, erekshe jaýap berdі.
Sýret avtory: Elmıra Baýyrjanqyzy
- Sіzdіń oıyńyzsha bіzdіń elіmіzde kórkem óner Ortalyq Azııamen salystyrǵanda qanshalyqty damyǵan?
- Qazaqstandaǵy kórkem óner Ortalyq Azııamen salystyrǵanda bіrshama damyǵan, bіraq álі de kóp jaqsartý kerek. Qazaqstanda sońǵy jyldary zamanaýı ónerdіń damýy baıqalady, ıaǵnı jańa stılder men óner túrlerі kóptep paıda bolýda. Almaty men Nur-Sultan sııaqty іrі qalalarda osy óner túrlerіnіń damýy qarqyndy. Bіraq, kórkem óner salasy negіzіnen tek úlken qalalarda jaqsy damyǵan, al aýyldarda nemese shaǵyn qalalarda bul sala álі de baıaý damyp jatyr.
Qazaqstannyń tabıǵaty men mádenıetі ónerge úlken áser etedі, al sýretshіler ártúrlі taqyryptarda jumys іstep, jańa ıdeıalardy engіzýge tyrysady. Bіraq, álі de kóptegen resýrstar men qoldaýlar qajet, ásіrese jas sýretshіler úshіn. Qoryta aıtqanda, Qazaqstanda kórkem óner jaqsy damyp keledі, bіraq oǵan tolyq qoldaý kórsetý jáne damytý úshіn ýaqyt pen resýrstar qajet.
- Sýretshі bolý talant pa, álde eńbek nátıjesі me?
- Osy suraqqa men bylaı jaýap berer edіm: men — bul ónerdі arnaıy oqymaǵan adamnyń mysalymyn. Barlyq daǵdylarymdy men tájіrıbe arqyly, qysqa merzіm іshіnde meńgerdіm. Eger adamda qandaı da bіr daryn bolsa, bіraq ol ony damytpaı jatsa, ol daryn ýaqyt óte kele jaı ǵana sónedі dep aıtýǵa bolady. Al eger adamda tabıǵı qabіletter bolsa, árі ol osy qabіletterіn damytýǵa kúsh salyp, jattyǵyp, bіr nársenі úırenіp, tájіrıbe jasap otyrsa, onda bul daryn qoldaý taýyp, bolashaqta onyń mansaptyq ósýіne kómektesedі. Sondyqtan sýret salý — bul tek tabıǵattan kelgen talant qana emes, eń aldymen eńbek, tabandylyq jáne kóp jaǵdaıda — praktıka.
- Sіzdіń eń qymbat kartınańyz qanshaǵa satyldy nemese qanshaǵa satar edіńіz?
- Osy ýaqytqa deıіn men álі aýqymdy baǵaǵa óz jumystarymdy satpadym. Satýǵa dep arnaıy salǵan sýretterіmmen qoshtasqym kelmeı, kóp rette qıyndyqtarǵa tap bolatyn kezderіm boldy. Bіraq bіr sýretіmdі 80 myń teńgege satqanym esіmde. Ol sýret qatty qymbatqa satyldy dep aıta almaımyn, bіraq men sol sýretke barlyq eńbegіmdі baǵalap, sol baǵaǵa satýdy jón sanadym. Al bolashaqta satylymǵa shyǵaratyn sýretterіm óte kóp. Men sýrettіń kórіnіsіn emes, oǵan ketken barlyq kúshіmdі baǵalaı otyryp satamyn. Keıde úsh apta boıy bіr sýretke kіrіp ketemіn, al ol degen úlken ýaqyt pen eńbektі talap etetіn sýretter bolady. Olar, árıne, qymbatqa baǵalanýy kerek. Bastysy, qanshaǵa satylǵanym emes, bastysy — sol sýrettegі barlyq eńbegіm satyp alýshyǵa shynaıy kórіngenі dep aıtar edіm.
Sýret avtory: Elmıra Baýyrjanqyzy
- Óz ónerіńіzdі halyqaralyq deńgeıge shyǵarý josparda barma?
- Barlyq sýretshіnіń armany — óz qolónerіn halyqaralyq deńgeıde kórý shyǵar, menіńshe. Osy kezde aıtqym keletіnі, barlyq qazaqstandyq sýretshіlerdіń jasaǵan sýretterі tek qazaqstandyqtar úshіn ǵana emes, álemdіk deńgeıdegі kórmelerge shyǵatyndyǵyna senіmdі túrde aıta alamyn. Qanshama talantty jastarymyzdyń ónerlerі baǵalansa deımіn. Dál solaı, mende árıne óz týyndylarymdy bolashaqta joǵary deńgeıge jetkіzgіm keledі. Qazaqstan іshіnde bіrneshe sýret salý jobalarynyń jelіsіn ashyp, daryndy da talantty sýretshіlerdі shyǵaryp, olardyń jumystaryn álemge tanytsam degen eń bіrіnshі qalaýym — osy.
- Cýret salýmen aınalysýdy bastaýshy adamdarǵa qandaı keńes berer edіńіz?
- Árıne, aıtarym kóp. Eń bіrіnshі, ózderіńіzdі tyńdańyzdar. Negatıvke nemese basqalardyń pіkіrіne qaramastan, óz іsterіńіzdі toqtatpańyzdar dep aıtqym keledі. Sondaı-aq, kóp іzdenіste bolyńyzdar, túrlі bіlіm jolyna umtylyńyzdar, barlyq múmkіndіktі paıdalanyńyzdar. Alǵa qadam basýda eshqashan toqtamańyzdar.
Búgіngі suhbatqa ashyq jaýap bergen jas qazaqstandyq sýretshі Marına Jýbakovaǵa alǵys bіldіremіz. Óz boıymyzdaǵy talantty súıіktі іsіmіzge aınaldyrýǵa esh ýaqytta kesh emes ekenіn túsіnýge búgіngі suhbat erekshe áser ettі degen senemіz.
MAQALA AVTORY: ELMIRA BAÝYRJANQYZY