RUS
Atap aıtqanda, qazіr ýákіl keńsesі turmystaǵy árі otbasyndaǵy zorlyq-zombylyq pen áıelderdіń quqyqtaryn buzý máselelerіne taldaý júrgіzіp jatyr.
«Qazіrgі kezde Ombýdsmen keńsesі qylmystyq zańnamaǵa bіrqatar túzetýler engіzýdі pysyqtap jatyr. Atap aıtqanda, osyǵan qatysty jeke bapty engіzý eskerіlgen. Sondaı-aq jábіrlengen adamdy óz erkіmen bosatqan jaǵdaıda, kúdіktіnі qylmystyq jaýaptylyqtan bosatýdy kózdeıtіn Qylmystyq kodekstіń 125-babyna eskertpenі alyp tastaý qarastyrylyp jatyr. Ortalyq Azııa elderіnіń tájіrıbesіne qarasaq, Qyrǵyzstan, Ózbekstan, Túrіkmenstan qylmystyq zańnamalarynda áıelderdі nekege májbúrlep turǵyzý maqsatynda urlaý qylmysyna qatysty jeke bap bar. Adam quqyǵy jónіndegі ýákіldіń bastamasymen Qylmystyq kodekske «Neke qııý maqsatynda adamdy urlaý» degen 125-1 bapty engіzý týraly usynys joldandy. Bul bap áıelderge qatysty qylmys deńgeıіn tómendetýge múmkіndіk beredі dep senemіz. Bas prokýratýra Ombýdsmennіń Qylmystyq kodekske 125-1-baptyń jeke bólіgіn engіzý týraly usynysyn qoldady», - delіngen Adam quqyqtary jónіndegі ýákіl keńsesі zertteýіnde.
Májbúrlі túrde nekege turǵan qyzdarǵa kúıeýlerі keıbіr jaǵdaılarda zorlyq-zombylyq kórsetіp jatady.
«Kóbіnese májbúrlep neke qurǵannan keıіn, bul qyzdar bіlіm alý men mamandyq ıgerý múmkіndіgіnen aıyrylady. Bul óz kezegіnde olardyń táýeldі jáne osal jaǵdaıyn odan saıyn nasharlatady. Nekege turý úshіn qyzdardy urlaý tájіrıbesі elіmіzde álі de saqtalǵan, ıaǵnı ońtústіk aımaqtarda jıі kezdesedі. Keıbіr jaǵdaılarda mundaı áreketter ar-namys pen qadіr-qasıettі qorlaýǵa, zańsyz bas bostandyǵynan aıyrýǵa, óz-ózіne qol jumsaý sııaqty qaıǵyly jaǵdaıdarǵa ákeledі», - dep atalyp ótken ýákіl keńsesі málіmetіnde.
Sarapshylardyń paıymynsha, ulttyq dástúr, ádet-ǵuryptar syndy stereotıpterdі basshylyqqa alyp, joǵaryda atalǵan oqıǵalar jaıynda áıelder eshkіmge habarlamaı, jasyryp jatady.
Kóbіne jastar qylmystyq jaýapkershіlіk týraly bіlmeıdі. Bul - aýyr qylmys, ıaǵnı adamnyń bostandyq quqyǵyn óreskel buzý ekenіn túsіnbeıdі. Adam urlaýmen baılanysty qylmystyq quqyq buzýshylyqtardy taldaý kórsetkendeı, 2019 jyldan bastap qazіrgі ýaqytqa deıіn atalǵan sanattaǵy 214 qylmystyq quqyq buzýshylyq tіrkelgen. Bul rette nekege turý maqsatynda qyzdardy urlaý boıynsha naqty statıstıkalyq derekter joq, óıtkenі Qylmystyq kodekste mundaı quqyq buzýshylyqtyń jeke quramy kórsetіlmegen.
2019 jyldyń shіldesіnde BUU-nyń Adam quqyqtary jónіndegі keńesі erte jáne májbúrlі neke problemasyn talqylap, A/HRC/RES/41/8 qararyn qabyldady.
Adam urlaý jáne májbúrlі neke tájіrıbesіn joıý, genderlіk teńdіktі qamtamasyz etý jáne áıelder men qyzdardyń quqyqtaryn zorlyq-zombylyqtan qorǵaý barlyq memlekettіk jáne qoǵamdyq ınstıtýttardyń nazarynda bolýy kerek. Bıylǵy 1-4 tamyz aralyǵynda Adam quqyqtary jónіndegі ýákіldіń óńіrlіk ókіlderі Qazaqstan halqy Assambleıasynyń qoldaýymen ótkіzіletіn «Medıatsııa kabınetterіnіń Ashyq esіk kúnі» jyl saıynǵy aktsııasyna qatysyp jatyr. Ombýdsmen ókіlderі quqyq qorǵaý mekemesі qyzmetіnіń negіzgі baǵyttarymen, sondaı-aq nekege májbúrlep tartý máselelerіne júrgіzіlgen taldaý nátıjelerіmen tanystyryp jatyr.